Liever bij je schoonfamilie: 'Bij hen voelt het niet als een verplichting'
Schoonfamilie heb je niet voor het uitkiezen, maar je kan het natuurlijk met ze treffen. Nance (25) en Tanja (30) brengen de kerstdagen liever door bij hun schoonouders dan bij hun eigen familie. "Ik kijk er altijd weer naar uit om ze te zien."
Tanja (30, niet haar echte naam), komt al jaren niet meer over de vloer bij haar eigen familie. Vier jaar geleden ging het mis op Kerstavond. "Mijn tweeling was toen net 2 jaar oud. Mijn opa vond dat ze stil moesten zitten tijdens het gebed – zo'n familie is het – maar dat kun je van kinderen van die leeftijd niet verwachten. Opa ging uit zijn plaat toen ze geluid maakten. 'Jij wilde kinderen, dan moet je ze ook opvoeden', schreeuwde hij. De rest van de familie zat doodstil aan tafel en zei niets.
Niemand kwam voor me op. Ik heb er bewust voor gekozen om de kinderen in mijn eentje te krijgen, maar mijn familie heeft nooit voor me klaargestaan. Dan is het ook niet aan hen om mij terecht te wijzen over een kindje van 2. En dit was al het zoveelste voorval. Ook met mijn ouders. Het kwam allemaal van één kant en het voelde alsof ik bezig was iets te herstellen wat niet te herstellen viel. Voor mij was die Kerstavond de druppel. Tot hier en niet verder. Ik heb de deur dichtgedaan en ben nooit meer teruggekomen."
'Mijn vader wilde helemaal geen opa worden. Daar was hij nog niet klaar voor, zei hij'
Ze heeft het er wel nog steeds moeilijk mee. "Je gaat rouwen om mensen die nog leven, maar niet meer in je leven zijn. Ineens mis je 30 man. Je ouders, je zus, de rest van de familie. Maar ik moest voor mezelf en voor mijn kinderen kiezen om vooruit te kunnen. Mijn familie heeft me nooit gesteund in het moederschap. Het feit dat ik het in mijn eentje deed en dat mijn kindjes halfbloedjes zijn, hielp ook niet mee in hun acceptatie. Mijn vader wilde helemaal geen opa worden. Daar was hij nog niet klaar voor, zei hij toen hij ging hertrouwen en mijn kinderen niet uitnodigde voor de bruiloft. Nou, dan wordt de keuze eigenlijk voor je gemaakt."
Hoogtepunt van de week
Geloof het of niet, zegt Tanja, maar ze is een echt familiemens. Ze kon dan ook haar geluk niet op toen ze de familie van haar nieuwe vriend leerde kennen. "Ik vond het best spannend, zeker in het begin. Ik ben vier jaar ouder dan hij, en hij komt toch thuis met de boodschap: ik heb een vriendin met twee kinderen van inmiddels bijna 6. Maar ze hebben het zó goed opgepakt. Ze zijn helemaal leuk met die kids." Tanja komt er graag. Zeker één keer per week. "Elke woensdagavond eten we met de hele familie bij hen thuis. Ook met zijn broer en twee zussen en aanhang. Andere mensen zouden het misschien verschrikkelijk vinden, maar ik kijk er elke keer naar uit. De kinderen ook, het is hun hoogtepunt van de week."
'Deze familie is echt een team. Heel fijn, maar ook eng: wat als dat wegvalt?'
Wat ze bij haar eigen familie miste, vindt ze bij haar schoonfamilie wel. "We doen gewoon heel veel samen, iets wat ik van huis uit helemaal niet ken. Ze accepteerden me gelijk helemaal zoals ik ben. Er was geen oordeel. Ze hebben me nooit gevraagd hoe het zit met mijn familie, mijn kinderen of hun vader. Niet uit desinteresse; het maakt ze gewoon niet uit. Ik vind het bijzonder dat ze me zo opnemen.
Ergens doet dat ook wel pijn, want bij mij thuis was het ieder voor zich. Je moest je eigen boontjes doppen. Klote voor je als je ziek bent, maar je kan op niemand rekenen. Deze familie is echt een team. Iedereen staat voor elkaar klaar. Dat is superfijn, en ook wel een beetje eng. Ik ben zo gewend om het allemaal in mijn eentje te rooien, nu zijn er mensen die het samen met mij doen en ben ik bang dat het wegvalt. Ik koester ze. Ik herken me totaal niet in de negatieve dingen die mensen zeggen over schoonfamilie."
Onverwerkte pijn
Nance (25) heeft al net zo'n fijne band met haar schoonfamilie. Het feit dat je bij hen geen gezamenlijk verleden met je meedraagt, maakt de band ongecompliceerder, denkt ze. "De relatie met mijn ouders is ingewikkeld. Ik geloof dat dat bij een heel groot deel van Nederland zo is, maar dat niet iedereen erover durft te praten omdat we loyaal willen zijn aan onze ouders. Ik vind het juist belangrijk dat we wél leren praten over lusten en lasten die we meedragen vanuit onze geschiedenis. Het zorgt ervoor dat moeilijke dingen die we hebben meegemaakt de ruimte krijgen om er te mogen zijn."
'Met mijn ouders kan ik niet over vroeger praten. Ze zitten met zoveel onverwerkte pijn, dat ze zich aangevallen voelen als ik erover begin'
Nance werkt als contextueel systeemtherapeut (i.o.) met familiesystemen en kijkt vanuit die hoedanigheid op een andere manier naar de band met je schoonouders versus die met je eigen ouders. "We doen vaak alsof de band met je eigen ouders altijd goed zou moeten zijn, maar dat is ook de familie waar de basis ligt voor je verdere leven. Met je schoonfamilie heb je geen bloedband, dus dat is een heel andere relatie. Met hen kan ik praten over moeilijke dingen die ik als kind heb meegemaakt. Mijn ouders zijn gescheiden toen ik 8 was, en in een later samengesteld gezin was er huiselijk geweld. Bij mijn eigen ouders ligt het gevoelig om het daarover te hebben. Dat is verleden tijd, zeggen ze dan. Ze zitten nog met zoveel onverwerkte pijn dat ze zich direct aangevallen voelen als ik erover begin. Dat maakt het voor mij soms ingewikkeld. Het zou veel fijner zijn als je juist met je eigen familie over die dingen kunt praten."
Normen en waarden
Bij haar schoonfamilie gaat het anders. "Zij praten wel over de geschiedenis die ze met elkaar meedragen. Daar mogen verschillende belevingen en ervaringen van de kinderen en ouders naast elkaar bestaan en krijgt iedereen de ruimte om ze te delen." Ze ervaart er ook op andere gebieden meer steun dan bij haar eigen familie. "Ik ben voor mezelf begonnen. Mijn schoonfamilie dacht gelijk heel opbeurend met me mee. Mijn eigen familie reageerde met: 'O jeetje, ga je dat allemaal wel redden? Zou je dat nou wel doen? Je kan beter voor een baas werken.' Mijn schoonouders geven me dan een veel warmer gevoel."
'We hebben een jaar bij mijn schoonfamilie ingewoond. We aten iedere avond samen'
Daarnaast zitten ze meer op één lijn. "Mijn schoonouders houden net als ik ontzettend van koken en nieuwe recepten. Die proberen we uit en delen we met elkaar. Ze zijn ook meer bezig met gezondheid dan mijn eigen ouders. Misschien liggen hun normen en waarden wel dichter bij de mijne." Nance ziet haar schoonfamilie dan ook vaker dan haar eigen ouders. "Ik eet zeker eens in de twee weken bij ze, en we werken vaak ook samen met hen in hun moestuin. Dat gaat altijd goed, er valt nooit een onvertogen woord."
Als thuis
Ze heeft zelfs een jaar bij haar schoonfamilie ingewoond, toen het huis van haar en haar partner werd verbouwd. "Vriendinnen verklaarden me voor gek dat ik bij mijn schoonouders ging wonen, maar ik vond het superfijn. Ik heb er geen moment aan getwijfeld of ik dat zou moeten doen. Ik voelde me gelijk thuis. We hadden daar een eigen zolder en aten elke avond samen. Dat is altijd goed gegaan."
Met Kerst gaat ze niet bij haar eigen familie langs, maar wel een dagje bij haar schoonfamilie. "Gevoelsmatig is het vrijblijvender, bij hen voelt het niet als een verplichting. Terwijl mijn eigen familie dat ook zou zeggen, het is meer loyaliteit naar mijn familie. Mijn behoefte ligt dit jaar gewoon elders. Dat wil niet zeggen dat ik minder van mijn eigen familie hou."