Als kind was Stephanie-Joy eenzaam, als jongere dakloos en verslaafd, nu een vrolijke weldoener

Een vrolijk mens. Zo beschrijft Stephanie zichzelf aan de keukentafel thuis. Dat blijkt ook uit de goedlachse verwelkoming, vergezeld door een enthousiaste jonge Labradoodle. De hond is druk met een piepend speeltje, maar daar heeft Stephanie geen last van, vertelt ze. Ze is van jongs af aan zwaar slechthorend en draagt gehoorapparaten.

Het gaat goed met haar. Ze woont samen met haar grote liefde en heeft net tweehonderd gezinnen die in armoede leven blij gemaakt met een zomerpakket vol producten die ze zelf niet snel kopen: buitenspeelgoed, goede zonnebrand, een vakantiedoeboek. Nu de zomervakantie bijna voorbij is, is ze al druk bezig met kerst. Elk jaar maakt ze honderden kerstpakketten voor minima, die er normaal gesproken vaak geen krijgen.

Slechthorend

Stephanie moest als kind vanwege haar gehoor naar speciaal onderwijs, wat verder van huis was. Hierdoor was vrienden maken lastig, ze woonden niet in de buurt. "Ik was een kind dat vooral alleen speelde, met Playmobil, kastelen bouwen en dat soort ongein." Ook las ze veel, 'een echte boekenwurm'.

Toen ze zes was veranderde haar leven compleet. Voor haar ouderlijk huis werd ze aangereden. Haar voet was volledig verbrijzeld, met een permanente handicap tot gevolg. Ze moest talloze (herstel)operaties ondergaan en bracht veel tijd door in het ziekenhuis.

Gevolgen auto-ongeluk

Als kind was ze niet bezig met wat zo'n ongeluk voor impact zou hebben op haar leven. Bovendien zou huilen de situatie niet veranderen, vonden haar ouders. De focus lag op het herstel en doorgaan met het leven. Ook werd thuis niet over het ongeluk gepraat. "Daar zit wel een gemis. Hoe doe je dat dan, omgaan met de gevolgen? Misschien was het voor mijn ouders ook gewoon te ondraaglijk om er lang bij stil te staan."

Op school ervoer ze ondertussen beide kanten van haar nieuwe handicap. "Iedereen wil op je gips schrijven en stuurt kaartjes naar het ziekenhuis, je bent interessant", vertelt ze. "Anderzijds kon ik niet meer meekomen met de andere kinderen. Zij renden, vlogen, sprongen, skeelerden. Ik raakte als jonge gehandicapte vaak supergefrustreerd en ging vervolgens maar gewoon over de grenzen van de pijn heen. Meedoen was belangrijker."

Onderontwikkeld

Ze werd beschermd opgevoed, vertelt ze, maar miste daardoor ook veel normale ervaringen. Kinderen hoefden niet alles te weten of overal bij te zitten. "Ik heb pas op mijn veertiende geleerd hoe het openbaar vervoer werkt."

Op school werd ze ook weinig gestimuleerd. In de periode dat ze speciaal onderwijs volgde, kregen haar ouders nog te horen dat ze waarschijnlijk nooit een normale baan zouden krijgen vanwege haar slechthorendheid. "Ik ben gaan beseffen dat de jaren op het speciaal onderwijs ook jaren van uitsluiting van de maatschappij zijn geweest."

Ook het voortgezet onderwijs volgde ze aangepast, met dove en slechthorende kinderen. In deze jaren ontstond er afstand tussen Stephanie en haar ouders. Dit kwam door de puberteit, maar ook door de vele vragen over het ongeluk die haar ouders liever niet wilden beantwoorden, omdat daarmee de wond weer openging. "We begrepen elkaar niet."

Bom gebarsten

"Na school ging ik de deur niet uit. Ik was niet sociaal. Slechthorendheid maakt je heel onzeker, en littekens ook", vertelt ze. Terwijl jeugdhulpverleners zeiden dat ze gewoon sociale vaardigheden nodig had en haar netwerk moest uitbreiden, zat ze – weet ze nu – met een onderliggend trauma van haar ongeluk.

Toen ze later een hersteloperatie moest ondergaan, 'is de bom gebarsten'. Thuis over het ongeluk praten lukte nog steeds niet. "Uiteindelijk ben ik weggelopen van huis." Dat was voor haar ouders de druppel. Het ging niet meer, voor Stephanie niet, maar ook niet voor haar ouders.

Uit huis geplaatst

Op haar veertiende werd Stephanie uit huis geplaatst. Ze kwam in een kortdurende crisisopvang voor jongeren terecht en belandde vanuit daar in verschillende begeleide woonomgevingen. Nergens kreeg ze voor haar gevoel de emotionele ondersteuning waar ze naar verlangde, door wisselende begeleiding en omdat ze niet met haar ouders kon praten 'over wat er echt toe doet in het leven'.

Vanaf haar zeventiende werkte ze in een woongroep toe naar zelfstandig wonen, dat werd van haar verwacht vanaf het moment dat ze achttien werd. Het was een beangstigende gedachte. "Ik ben nog een kind, dacht ik. En ik ben nooit een onbezorgd kind geweest."

Het maakte haar rebels. "Eén van de groepsgenootjes had een verslaafde vader en zij liep steeds naar hem terug", zegt Stephanie. "Ik was razend nieuwsgierig, dus ik heb daar voor het eerst cocaïne geprobeerd: drie dagen lang alleen maar pijpjes coke roken."

In haar herinnering was het geweldig. Ze blowde al veel en bleef dat doen, maar 'die cocaïne was een wereld an sich'. "Ik vond het hartstikke spannend. Er werd me ook heroïne aangeboden, maar dat heb ik afgewezen. Toen dacht ik: als ik dat ga doen, dan gaat het 'm echt niet meer worden."

Verslaving

Ze raakte verslaafd aan de cocaïne. In eerste instantie betaalde ze het met de studiefinanciering die ze kreeg, omdat ze in die periode ook was begonnen met een opleiding. Maar na een paar maanden stal ze 50 euro van haar moeder. "Dat was het dieptepunt. Toen dacht ik echt: ik moet het opbiechten."

Ze werd uiteindelijk uit de groep gezet. Haar ouders wisten op dat moment niet meer wat ze voor Stephanie konden doen. In een opvang voor dakloze jongeren in Haarlem kwam ze in een overlevingsstand terecht. De dagen draaiden om wiet bemachtigen, ergens geld vandaan halen en bedenken waar ze haar spullen zou laten.

Ontmoeting met geloof

Ze verbleef uiteindelijk in een dag-en-nachtopvang van het Leger des Heils. "Daar kwamen mensen van een christelijk therapeutisch afkickcentrum langs. Zij vroegen: joh, ga je mee voor een warme maaltijd?"

Ze kwam graag in dat centrum, waar ze leerde over God. Toen ze 19 jaar was, liet ze zich dopen. "Ik had altijd pijn in mijn voet en na mijn doop had ik dat niet meer. En van die joint die ik na afloop opstak, werd ik niet meer stoned. Ik weet niet hoe, maar ik geloof dat met mijn doop alles van daarvoor me is vergeven."

En daar begon voor Stephanie het herstel. Niet meteen, ze gebruikte nog speed, en het ging ook nog een keer mis. Tijdens een kerkdienst ging ze 'out' en moest ze naar het ziekenhuis worden gebracht. "Daarna zei de pastoor: jij moet een keuze gaan maken."

Terugval

Dat deed ze: ze ging in het afkickcentrum van de kerk wonen en bleef een jaar lang nuchter. Maar toen het pand moest worden gesloopt, keerden veel bewoners terug naar hun oude leven. Ook Stephanie kreeg een terugval. "Ik kreeg de zorg over iemand die van heroïne aan het afkicken was en ik had de sleutel van de kluis om methadon te verstrekken", vertelt ze. Methadon is een vervangproduct voor heroïne en wordt daarom gebruikt als hulpmiddel bij het afkicken. "Op een dag zei ik: geef mij zo'n pil. Dat was weer het begin van het einde."

Ze raakte methadonverslaafd, ontwikkelde een eetstoornis en woog op den duur nog maar 38 kilo. Al die tijd bleef ze naar de kerk gaan, maar haar gezondheid ging zo sterk achteruit dat ze niet meer naar de daklozenopvang mocht. "Ze waren bang dat ze me dood in stapelbed nummer vijf zouden aantreffen."

Afgekickt

Wederom kwam ze op een nieuwe plek terecht, een instelling voor begeleid wonen in Haarlem. "Daar zat alles en iedereen door elkaar heen. Van tbs'ers tot zware heroïneverslaafden. Ik heb er een flinke tijd gewoond."

Maar nu was het anders. Hier waren hulpverleners 'die echt verschil maakten'. "Ze zeiden tegen me: 'Jij kan wél naar school. Ga het nou maar doen.'"

Ze kickte af, al was dat niet makkelijk. De verslavingszorg wilde haar niet helpen omdat ze een eetstoornis had en de kliniek voor mensen met een eetstoornis wilde haar niet opnemen omdat ze verslaafd was. "Toen zei ik: nou, dan ga ik het zelf doen."

Dat lukte: "Met m'n bijbel onder mijn arm ben ik afgekickt."

Een tekenend moment voor Stephanie was toen ze op zendingsreis naar Roemenië ging. Ze was 23 en verleende hulp aan Roma's. "Alle kinderen wilden me gewoon vasthouden en tegen me aankruipen", vertelt Stephanie. "Toen dacht ik: wat ben ik aan het doen met mijn leven?"

Terug in Nederland ging ze bij een schrijfclub en schreef ze voor de Straatkrant, wat haar goed afging. De instructeur zag potentie in haar. "Je kan wel een boek schrijven, zei hij. Ik heb wel een uitgever voor je."

Een kleine vier maanden later, in 2009, verscheen het boek: Pappie's kleine meid slaapt op straat. Het werd binnen een week een bestseller. "Dat veranderde mijn leven natuurlijk helemaal. Iedereen wilde me spreken, wilde mijn verhaal. Dan word je in een keer in de maatschappij opgenomen."

Leger des Heils

Ze kreeg uiteindelijk vanuit de opvang van het Leger des Heils een eigen woning toegewezen en startte met een studie. Eerst op de 21+-opleiding van de Hogeschool van Amsterdam, omdat ze de middelbare school niet had afgemaakt, gevolgd door een hbo-opleiding social work.

"Op een dag reed ik langs een locatie van het Leger des Heils en dacht ik: laat ik eens vragen of ze stagiairs nodig hebben." Eigenlijk wilden ze geen eerstejaars stagiairs aannemen, maar omdat ze ervaringskennis meebracht was ze toch welkom. "Fantastisch, natuurlijk!"

Na haar stage wilde ze blijven. Ze zei tegen haar teamleider dat ze net zo lang zou blijven, tot ze een contract kreeg. Dat gebeurde, anderhalf jaar na de start van haar stage. Plots ging ze van een Wajong-uitkering naar zo'n 1200 euro per maand. "Ik was als een kind zo blij."

Hulpverlener

Ze ging aan de slag als hulpverlener bij het Leger des Heils en na een paar jaar startte ze als leidinggevende bij een woongroep voor mensen die helemaal geen middelen meer mogen gebruiken. Op die plek kon ze met een team van ervaringsdeskundigen mensen helpen om weer een leven na de verslaving op te bouwen.

Steun vond ze al die tijd in de kerk. Eerst in de Pinkstergemeente, waar ze voelde dat gebrokenheid er mocht zijn en waar rauwe emoties welkom waren. Maar rond 2017 stapte ze over, "want ik trouwde met een vrouw." "Dat mag er in de Pinkstergemeente wel zijn, maar je mag het niet praktiseren. En ik had geen zin om elke keer bij een pastoor uit te leggen waarom ik van mijn vrouw hou." Glimlachend voegt ze toe: "Heel veel trouwens. Fantastische vrouw. God heeft haar echt aan mij gegeven."

Ze stapte over naar de kerk van het Leger des Heils, beter bekend als het korps. "Daar ben je altijd welkom."

Kerstpakketten

In 2010, toen Stephanie haar eigen woning kreeg, begon ze ook met de kerstpakketten die uiteindelijk tot haar stichting Life With Joy zouden leiden. "Toen ik nog cliënt was zag ik dat medewerkers een kerstpakket kregen en dat maakte mij een beetje jaloers", vertelt ze. Later kreeg ze als medewerker van de Straatkrant zelf een kerstpakket.

"Mensen die in armoede leven krijgen al gauw te horen 'wees blij dat je wat krijgt'. Met een kerstpakket laat je juist zien: jij hoort erbij, je bent waardevol."

De pakketten begonnen klein, met noodzakelijke spullen. "Ik bedacht al vrij snel dat ze het onderste deel van het schap wel kennen", zegt Stephanie. Dus stapte ze over op luxere producten. "Waarom moet het altijd een kleurloos huismerk zijn?"

Eerst deed ze dat met haar eigen geld, later via oproepjes op sociale media en uiteindelijk met donaties. "Alles bij elkaar opgeteld werd er 10.000 euro gestort", zegt ze. Het was uiteindelijk Stephanies vrouw die haar aanmoedigde om een stichting te starten.

Life With Joy

Dat gebeurde in 2022. Toen werd de stichting officieel ingeschreven en werden er honderden kerstpakketten samengesteld. Een mooi initiatief, maar vaak ook confronterend, met name voor de vrijwilligers die de pakketten rondbrengen. "Ze brachten een pakket naar een gezin dat niet eens bedden had. Ze lagen met z'n vijven op de grond. De vrijwilligers kwamen huilend terug door wat ze hadden gezien."

Sinds de start is het elk jaar gekker en groter geworden. Inmiddels is er een kleine loods en zijn er samenwerkingen met bijvoorbeeld het Armoedefonds en het Leger des Heils. Er worden 450 kerstpakketten per jaar uitgedeeld en zo'n 200 zomer- en kinderpakketten.

Ook hoopt Stephanie ooit een eigen opvang te kunnen openen, waar mensen met problematiek en verslavingen worden gesteund en gestimuleerd. "We gaan ervoor strijden dat iemand de keuze maakt om weer te gaan leven, in plaats van overleven."

Dankbaar

Bij de vraag of ze na al die jaren trots op zichzelf is, blijft het even stil. "Ik krijg die vraag vaker en ik zeg altijd: ik ben zó dankbaar. Ik heb echt genade gekregen, waardoor ik nu sta waar ik sta. Ik heb veel kansen gehad en veel mensen gehad die een handreiking deden." Het contact met haar ouders is ondanks de moeilijke jaren ook altijd gebleven en is er nog steeds. "Altijd."

"Ik zei laatst tegen mijn vrouw: als ik nu doodga, weet dan in ieder geval dat ik het leven geleefd heb."

"Ik ben uit huis geplaatst, ik ben verslaafd geweest, maar ook weer afgekickt. Ik heb twee boeken geschreven, ik heb een eigen stichting, ben getrouwd en heb twee bachelors gehaald…" Lachend concludeert ze: "Dan heb ik het eigenlijk wel goed gedaan, hè?"

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.