Van correspondent Latijns-Amerika tot uitvaartverzorger: Sandra wil écht een verschil maken

Sandra zat rustig aan het ontbijt met haar dochter van anderhalf, toen plots de telefoon ging. Wat gek, dacht ze, vanwege het tijdsverschil belt er nooit iemand zo vroeg. Nog gekker: het was het nummer van haar zwager, de man van haar zus. "Ik belde meestal met mijn moeder of zus, maar niet met mijn zwager."

Toen ze opnam, hoorde ze de stem van haar moeder: "Pap heeft een hartstilstand gehad. Hij ligt in het ziekenhuis en wordt geopereerd."

Wat is het ergste dat je kan gebeuren als je naar het buitenland gaat, is een vraag die haar vaak werd gesteld. "Dat een dierbare doodgaat als je ver weg bent", zei Sandra dan. De gedachte schoot misschien even door haar hoofd. Maar tegelijkertijd dacht ze: "Een hartstilstand kan je overleven. Misschien komt het nog goed."

Ze schoot meteen in een praktische modus: bracht haar dochter naar school, belde haar man die voor werk in Uruguay was en belde de verzekering om een ticket naar huis vergoed te krijgen. Sandra hing net op toen de telefoon opnieuw ging. Haar moeder: "Hij is dood."

De liefde

Een innerlijke drang of droom was er niet om op haar 24ste correspondent te worden in Latijns-Amerika, het was vooral de liefde die haar ertoe bewoog. Sandra is nooit iemand geweest met één groot doel. Veel meer wilde ze openstaan voor al het leuks en interessants dat langskwam.

Ze leerde haar man Marc Bessems kennen op de redactie van het NOS Journaal. Ze werkten samen op de buitenlandredactie. Marcs grootste droom was om correspondent te worden. Toen hij die kans kreeg in Latijns-Amerika, was de keuze voor Sandra vrij makkelijk. "Waarom ga ik niet gewoon mee?", dacht ze.

"We waren een paar jaar samen en ik wist dat ik met hem verder wilde. Een langeafstandsrelatie zag ik niet zitten en ik wilde zijn droom ook niet in de weg zitten door te zeggen dat ik niet mee wilde. Plus: ik had weinig te verliezen. Als je eenmaal gesetteld bent en kinderen hebt, is de stap veel groter."

Dat ze een paar maanden later elkaars concurrenten zouden worden, hadden ze zelf ook niet zien aankomen.

Het was 2012 toen ze samen vertrokken naar Sāo Paulo in Brazilië. Marc ging aan het werk als correspondent en Sandra, die zichzelf ervan had verzekerd 'te gaan kijken waar het schip strandt', begon met het verbeteren van haar Portugees.

"De mensen in Brazilië houden enorm van kletsen. Ik ook, maar in het begin was mijn Portugees nog niet goed genoeg. Na een half uur praten, was ik helemaal kapot. Maar hoe beter mijn taal werd, hoe meer ik mij thuis voelde."

Tegelijkertijd wilde ze meer ervaring opdoen als correspondent. In Nederland had Sandra meer dan twee jaar ervaring als binnen- en buitenlandredacteur bij het NOS Journaal. Ze had vertrouwen dat het goed zou komen in Brazilië, met het WK-voetbal en de Olympische Spelen in zicht.

Man als concurrent

Een aantal maanden later zag ze dat RTL Nieuws een correspondent zocht in Latijns-Amerika. "Marc bij de NOS en ik bij RTL, kan dat wel?", dacht ze. Toen Sandra solliciteerde, vertelde ze het maar meteen. "Als ze dat een probleem vonden, hoorde ik dat liever direct."

Maar wat ze van tevoren niet had durven dromen, gebeurde: ze kozen haar. "Ik weet niet of het geluk was of dat het kwam, omdat ik altijd alle kansen met beide handen vastgrijp. Maar dit was geweldig."

Het zijn van elkaars concurrenten had voor- en nadelen. Soms was het lastig, omdat ze niet hetzelfde verhaal wilden maken – "dat was onze eer te na" – en dus extra hard moesten zoeken naar onderwerpen.

Maar veel vaker was het leuk. "We zijn een keer drie maanden achter elkaar weggeweest, gingen van het ene naar het andere land. Dat is fijn als je geen kinderen hebt en niet aan huis gebonden bent."

Sandra vindt het fijn om op pad te zijn, noemt het 'een doorbreking van de dagelijkse sleur'. Maar het kan ook zwaar zijn. "Dat realiseren mensen zich niet altijd. Op reportagereizen moet je vaak vroeg je bed uit en ben je soms tot diep in de nacht aan het werk."

"Als er groot nieuws is, ben je al blij als je vijf of zes uur per nacht kan slapen. Als je wakker bent, ben je non-stop aan het werk."

Venezolaanse vluchtelingencrisis

Ontbossing in de Amazone, moordpartijen in Braziliaanse gevangenissen en de gevolgen van het coronavirus: in haar negen jaar als correspondent reisde ze afwisselend met haar twee vaste cameramannen, de broers Pietro en Renato, heel het continent over op zoek naar bijzondere verhalen.

Ze leerde Zuid-Amerikaanse mensen kennen als warm en mooi, werd blij van hun openheid en gastvrijheid, maar wist ook dat ze daar respectvol mee moest omgaan. Binnenkomen en meteen je camera pakken, kon niet. "Dat vinden latino's onbeleefd."

De Venezolaanse vluchtelingencrisis bleef haar het meeste bij, in het bijzonder de ontmoeting met een Venezolaanse vrouw. Ze ontmoette haar op de grens van Venezuela en Colombia.

"Ik zal nooit vergeten dat ik haar interviewde. Ik kwam haar tegen in een gaarkeuken die werd opgezet voor mensen die honger leden. Ze woog 29 kilo. Haar arm was bot met vel eromheen. Geld had ze niet, haar dochter was net overleden en ze had kleinkinderen die van haar afhankelijk waren. Verschrikkelijk."

In Latijns-Amerika is het een gewoonte om elkaar te knuffelen, dus dat deed ze. Het enige wat ze voelde, waren botten. Ze bedwong haar tranen, maar toen ze achterom keek zag ze haar cameraman huilen. Ze gaf de vrouw het eten dat ze in haar tas had, wist verder niet wat te doen.

"Ik voelde mij zo machteloos. Als journalist vertel ik het verhaal van deze vrouw, waardoor mensen zich bewust worden van het probleem. Maar soms voelt dat als niet genoeg. Ik kon haar niet écht helpen."

Sandra zal aan het verlangen om daadwerkelijk mensen te helpen, jaren later gehoor geven.

Woonkamer vol met vrienden

De plotselinge dood van haar vader vier jaar geleden maakte diepe indruk. Ze waren heel close. Een van de mooiste herinneringen met hem was tijdens de Olympische Spelen in 2016. Haar vader, moeder en schoonouders kwamen over.

Ze verbleven in een appartement in Rio de Janeiro en pasten op hun kleindochter, terwijl Sandra en Marc bijna non-stop werkten. "Het was een geweldige tijd. Ik ben met mijn vader naar atletiek gegaan, dat was fantastisch. Ik ben heel blij dat we dit nog samen hebben meegemaakt."

De herinnering aan de dag van zijn overlijden is niet alleen negatief. Na het heftige telefoongesprek met haar moeder belde Sandra direct Marc die terug moest komen uit Uruguay. Ze vroeg in de appgroep van haar flatgebouw of er iemand thuis was. Haar buurvrouw antwoordde. "Ik ging meteen naar haar toe. In de deuropening zei ik: 'Mijn vader is dood. Ik heb een knuffel nodig'."

Toen Marc 's avonds thuiskwam, zat de hele woonkamer vol met Braziliaanse vrienden. "Dat was heel mooi, om te merken dat ik echt iets had opgebouwd aan de andere kant van de wereld. Ik voelde me heel geliefd."

Mooie kant van de dood

De dood is afgrijselijk, maar kan ook iets moois in gang zetten, vindt ze. "Juist als er zoiets ergs gaande is, komen er heel veel dingen los. Je ziet dat andere mooie dingen worden versterkt, zoals liefde en vriendschap." Dat merkte ze ook toen ze de uitvaart van haar vader voorbereidde. Zij, haar moeder en zus kwamen veel dichter bij elkaar.

Na de dood van haar vader pakte Sandra haar leven als correspondent weer op. Maar zijn verlies en de wil om écht iets voor mensen te betekenen, zetten iets in gang.

Het duurde nog een paar jaar voordat ze de beslissing durfde te nemen om weg te gaan. Die keuze nam Sandra tijdens de coronacrisis. Ze werd zwanger van hun tweede dochter. Het leven in Brazilië veranderde en zij en Marc, beiden familiemensen, wilden dat vrienden en familie in Nederland hun dochters zagen opgroeien.

"Je merkt hoe snel de tijd gaat, hoe snel ze groot worden. Ik zou het zonde vinden als onze familie en vrienden dat niet van dichtbij kunnen meemaken."

Sandra en Marc verlaten Brazilië, Marc een paar maanden later dan zij. Dat betekent afscheid nemen van hun geliefde Sāo Paulo, cameramannen Pietro en Renato die voelen als familie, haar buren, vele Braziliaanse en Nederlandse vrienden, maar ook haar geliefde collega's in de journalistiek. Het is tijd voor iets anders.

Het besluit om terug te gaan, betekent Sandra's vertrek uit de journalistiek: ze wordt uitvaartverzorger. Haar vrienden en familie reageerden enigszins verbaasd, maar op dagelijkse basis met de dood werken; zij wil dat. "Het is een beroep waarin je enorm dicht bij mensen komt, iets wat ik als journalist ook al deed. Juist dat aspect vond ik altijd heel mooi."

De Venezolaanse vrouw die met haar 29 kilo en geen geld moest zorgen voor haar kleinkinderen. Het machteloze gevoel bij het zien van zoveel leed, wil ze niet langer. "Ik wil kunnen voelen hoe het is om écht een verschil voor iemand te maken. In de journalistiek deed ik dat op macroniveau, ik wil er meer voldoening uit halen."

Geen stijve Hollander meer

Ze neemt een aantal lessen mee uit Latijns-Amerika. "Een stijve Hollander ben ik niet meer", zegt ze. "Ik denk dat ik veel beter kan omgaan met mensen die ik niet ken. Dat is belangrijk, want ik kom straks bij mensen thuis die net een dierbare zijn verloren. Aan mij dan de taak om hen snel te leren kennen, zodat ze mij vertrouwen om de uitvaart te verzorgen van hun geliefde."

Ze gaan in Amsterdam wonen, in een wijk met veel Brazilianen. Toch gaat ze het warme contact dat typerend is voor de Braziliaanse cultuur enorm missen. Net zoals de vrijheid om niet zoveel vooruit te plannen. "Bij het idee aan datumprikkers word ik een beetje zenuwachtig", lacht ze. Het is een sprong in het diepe, net als emigreren naar Brazilië dat ook was.

Wat haar vader zou zeggen? "Dat ik m'n hart moest volgen. Hij zou zeggen dat ik moest doen wat goed voelde en vooral geen spijt moest hebben van dingen die ik niet had gedaan. Zo leefde hij zelf ook zoveel mogelijk."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar hij of zij bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.