'Help, mijn kind heeft talent!' Hoe ga je daar als ouder mee om?
Een kind dat de sterren van de hemel zingt of bij elke danswedstrijd in de prijzen valt: het klinkt geweldig. Maar hoe ga je daar als ouder goed mee om? "Ouders kunnen een kind zo ophemelen dat ze het talent daarmee kapotmaken", zegt danslerares en choreografe Lucia Marthas.
Vrijdag begint het nieuwe seizoen van The Voice Kids: tientallen (jonge) kinderen die hún kans op succes proberen te grijpen door te laten horen hoe goed ze kunnen zingen. Maar hoe ver ze ook in de wedstrijd komen, er zijn er maar weinig die er ook echt een succesvolle carrière aan overhouden. Dat komt vooral door de ouders, zegt Marthas. "Die roepen de hele tijd hoe fantastisch hun kind is en zetten het kind op een veel te hoog voetstuk. Dan vallen ze heel hard naar beneden."
Kunnen knokken
Volgens Marthas, die zelf dagelijks met talentvolle kinderen werkt, is het essentieel voor kinderen dat ze leren hoe ze met tegenslag om moeten gaan. "Ze staan nooit de hele tijd aan de top. Win je The Voice Kids? Dan is er volgend jaar alweer een nieuwe winnaar en ben je dus niet meer hot. Dan moet je harder werken aan jouw talent om daarmee toch succesvol te worden. Dat is helemaal niet erg, ze zijn dan nog even talentvol, maar ze moeten wel kunnen knokken. Datzelfde geldt natuurlijk ook voor sporters of kinderen met een ander talent."
Om ervoor te zorgen dat je kind kan knokken, moet je realistisch zijn. "Leer het kind dat er meer dingen belangrijk zijn in het leven. Zoals school. Ik ken kinderen die succes hadden, en
daarom van hun ouders niet meer naar school hoefden. Ze hadden toch al te veel gemist en ze waren de ster, dus school was niet belangrijk. Nu hun succes minder is, lukt het ze niet meer om te wennen aan het normale schoolleven. Ik denk dat het belangrijk is om eisen te stellen: als je het op school goed doet, dan kan er ook tijd zijn om je talenten te ontwikkelen. Schoolvakken zijn net zo belangrijk voor hun ontwikkeling."
Niet één talent
Dat vindt ook opvoedkundige Krista Okma. "Daarnaast is het belangrijk dat een kind leert dat er meerdere dingen zijn waar het goed in is. Gaat het even niet zo goed met zingen? Dan is het bijvoorbeeld nog altijd goed in rekenen. Ze moeten hun zelfbeeld niet aan één talent ontlenen, dan loopt hun zelfvertrouwen bij een teleurstelling gelijk zo'n deuk op." Ook adviseert zij met klem om ervoor te zorgen dat een kind 'kind kan zijn'. "Een kind heeft 'lege tijd' nodig, waarin het bijvoorbeeld kan spelen met andere kinderen, zich kan vervelen - dat is ook heel gezond - of zijn fantasie kan gebruiken."
Marthas vindt dat talentvolle kinderen als ze een jaar of 14 zijn zo'n 14 tot 16 uur per week met hun talent bezig kunnen zijn. Okma vindt dat veel. Zij pleit voor 'talentvrije' middagen, waarin kinderen met andere dingen bezig kunnen zijn. "Een kind besteedt 14 uur per week aan tv-kijken en spelletjes doen. Die tijd kunnen ze prima met hun talent bezig zijn", vindt Marthas. "Natuurlijk moeten ze dan wel andere dingen laten, maar als een kind goed kan lezen, dan zegt niemand: belachelijk dat jij twee uur per dag aan het lezen bent. Waarom zou dat met zingen of dansen anders zijn?"
Snel succes
Volgens Marthas is de kans dat het fout gaat het grootst bij kinderen die in korte tijd succes krijgen, zoals kinderen die zingen, en bij kinderen die in hun eentje de aandacht krijgen. "Kinderen die sporten, hebben vaak heel lang naar succes toegewerkt. Ze hebben al meerdere tegenslagen meegemaakt voordat ze aan de top staan, weten hoe ze moeten knokken. Dat is anders bij kinderen die bijvoorbeeld meedoen aan een zangwedstrijd. En bij het Junior Songfestival is het weer anders dan bij Kinderen voor Kinderen. Gedraag je je niet goed bij Kinderen voor Kinderen? Dan staat er wel een kind naast je dat jouw tekst overneemt."
Foto's: iStock
Een uitzondering zijn in haar ervaring voetballertjes, die bij haar komen om te leren dat er meer is dan voetbal. "Die worden ook erg opgehemeld door hun ouders. Voetballers hebben een soort sterrenstatus, dat is heel anders dan bijvoorbeeld bij turners."
Schoolmusical van broer of zus
Wat tot slot belangrijk is, is om de andere kinderen in het gezin niet te vergeten, zeggen zowel Marthas als Okma. Okma: "Probeer de aandacht te verdelen tussen de kinderen. Zie ook hun talenten, al komen ze daarmee misschien minder in de schijnwerpers te staan. Ga je met de hele familie naar The Voice Kids? Vraag opa en oma dan ook mee naar de schoolmusical van broer of zus."
Marthas adviseert om thuis een zo normaal mogelijk gezin te zijn. "Je andere kinderen zijn net zo bijzonder. Daar gaat het ook wel eens fout, denk ik. Al zie ik ook weleens kinderen die zo in de schaduw hebben gestaan van hun talentvolle broer of zus, dat ze juist succesvoller worden. Zij ontwikkelen meer vechtlust dan de broer of zus die de hotshot was."
'Mijn kind heeft talent, maar wil het niet'
Zo mogelijk nog lastiger dan kinderen die alles in het teken van hun talent willen zetten, zijn kinderen die dat niet willen. Okma weet dat uit eigen ervaring. Haar zoon kan volgens haar echt goed dansen, maar voelt zelf niet de behoefte om daar iets mee te doen. "Terwijl ik allemaal kansen zie."
Extra lastig is de druk die erop zit: "Waar je vroeger nog prima op je 16de kon beginnen met bijvoorbeeld zingen, moet je bij wijze van spreken nu al op je twaalfde kunnen belten." Maar toch, zegt Okma, is er maar één ding dat je als ouder kunt doen als je kind geen passie heeft: het kind volgen. "Je kunt het natuurlijk best stimuleren en eens een proeflesje laten doen, maar het kind beslist. Hoe jammer jij dat als ouder dan misschien ook vindt."
Heeft een kind een dip in talent? Dan hangt het van de situatie af of je moet stimuleren om door te zetten of moet accepteren dat het ermee stopt, vindt Marthas. "Soms is het een puberteitsdip, omdat een jongen of meisje bijvoorbeeld even belangrijk is. Dan proberen we ze te blijven stimuleren, omdat ze er anders spijt van krijgen. Maar realiseren ze zich dat ze het niet meer willen? Dan moet je stoppen. Om talent te ontwikkelen, heeft een kind passie en talent nodig. Niet één van de twee."