Ryanne (29) overleed bijna aan de 'tamponziekte'

Via een Facebookbericht doet de moeder van de overleden Maëlle een dringende oproep aan jonge meiden, verpleegkundigen en artsen: verdiep je beter in de mogelijke risico’s van het te lang dragen van tampons. "Ze heeft ons in minder dan 48 uur tijd verlaten, door een toxische schok die werd veroorzaakt door een tampon. Het is onaanvaardbaar dat het zo snel is gegaan."

Een buikgriepje

Ook Ryanne Tigchelaar schrok enorm van het bericht over de dood van Maëlle. Zelf maakte zij twaalf jaar geleden hetzelfde mee, al liep het voor haar gelukkig wél goed af. "Ik was 17 toen ik ineens erg ziek werd. Overgeven, diarree en rode vlekken over mijn hele lichaam. Ik ging naar de huisarts, maar die stuurde mij weer naar huis met het bericht dat ik buikgriep had en dat dit vanzelf zou overgaan."

De volgende dag waren de klachten verergerd. "Ik kon niet meer lopen en mijn bloeddruk was ontzettend gedaald. Als ik ging staan, viel ik flauw. Toen mijn armen en benen blauw werden, heeft mijn moeder opnieuw de huisarts gebeld. Ik moest meteen met een ambulance naar het ziekenhuis."

In de ambulance raakte Ryanne in shock. Ze bleek het toxic shock syndroom te hebben. Haar bloedbanen waren vergiftigd door de staphylococcus aureus bacterie. Hierdoor vielen haar organen één voor één uit. "Uiteindelijk valt ook je hart uit, wat dus bij Maëlle gebeurde, en dan is het gedaan."

Ziek tijdens ongesteldheid

"In het ziekenhuis vertelde ik per toeval aan de anesthesist dat ik tijdens mijn vorige ongesteldheid ook al ziek was. Toen legde hij het verband tussen mijn symptomen en TSS. Ik kreeg de juiste antibiotica toegediend en daarna lag ik vier dagen op de intensive care. Dat heeft uiteindelijk mijn leven gered."

"Voordat ik TSS kreeg had ik nog nooit van de ziekte gehoord", zegt Ryanne. "Ik had al helemáál geen idee dat je tampongebruik invloed kon hebben op het uitlokken ervan. Destijds droeg ik een tampon rustig een hele nacht. Tegenwoordig draag ik een tampon hooguit een paar uur en was ik mijn handen altijd voor gebruik, om de kans te verkleinen dat de verkeerde bacteriën mijn baarmoeder bereiken."

Zelden tot problemen

Toch is het niet nodig om nu met angst en beven tampons te gebruiken, zegt huisarts Job Nievaart. "De bacterie die TSS veroorzaakt is een vrij veel voorkomende bacterie, die zelden leidt tot problemen. Als je deze bacterie in je vagina hebt, is het maar de vraag hoe je erop reageert. In enkele gevallen reageert je lichaam er niet goed op – en ontstaat er een ontsteking. Houd je de afvalstoffen van je menstruatie te lang in je lijf, dan kunnen die bacteriën zich vermenigvuldigen. Dit vergroot de kans op een infectie. De vagina is warm en broeierig en vormt een ideale bron voor die bacteriën om zich te ontwikkelen."

Het op tijd verwisselen van een tampon geeft nog geen zekerheid dat je de ziekte niet krijgt. Dat Ryanne er de dupe van werd, is volgens Nievaart botte pech. "Om TSS te krijgen moet je drager zijn van de bacterie die TSS veroorzaakt. Ben je geen drager, dan maakt het niet uit hoe lang je een tampon laat zitten. Je kunt de ziekte dan niet krijgen. Ben je wel drager van de bacterie, maar verwissel je je tampon op tijd? Dan kun je de ziekte alsnog krijgen."

Nievaart benadrukt dat TSS een hele zeldzame ziekte is. In zijn praktijk heeft hij het nooit meegemaakt en ook kent hij niemand die de ziekte ooit had. "Het is een hele nare samenloop van omstandigheden. Wees alert, maar maak je er vooral niet onnodig druk over."

Maandverband = veiliger

Ook volgens Bertho Nieboer, gynaecoloog van het Radboudumc, is TSS heel zeldzaam. "In Nederland komt het zo’n tien tot twintig keer per jaar voor, en gelukkig is het goed te behandelen als een vrouw zich op tijd meldt met de symptomen. Vrouwen zijn vatbaarder om het te krijgen, vanwege het gebruik van tampons. Daarom wordt het ook wel de tamponziekte genoemd. Houd je een tampon te lang in of gebruik je ‘m verkeerd, dan kan dit nare of zelfs fatale gevolgen hebben."

Volgens Nieboer is het daarom van groot belang dat je een geschikte tampon kiest. Hierbij kun je letten op de grootte van een tampon, maar ook het soort vezel in de tampon speelt een grote rol en of je ‘m voor de dag of nacht wilt gebruiken. "Er zijn tampons speciaal voor de nacht, met speciale materialen om ze langer in te kunnen houden zonder dat dit schade toebrengt. Natuurlijk is de beste optie om ’s nachts helemaal geen tampons te gebruiken. Medisch gezien is maandverband veiliger."

Kijk goed naar het moment van je cyclus en bepaal aan de hand daarvan wat voor tampon je nodig hebt. Heb je geen grote tampon nodig, gebruik die dan niet. "Het lijkt makkelijk, omdat je dan minder vaak hoeft te vervangen, maar bedenk je wel dat dit de kans op eventuele schade verhoogt."

Symptomen herkennen

Nu ze mentaal ook weer aangesterkt is, wil Ryanne haar ervaring graag gebruiken om anderen bewust te maken van TSS en de ernstige gevolgen. "Ik heb niet veel verhalen gehoord van andere mensen die TSS hadden. Toen ik in het ziekenhuis lag werd me verteld dat er één meisje voor mij is geweest met het syndroom en die is overleden. De ziekte is goed te behandelen als je de symptomen herkent en er op tijd bij bent, dus daarom wil ik zoveel mogelijk awareness creëren."

Ryanne deelde haar verhaal al eerder in de media, waardoor een vrouw met een zieke dochter de symptomen herkende. Hierdoor kon ze de dokter ervan overtuigen dat het misschien wel TSS was. "Haar dochter heeft het daardoor overleefd. Als ze niet op tijd wisten wat het was, dan had zij het ook niet gered."

Paula Vaarkamp / Healthy Fest