Spijt van je cosmetische ingreep: 'Was ik er maar nooit aan begonnen'

Onderzoekers van het Erasmus MC becijferden dat het aantal fillerbehandelingen in Nederland tussen 2016 en 2019 met 17,5 procent steeg. In 2019 lieten ruim 450.000 mensen een cosmetische ingreep (waaronder fillers vallen) uitvoeren. Uit een peiling van EenVandaag bleek vorig jaar dat een cosmetische ingreep voor 4 op de 10 jonge vrouwen een serieuze overweging is. In 2018 gold dat nog voor 17 procent van de jongeren. Meer dan de helft van de jongeren vindt inmiddels ook dat snijden in een gezond lichaam om puur cosmetische redenen moet kunnen. Naar de plastisch chirurg of de cosmetisch arts gaan om er 'mooier' uit te zien, wordt steeds normaler. Maar die operaties en behandeling zijn nooit zonder risico.

Dat blijkt wel uit de ervaringen van Esmée, Mandy en cosmetisch arts Tom Decates. Esmée Noëlle van Rijn (33) was 21 jaar toen ze haar borsten liet vergroten. "Ik wilde het eigenlijk al eerder, maar daar hebben mijn ouders gelukkig een stokje voor gestoken. Ik had praktisch geen borsten en was daar heel onzeker over. Niet dat ik er ooit vervelende opmerkingen over kreeg; het zat gewoon in mijn hoofd."

De chirurg die de implantaten plaatste, vertelde haar dat ze veilig waren, niet kapot konden en minstens twintig jaar mee konden. "Ik was na afloop enorm blij met het resultaat, het was heel mooi gedaan. Je zag er niet aan af dat ze nep waren. Ik had dan ook expliciet gevraagd om een 'normale' maat, ik wilde niet die blonde met die dikke tieten zijn, maar gewoon bórsten hebben.

Moordtieten

Jaren later, toen in 2021 de documentaire Moordtieten uitkwam waarin Dionne Slagter de gevaren van siliconen borstimplantaten onderzoekt, sloeg bij Esmée de twijfel toe – al ging daar een ontkenningsfase aan vooraf. "Mijn moeder stuurde die documentaire door, maar ik was er op dat moment absoluut nog niet klaar voor. Ik ben altijd heel tevreden geweest met mijn implantaten en wilde niet inzien dat ze misschien niet goed voor me waren."

Ja, ze had wel wat gezondheidsklachten, maar als moeder van een klein kind was het toch niet gek dat ze zo moe was? En dat zij en de vader van haar zoon uit elkaar gingen toen hij net 1 was, had vast ook zijn weerslag op haar gezondheid en humeur. Met die verklaringen kon ze haar groeiende onrust even sussen, maar na een paar maanden besloot ze toch de documentaire te bekijken. "Direct daarna heb ik een consult ingepland bij de holistisch plastisch chirurg die in de documentaire aan het woord kwam. Hij heeft zich gespecialiseerd in explantaties (het eruit halen van implantanten, red.) en is de beste. Áls ik het zou laten doen, moest het bij hem zijn."

Ze kon pas tien maanden later terecht, maar daar was ze wel blij mee. "Dan kon het nog even landen. Ik wist überhaupt nog niet zeker dat ik mijn implantaten eruit wilde laten halen, maar een consult kon geen kwaad."

Uiteindelijk besloot ze na het consult tot een operatie. "Die viel me mee, ik vond het minder heftig dan de implantatie." Maar tijdens de operatie ontdekte de chirurg tot haar schrik dat één van de implantaten helemaal lek was. "Het was een soort smurrie. Behalve mijn vage gezondheidsklachten had niets daarop gewezen; tijdens het consult had de arts niets bijzonders gevoeld. Maar ook zonder dat je het voelt of ziet kan het dus goed mis zijn. Toen het me werd verteld toen ik uit de narcose kwam, was ik extra opgelucht dat ik de beslissing heb genomen om die troep uit mijn lijf te laten halen."

Al snel na de operatie begon ze zich beter te voelen. "Al na een paar dagen voelde ik me uitgeruster, ik had ineens geen pijn meer in de gewrichten van mijn handen, de stemmingswisselingen waar ik last van had verdwenen, en mijn oogwit leek ook wel wat witter. Dat was voor mij een bevestiging dat mijn klachten daarvandaan kwamen. Ik ben heel blij dat ze eruit zijn."

Liefde voor jezelf

Als je overweegt implantaten te nemen, zegt Esmée nu, kijk dan eerst naar waarom je jezelf niet goed genoeg vindt zoals je bent. "Ik heb de afgelopen jaren veel therapie gevolgd omdat ik een gebroken hart had en een goede moeder voor mijn zoon wilde zijn. (Esmée schreef hier ook een boek over, Met heel mijn hart). Dat begint met liefde voor jezelf en goed voor jezelf zorgen."

"Het laten verwijderen van mijn implantaten zag ik na dit mentale stuk als de laatste handeling van zelfliefde. Ik vind mezelf nu gewoon goed zoals ik ben. En nee, ik heb niet meer de borsten van een 18-jarige, maar mijn kleine borsten hebben wel mijn kind gevoed en ze horen bij mij. Mooie borsten zijn het niet waard om je lichaam erdoor te laten vergiftigen."

Ook Mandy van Rijthoven (31) zou met de kennis van nu de tijd willen terugdraaien. Zo’n acht jaar geleden koos ze ervoor haar lippen te laten opvullen met – inmiddels verboden – permanente fillers. "Mijn mond was een beetje gaan hangen omdat de kaakchirurg een zenuw had geraakt. Ik dacht dat dat met fillers wat minder zou opvallen. Permanente fillers leken me de voordeligste keuze, want dan was ik voor 300 euro voor altijd klaar."

Maar goedkoop werd duurkoop: haar hangende mond viel niet minder op, en na vijf jaar begonnen de fillers complicaties te geven. "De randjes van mijn lippen werden blauw, en als het buiten koud was, werden mijn lippen zo hard als steen. Dan kon ik bijna niet praten. Ik schrok me kapot, kreeg er angst- en paniekaanvallen van."

In het Erasmus MC konden de fillers deels verwijderd worden, maar ze helemaal weghalen is onmogelijk. "Er zit nog steeds een bult in mijn onderlip. Ik heb eigenlijk nog een behandeling nodig, maar mét verdoving had ik erg veel last van die verdoving, en zonder deed het vreselijk veel pijn."

Na de herstelbehandelingen kon Mandy, die een schoonheidssalon aan huis heeft, een tijdje nauwelijks werken. "Ik zag er niet uit en had na het verwijderen van de fillers veel pijnlijke koortslippen. Dat was een zwarte periode voor me. Ik wou dat ik nooit aan die fillers was begonnen."

Cosmetisch arts Tom Decates ziet veel mensen zoals Esmée en Mandy, die spijt hebben van cosmetische ingrepen. Hij werkt in het Erasmus MC, dat als enige ziekenhuis ter wereld een complicatiespreekuur heeft waar wordt geprobeerd de schade van mislukte cosmetische ingrepen – met name fillers – te herstellen.

Decates ziet het aantal complicaties als gevolg van fillers toenemen. "We begonnen in 2011 met het oplossen van 50 complicaties per jaar, inmiddels zijn dat er 500. We zien elk jaar een stijging van zo’n 10 tot 15 procent." Dat het aantal complicaties toeneemt is volgens Decates eenvoudig te verklaren: het aantal fillerbehandelingen doet dat ook. "Maar iedere fillerbehandeling is een medische ingreep. Het is niet een broodje halen bij de bakker."

Spijt als haren op hun hoofd

Als je jonger dan 25 bent, kun je de mogelijke gevolgen van een behandeling nog niet overzien, zegt de arts. "Het genotscentrum van je hersenen is dan al wel ontwikkeld, maar het impulscentrum nog niet. Ik zie veel mensen die in die levensfase permanente fillers hebben laten inspuiten en nu spijt hebben als haren op hun hoofd."

Op het spreekuur komen mensen met hobbels, bobbels en andere zichtbare onregelmatigheden in het gezicht. "We zien ook infecties van bacteriën. Dan wordt je gezicht letterlijk twee keer zo groot. Daar word je niet vrolijk van. Als een fillerbehandeling echt niet goed is gegaan, kan je lach ook veranderen, dan beweegt de ene helft van je gezicht meer dan de andere." De ergste fillercomplicatie waarvan hij in Nederland heeft gehoord, is dat iemand er aan één oog blind door werd.

Voor het complicatiespreekuur geldt inmiddels een wachttijd van drie tot zes maanden. Acute gevallen kunnen wel direct terecht. “We zien gemiddeld één keer per week dat een gezichtsdeel afsterft omdat een filler in een bloedvat is gespoten. Dat moeten we snel behandelen. We kunnen met een echo kijken waar de filler zit en die weghalen, zodat het bloedvat weer doorstroomt en de huid weer zuurstof krijgt."

Onbehandeld de deur uit

Botox is het probleem niet. Dat bestaat al decennia en geeft nauwelijks complicaties, zegt Decates, "je moet wel een hele grote pannenkoek zijn wil je dat als dokter verkeerd doen." Maar fillers zijn relatief nieuwe medische hulpmiddelen, en daarmee gaat het (heel) soms mis. Bovendien is er nog weinig bekend over de risico’s op lange termijn.

Toch is Decates niet helemaal antifiller, sterker: twee dagen per week injecteert hij ze zelf in zijn eigen kliniek. Maar hij behandelt alleen mensen die heel goed hebben nagedacht over de keuze en die goed begrijpen wat de behandeling inhoudt, zegt hij. En als hij een behandeling zelf écht overbodig vindt, stuurt hij cliënten ook gerust weer weg. "Als ik er ethisch gezien niet achtersta, doe ik het niet. Een derde van mijn cliënten loopt onbehandeld de deur uit. Mét een grote glimlach, omdat ik er veel tijd en liefde in steek om deze mensen, onder wie BN’ers, te laten inzien dat ze mooi zijn zoals ze zijn."

Bij gebruik met mate kunnen fillers volgens Decates een mooi natuurlijk resultaat geven. Maar die memo heeft actrice Cate Blanchett duidelijk niet bereikt. "In haar nieuwe film Tár ziet ze er heel anders uit. Dat komt doordat haar jukbeenderen vol zitten met fillers en haar voorhoofd vol met botox. Daardoor is haar wenkbrauw naar beneden gezakt en haar jukbeen omhooggegaan, met als gevolg dat ze hele kleine oogjes heeft gekregen. Ik denk dat daar wel 15 milliliter is ingespoten, haar hele gezicht staat onder spanning."

"Eén grote teringbende" 

Dit soort excessen gaan we meer en meer zien, vreest Decates. Hij maakt zich zorgen over waar het heen gaat met de cosmetische geneeskunde. "Er is zoveel vraag naar, dat iedere randdebiel straks botox en fillers gaat injecteren. Engeland en Amerika zijn wat dat betreft ons voorland. We ain’t seen nothing yet. Dit is echt nog maar het begin. Het wordt één grote teringbende."

In een poging het tij te keren, is hij op TikTok begonnen jonge mensen te informeren over de risico’s van cosmetische ingrepen. "Ik zit daar niet voor de grote Tom Decates-show, maar om kwetsbare meisjes die elkaar op TikTok helemaal gek maken tot rust te manen. Ik laat zien: dit kan er gebeuren, dus pas op."

Zo verklein je de kans op complicaties bij fillers

Tom Decates benadrukt dat de kans op complicaties bij fillers extreem klein is. "Maar áls het gebeurt is het in je gezicht, dus iedereen kan het zien." Iedere medische behandeling brengt risico’s met zich mee, en dat geldt dus ook voor fillerbehandelingen. Wil je toch écht graag fillers, zorg dan in ieder geval dat je ze bij een bekwame arts laat injecteren, zegt Decates. Via de website van de Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde, kun je artsen vinden die erkend zijn door artsenfederatie KNMG.

Verdacht goedkoop?

Verzeker je je er ten tweede van dat de arts die jou behandelt tijdelijke fillers gebruikt, van een goed merk. "Zoek van tevoren op of de fillers zijn goedgekeurd door de Amerikaanse FDA." Is een behandeling verdacht goedkoop, dan is de kans groot dat je door een slechte dokter wordt geïnjecteerd met een inferieure filler, zegt Decates. "Bij mij kost 1 milliliter filler 550 euro, en daar heb je ongeveer een jaar plezier van. Een ware kunstenaar moet aan 1 milliliter genoeg hebben voor een heel mooi, natuurlijk resultaat."

DNA-test

Hoe je eigen afweersysteem reageert op de lichaamsvreemde fillers was tot voor kort een altijd onzekere factor. Maar daar heeft Tom Decates zelf een oplossing voor ontwikkeld in de vorm van een DNA-test, die kan voorspellen of je immuunsysteem abnormaal zal reageren op een ingespoten filler. Die test moet in de nabije toekomst ook beschikbaar komen voor borstprotheses.