Soa's, sluiers en extreme rijkdom: Aagje is gynaecoloog in Dubai

Wie Aagje Bais in haar werkomgeving in Dubai ziet, zou denken dat ze in een hotel werkt. Vier sterren, minstens. Marmeren vloeren, luxe bedden, grote ramen, spiksplinternieuwe apparatuur. Maar het is een ziekenhuis. Ooit moest er een prinses bevallen. Aagje weet nog goed hoe de dame in kwestie haar eigen personeel meenam – geen grap. "Ze kwam naar binnen gewandeld met een compleet arsenaal aan kamermeisjes, secretaresses en allerlei assistenten achter zich aan", vertelt Aagje. "Ik wist niet wat ik zág."

Ook geen grap: de prinses (of nou ja, haar personeel) nam haar eigen meubilair mee. Banken, stoelen, tafels, schilderijen. "Ze liet de hele afdeling veranderen naar haar smaak. Voor een paar nachtjes, hè. Het leek wel een eersteklassuite."

Stinkend rijk

Waar Aagje maar mee wil zeggen: de patiënten die in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) naar het ziekenhuis gaan, zijn vaak stinkend rijk. "Sommigen weten gewoon van gekkigheid niet wat ze met hun geld moeten doen. Sjeiks, prinsen en prinsessen worden in een van hun vijf, zes of zeven Bentleys voorgereden. Ze zijn gewend dat alles voor ze wordt gedaan en geregeld."

Zoals die ene prinses, die voor een gynaecologisch probleem bij Aagje aanklopte. "Haar persoonlijke assistente was mee. Ik vroeg de prinses: ‘Hoe is je menstruatie?’ De prinses keek haar assistente aan en vroeg haar: 'Ja, hoe is het eigenlijk met mijn menstruatie?' Zelfs dát liet ze aan iemand anders over."

Dubai, waarom niet?

Aagjes expat-avontuur begon een paar jaar geleden. "Ik werkte als gynaecoloog in Den Haag en werd benaderd door een internationale recruiter. Mijn man en ik hadden nog geen kinderen en dachten: waarom niet? Ik zag het ook wel als een uitdaging: geld speelt daar geen rol, daar wordt niet bezuinigd op zorg, mensen willen juist het beste van het beste. Leek mij een mooi avontuur." 

En dus vertrok het stel naar het superrijke olieland met de vele wolkenkrabbers, luxe villa's en peperdure Rolls-Royces en Bentleys. 

De sjeik beslist

Ze kwam terecht in een gloednieuw ziekenhuis dat werd gebouwd in opdracht van de sjeik en was de allereerste Nederlandse arts die in de VEA kwam werken. "We hadden met een klein Westers team alles op alles gezet om dat ziekenhuis te laten draaien. Heel bijzonder en leerzaam. Toen de opening was, werden wij in een achterafkamertje gezet en kwamen de sjeik en andere hoge piefen opdraven om voor de camera's van de journalisten te pronken. Eer is daar alles. En ik besefte meteen: de sjeik beslist."

Gesluierd

Wat ook heel bepalend is in het land: het geloof. Vrijwel alle lokale inwoners zijn islamitisch. De vrouwen dragen er een abaya: een zwart lang gewaad, en een zwarte sluier over het haar. "De eerste keer dat ik een vrouw ging onderzoeken, keek ik m'n ogen uit. Onder die abaya's kwamen hippe spijkerbroeken, hoge Louboutins, sexy lingeriesetjes van Victoria’s Secret tevoorschijn. Fantastisch." Aagje lacht. "Zit ik daar met m’n doktersjas en daaronder een Hema-bh."

Maar, toegegeven: die abaya’s maken het voor haar wel lastig om in de wachtkamer haar patiënt te herkennen. "Ik dacht op een gegeven moment dat ik een trucje had gevonden. Ik probeerde hun schoenen en tassen te onthouden." 

Tevergeefs, want ook die wisselen ze vaak af. "Nu roep ik de naam maar gewoon, en dan hoop ik snel te zien wie er opstaat."

Meerdere vrouwen

Mannen gaan vaak mee de spreekkamer in. Sommigen zag Aagje in de afgelopen jaren met verschillende vrouwen voorbijkomen: polygamie is in de VEA toegestaan. "Maar vaak is de eerste vrouw wel het belangrijkst." 

De mannen zijn erg lief voor hun partners, zegt Aagje. "Mensen denken dat vrouwen in abaya’s worden onderdrukt, maar ik kan je vertellen: aan mijn bureau hebben vrouwen het hoogste woord."

Seks beetje taboe

En dat woord gaat vaak over onderwerpen waar de lokale bevolking nogal veel schaamte over voelt. Want seks is toch wel een beetje een taboe – iets voor binnenhuis, iets dat je niet zomaar met iedereen bespreekt. Voorlichting wordt amper gegeven op scholen, en seks met iemand met wie je níét getrouwd bent, is echt not done.

“Ik moet vaak mensen voorlichting geven. Daarbij is het ook een kwestie van alles op de juiste manier formuleren. In Nederland zijn we heel direct. We nemen met gemak het woord ‘vagina’ in de mond. Hier niet. Hier kleden ze zich ook niet zo makkelijk uit voor een onderzoek, ze gaan niet zo – hoppa – pontificaal poedeltjenaakt op die bank liggen. En Nederland zou je gewoon mensen vragen: 'Hoeveel bedpartners heb je al gehad?' Hier vraag je: 'Ben je getrouwd?'" Je hebt pas seks als je getrouwd bent, vindt men daar.
 

Chlamydia en gonorroe

Dat wil niet zeggen dat iedereen zich daaraan houdt. Integendeel. "Emiraten reizen veel, hebben veel geld, kunnen overal naartoe gaan en gedragen zich dáár zonder de sociale controle van de familie, compleet anders."

Laatst was er nog een vrouw met een branderig gevoel rondom haar vagina. Aagje had er over geschreven op de site van het Medisch Contact, waar ze columns schrijft over haar bijzondere expat-baan. Ze beschrijft hoe de vrouw haar vertelde dat ze alleen seks had met haar man – piloot bij de lokale luchtvaartmaatschappij. "De gedachte bekroop haar: het zou toch niet zo zijn dat… En ja hoor: twee soa's." 'Chlamydia en gonorroe op mijn 45ste', had ze ontsteld tegen Aagje gebriest, 'fijn om dat als souvenir te krijgen na een van zijn vluchten.'

Minstens één keer per maand komt Aagje zo’n geval in haar praktijk tegen. "En voornamelijk bij de gegoede expatdames; partners van piloten, executives van grote bedrijven…"
 

De pil

Abortus is in de VEA verboden. Er is anticonceptie verkrijgbaar, maar het wordt niet vergoed – laat staan dat er open over gesproken wordt. "Ik heb echt weleens een stel in mijn spreekkamer gehad dat heel zenuwachtig begon te doen toen ik begon over de pil."

Een veelvoorkomend probleem in de VEA is onvruchtbaarheid. De druk op locals om kinderen te krijgen is enorm: de overheid stimuleert mensen om voor veel nageslacht te zorgen, omdat 20 procent van de bevolking lokaal is. De rest bestaat uit expats, vooral Indiërs en Pakistanen. Komt nog bij dat er veel wordt getrouwd binnen families om de familiebanden te versterken. "Daardoor wordt de kans op fertiliteitsproblemen en aangeboren afwijkingen groter." 

Aagje informeert mensen daarover, maar oordeelt niet. "Daar sta ik om bekend: ik ben eerlijk, professioneel, en geen moraalridder. Het is hun keuze, hun cultuur, hun land."

Hard werken

Maar inmiddels voelt het ook wel een beetje als háár land. Aagje houdt van haar werk, de cultuur, en – toegegeven – ook wel van de luxe. Ze heeft zelf een villa met vijf (!) badkamers. "En dan hebben wij nog een klein huis, hè?" Inmiddels hebben Aagje en haar man een zoontje, en een nanny. "Anders zou ik niet weten hoe ik het moet doen: een standaardcontract is hier 48 uur per week en je krijgt niet veel vakantiedagen."

Of Aagje ooit terug zou willen, weet ze niet. "Ik heb het nu heel erg naar mijn zin. Ik word gewaardeerd om wat ik doe, mensen komen soms speciaal voor mij. En de patiënten zijn dan wel heel rijk, maar ze zijn ook heel lief en bescheiden. En ik geniet van hun verhalen. Dat die reislustige mannen of vrouwen dan vertellen: ‘Ja, ik was gisteren nog even shoppen in New York.’ Of ze vertellen over ‘huis nummer vijf’. Dat is niet opscheppen: ze weten niet beter. Dat is hun leven. Maar ze weten ook heel goed dat alles te koop is, behalve hun gezondheid. En dat is juist ook zo mooi aan mijn vak: dan kunnen ze nog zo rijk zijn, nog zo V.I.P, maar bij mij is iedereen gelijk."