'Als je dik bent, heb je gefaald': campagnes versterken vooroordelen
Susanne Täuber deed drie jaar onderzoek naar de impact van gezondheidscampagnes door de overheid. Die veroorzaken een kloof in de maatschappij, vindt ze. "Het wordt als een morele plicht gebracht om slank te zijn. Als je dik bent, faal je."
Op sociale media, maar ook in het echte leven, heerst veel negativiteit rondom overgewicht, weet Täuber, universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Dunne mensen zijn gezond en als je dik bent, ben je niet gezond en heb je gefaald."
Nul resultaat
Campagnes over balansdagen, minder suiker of stoppen met roken hebben volgens Täuber nul resultaat. "Zulke campagnes veroorzaken een grote verdeeldheid in de samenleving. Als je slank bent, ben je succesvol en gezond en als je overgewicht hebt, heb je gefaald en ben je ongezond. Dan ben je de maatschappij eigenlijk tot last en kost je meer geld."
De campagnes gaan volgens Täuber te veel uit van zelfcontrole. "Als je benadrukt dat mensen hun gezondheid zelf onder controle hebben, heb je het dus zelf verkeerd gedaan als je overgewicht hebt." Dat is flauwekul, vindt ze. "Het is absoluut niet zo dat je 100 procent controle hebt over je gewicht. Je omgeving speelt ook een grote rol."
Gestopt met lijnen
Neem het verhaal van Hermina de Vries. Van jongs af aan was ze op dieet. Viel ze af? Ja. Kwam ze daarna weer aan? Altijd. Inmiddels is ze gestopt met lijnen en blogt ze over zelfacceptatie. "Mensen denken te makkelijk en oordelend over dikke mensen."
Toen ze in 2009 met een collega in de stad was, belandde ze per ongeluk in een grotematenwinkel. Opgelucht dat er eindelijk eens iets in haar maat was, kocht ze kleding – ze wist niet dat het een winkel voor mensen met een maatje meer was. "Ik liep altijd met een grote boog om zulke winkels heen, omdat ik bang was dat ik daar iets zou passen. Als dat zo zou zijn, dan zou dat bevestigen dat ik te dik was."
Halve eetstoornis
Ze ging naar huis met nieuwe kleren, waar ze veel reacties op kreeg. "Mensen vroegen of ik was afgevallen, terwijl ik dus alleen maar zwaarder was geworden." Toen kwam het besef. "Ik dacht: je hebt je hele leven gedieet en wat heeft het je nou gebracht? Na elk dieet was ik zwaarder dan ervoor en inmiddels had ik mezelf een halve eetstoornis aangepraat."
Het diëten zwoer ze af en ze leerde van zichzelf te houden. "Het is een reis geweest. Ik heb veel research gedaan en cursussen gevolgd, maar ik heb mezelf nu geaccepteerd en vind mezelf mooi."
Balansdagen
Als ze op internet zocht naar informatie, vond ze weinig in het Nederlands. "Lichaamsacceptatie was in Amerika en Australië al wel een ding, maar in Nederland amper. Overal las ik: hoe lichter je bent, hoe gezonder. Op dat moment werden balansdagen ook nog volop gepromoot door de overheid." Om een tegengeluid te bieden, startte ze haar blog, waar ze nu zelfverzekerd foto's laat zien van onder andere haar favoriete kleding.
Ook Susanne Täuber hoopt met haar onderzoek vooral op meer nuance en minder oordelen als het gaat om dikke mensen. "We willen het niet, maar oordelen toch: ik ben dun en doe hard mijn best en jij niet. Jij bent dik en lui en daarom wil ik dat jij meer zorgpremie betaalt. Zo werkt het gewoon." Ze vindt het belangrijk dat dunne mensen zich afvragen: hoeveel heb ik gedaan om dun te zijn en is die dikke persoon inderdaad lui en eet hij of zij de hele dag hamburgers?
Hoogopgeleide bubbel
Een vandaag verschenen rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) onderstreept het nog maar eens: er is een groot verschil tussen de gezondheid van hoogopgeleiden en laagopgeleiden. "Mensen met een hoge sociaal-economische status, dus met een hoge opleiding en hoog inkomen, leven veel gezonder."
ZIE OOK: Nederlandse hoogopgeleide drinkt meeste alcohol van Europa
Veel campagnes richten zich dan ook op de groep met een lagere sociaal-economische status. Toch werken de campagnes voor zulke mensen juist het minst, legt Täuber uit. "De hogeropgeleide, gezonde groep wordt alleen maar gezonder en op de andere groep heeft het nul effect." Volgens Täuber komt dit doordat de overheid zelf ook niet 'ziet' wat normaal is. "De overheid zit zelf in een hoogopgeleide bubbel. Zij denken dat dun zijn normaal is en kijken met die bril naar dikke mensen. Als het zo makkelijk zou zijn, zouden er allang geen dikke mensen meer zijn. Uiteindelijk wordt de kloof alleen maar groter."
Niet oordelen
Volgens Hermina de Vries zijn we al best ver als het gaat om acceptatie van overgewicht. Toch zijn we er nog lang niet. "De massa koopt nog steeds maaltijdrepen om in de bikini te passen en veel dikke mensen worden nog steeds aangekeken als ze een frietje eten op straat."
Op deze school mag je alleen gezond eten meenemen
Op deze school in Den Haag is tijdens de lunch zoet broodbeleg streng verboden. De kinderen zijn er best blij mee: ‘Ik wil een gezond kind blijven’.
Meer op rtlnieuws.nl: