Texelse boeren willen wereld voeden met zilte aardappel

Al zo'n tien jaar is het Texelse Zilt Proefbedrijf bezig om gewassen te telen in verzilte gebieden. Met succes. In 2011 werd de eerste zilte aardappel uit de grond gehaald. Die piepers liggen alweer een paar jaar in de winkel. "Maar dat is niet het enige waar het ons om gaat", vertelt projectcoördinator Berend Slettenhaar.

De zilte revolutie

Het Texelse bedrijf wil een 'zilte revolutie' van de grond krijgen. Dat heeft alles te maken met klimaatverandering en het feit dat er steeds meer mensen op de aarde leven. Bij Zilt Proefbedrijf vragen ze zich af hoe ze al die monden gevoed krijgen, terwijl er plekken op aarde zijn waar het steeds droger wordt of waar de zoute zee land van ons afpakt.

Maar een deel van de boeren ziet volgens Slettenhaar nog nauwelijks de noodzaak om mee te doen aan die zilte revolutie. "Als je je in dit onderwerp verdiept, weet je dat de echte problemen door klimaatverandering komen tussen tien tot twintig jaar. Maar boeren zijn ondernemers. Die kijken naar wat nu verkocht wordt. Zo lang het goed gaat, waarom zou je dan switchen?"

Voedselprobleem in de derde wereld

Maar de zilte revolutie gaat verder dan de eigen landsgrenzen. Om het voedselprobleem van de toekomst nu al aan te pakken, doet het Texelse bedrijf ook in het buitenland onderzoek. Zo is het al actief in Pakistan en Bangladesh. Zeker dat laatste land voert een groot gevecht tegen de stijgende zeespiegel.

Slettenhaar: "In Pakistan telen we aardappelen en dat is steeds succesvoller. We hadden een paar opstartjaren nodig, maar zien nu al een hogere opbrengst. Ook gebruiken we minder zoet water voor irrigatie en daar gaat het ons ook om." In Bangladesh doen wortelen het goed op zilte grond.

Hoewel Zilt Proefbedrijf veel meer gewassen teelt op zilte gronden, werkt de aardappel het best. Die heeft namelijk weinig zoet water nodig. De soorten die worden gebruikt kan ook nog eens goed tegen droogte en warmte. Een ideaal product in landen waar minder zoet water beschikbaar is, bijvoorbeeld omdat er weinig regen valt.

"Maar zelfs in Nederland kennen we soms droogte, zoals nu." En dus moeten we volgens Slettenhaar voorzichtig omgaan met het zoete water dat we hebben. Want wie teelt op zilte grond en bereid is om zoet water te mixen met brak water, is voorbereid op de toekomst.

Onderzoeksinstituut

Hoewel Zilt Proefbedrijf landbouwgrond heeft op Texel, ziet het zichzelf niet echt als boerenbedrijf, maar meer als een onderzoeksinstituut. Ze doen onderzoek naar alles wat met zilte landbouw te maken heeft: grondbewerking, bemesting, de manier van telen, irrigatie. Honderden gewassen en rassen zijn uitgetest. Tel daar de projecten in het buitenland nog bij op.

Maar dat moet wel betaald worden. Dat lukt niet alleen met de verkoop aan consumenten. "We zijn deels afhankelijk van subsidies", vertelt Slettenhaar. Onder meer het ministerie van Economische Zaken gaf subsidie aan het bedrijf.

Openbare data

Zilt Proefbedrijf kent geen geheimen. De resultaten van de onderzoeken worden gepubliceerd in rapporten, die gewoon openbaar zijn. "Boeren kunnen onze wetenschappelijke data die daarin staan gebruiken."

Die data vormt wel een deel van het kapitaal van het bedrijf, legt Slettenhaar uit. Maar aan patenten en octrooien doen ze er vooralsnog niet. "We hebben hier nog nooit aan zaadveredeling gedaan. We hebben geen gekke zaden, we kopen het gewoon in zoals iedere boer dat doet."

Aan interesse geen gebrek. Zo'n vijftig landen toonden al belangstelling voor hulp bij het telen op zilte gronden.

In 2013 namen we al een kijkje bij Zilt Proefbedrijf: