Speuren naar scheuren: dijken onder druk door droogte
Waar de Nederlandse dijken normaal vooral onder druk komen te staan bij extreme regenval, zorgt nu juist de droogte voor schade aan een deel van de dijken. Daarom controleert het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) nu de waterkeringen om dijkverzakkingen en scheuren te voorkomen.
"Die inspectie doen we bij een bepaalde mate van droogte. We hebben 59 kilometer aan dijken die dan extra gevoelig zijn", legt Bob Wals van het HHNK uit aan EditieNL. "We doen dat te voet in tweetallen, want met een auto kan je er niet bij. Als het nodig is voeren we reparaties uit."
Het gaat hierbij om secundaire waterkeringen, oftewel dijken die niet tegen de zee, maar tegen binnenwateren beschermen. Vooral zogenaamde veendijken zijn gevoelig voor de droogte, omdat veen erg licht wordt als het opdroogt. Van de 14.000 kilometer aan secundaire waterkeringen in Nederland bestaat zo'n 4000 kilometer uit veendijken.
"De meeste dijken zijn gemaakt van klei, dat is een goed bouwmateriaal voor dijken", vervolgt Wals. "Maar onze verre voorvaderen hadden hier in Noord-Holland niet de beschikking over klei en veen was wel voorhanden. Later kwamen mensen erachter dat veen eigenlijk helemaal geen goed bouwmateriaal is voor dijken."
Toch bestaat de kern van veel dijken nog steeds uit veen. Door de droogte ontstaan er soms kleine scheuren in de dijk waardoor dit veen in contact komt met de buitenlucht en opdroogt. En dat is dus een probleem. "Veen is eigenlijk oud plantenmateriaal, en als het opdroogt is het hetzelfde als tabak. Dan blaas je het zo weg."
Vervangen
Het volledig vervangen van de veendijken voor kleidijken is volgens Wals geen optie. "Er loopt een ringvaart en het waterpeil is drie meter hoger dan de polder aan de andere kant. Dus je kan de dijk niet zomaar vervangen, want dan stroomt het water weg. Je zou dan eigenlijk eerst een tweede dijk moeten bouwen, maar dat loopt ontzettend in de papieren."
Daarom doet de TU Delft nu onderzoek naar nieuwe en efficiëntere manieren om dijken te kunnen inspecteren, vertelt Lindsey Schwidder, die zich namens de universiteit bezighoudt met waterinnovaties.
"Drones kunnen bijvoorbeeld snel beeldmateriaal verzamelen, maar een foto van alleen een dijk zegt niet zoveel", legt Schwidder uit. "Wij hebben daarom gebruik gemaakt van technologie die lijkt op gezichtsherkenningstechnologie. Dan kan je zien: daar zitten scheuren, of iets anders afwijkends."
Toch zullen deze ontwikkelingen er volgens Schwidder niet voor zorgen dat menselijke inspectie binnenkort niet meer nodig is. "De mensen worden niet vervangen, dat moet je ook niet willen. Het is cruciale infrastructuur, dus je wil niet dat er door een softwarefout iets over het hoofd wordt gezien."
Makkelijker en sneller
Wel kan de technologie het werk van de inspecteurs makkelijker en sneller maken. "Je ziet dingen die je op het blote oog niet kan zien. Daardoor hoef je niet 10 km af te lopen, maar de punten waar je op beelden ziet dat er iets mis is kan je dan nalopen."
En die hulp is van harte welkom. Want Wals verwacht dat inspecties in de toekomst alleen maar belangrijker worden. "In droge perioden is het wel spannend. Dit zal wel vaker gaan voorkomen. De vorige keer dat we die inspecties hebben uitgevoerd was in 2018."