Alles bij elkaar liegen kunnen we snappen, als je er maar eerlijk over bent
Schijnstudent Job deed vorige week op onze site uit de doeken hoe hij jarenlang iedereen in zijn omgeving had voorgelogen. RTL Nieuws-redacteur Lisanne van Sadelhoff probeert te verklaren waarom dit veelgelezen artikel zoveel losmaakte bij de lezers.
Dingen die zich in de schaduw afspelen, spreken tot de verbeelding – juist omdat we ze niet kunnen zien, en dus zelf moeten gissen: hoe zou dat zijn? Het artikel over schijnstudent Job liet dat weer zien: extreem goed bekeken en gelezen.
Job (39) deed zes jaar lang alsof hij studeerde, loog tegen zijn ouders, zijn vrienden, studiegenoten, raakte verstrikt in een zelfgecreëerd web en klapte uiteindelijk uit de school. 'Een erg donkere periode', zei hij er zelf over. Hij debuteert nu met een boek met de veelzeggende titel Morgen vertel ik alles.
'Zo kan het dus gaan', schrijft iemand, verdrietige verwondering tussen de regels door, 'één leugentje, en je komt er gewoon jarenlang niet meer uit'. 'Jezus, wat een naar idee, zes jaar van je leven liegen', klinkt het ook. De schuld van Jobs' leugen wordt vooral buiten hemzelf gezocht. Enkelen komen uit bij onze 'prestatiemaatschappij': 'Die jeugd van tegenwoordig moet zó veel', 'je bent alleen goed gelukt als je een diploma hebt, lijkt ’t wel'. Terwijl, zo schrijft ook iemand anders: 'Er zijn juist veel beroepen nodig waar geen diploma, maar gewoon handigheid en hard werken vereist is.'
'Arme ouders', zeggen mensen – zelf vermoedelijk ouder – ook. 'Wat lijkt het mij naar als je eigen kind tegen je liegt, en de waarheid niet durft te vertellen.'
Liegen over werk en carrière
Er is opvallend weinig afkeuring voor het liegen an sich, opvallend veel mildheid juist, waarschijnlijk ook omdat ieder weldenkend mens bekend is met de lieg-gerelateerde, veelgebruikte en alom bekende uitspraak: een leugentje om eigen bestwil, en zich daar vast zelf ook schuldig aan heeft gemaakt.
Vooral op het gebied van werk en carrière doen we ons soms anders voor dan we zijn, zo blijkt. 'Ik lieg weleens dat ik ziek ben, als ik de stress op werk even niet meer aankan.' En, iemand anders: 'Ik loog tijdens een sollicitatie eens over mijn cv, werd aangenomen. Altijd angst dat het uitkwam. En dat kwam het ook.'
Ziehier die ándere veelgebruikte, alom bekende lieg-gerelateerde uitspraak: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel.
Heldhaftig
Al is dat in het geval van Job wel ietsje anders gegaan: zijn leugens voeren zo ver, dat hij een baan kreeg bij Buitenlandse Zaken, daar een contractverlenging kreeg, en toen dacht: ik houd mezelf voor de gek. Hij bedankte voor de functie, en heeft zijn moeder de waarheid verteld.
'Wat knap', is het oordeel daarover, 'wat goed zeg', en 'jeetje, wat een lef'. Liegen is niet goed te praten maar wel menselijk, ervoor uitkomen is heldhaftig.