‘Tegen niemand vertellen hoor!’ Waarom geheimen bewaren zo moeilijk is
Je beste vriendin vertelt je in vertrouwen dat ze een affaire heeft met haar baas, terwijl zijn vrouw hoogzwanger is. “Dit mag je écht tegen niemand vertellen hoor!” Maar oh, wat wil je dat smeuïge verhaal graag met iemand delen. Hoe zorg je ervoor dat je je mond niet voorbij praat? En wat nou als dat geheim jou in een heel lastige situatie brengt?
“Ik denk dat ik best goed geheimen kan bewaren, maar toch zeg ik soms dingen die ik eigenlijk voor me had moeten houden”, zegt Paul (34). “Laatst kwam een bevriend stel bij ons op de koffie. Ze vertelden dat ze in verwachting waren. Nog heel pril, pas een week of zeven. Ze hadden het daarom nog tegen niemand verteld, zelfs niet tegen hun ouders. Ik kreeg dan ook het verzoek om het voorlopig stil te houden. Diezelfde avond ging ik bij mijn ouders eten en voor ik het wist, floepte het eruit. Het was puur mijn enthousiasme. Maar mijn ouders wisten dus eerder van de zwangerschap af, dan de ouders van mijn vriend.”
Geheimen doorvertellen - al dan niet per ongeluk - is niet meer dan menselijk, zegt psycholoog Andreas Wismeijer, die gespecialiseerd is in het onderwerp geheimen. “Dat komt doordat je informatie bezit die bijzonder is. En mensen laten graag aan anderen zien dat we bijzonder zijn, door op de proppen te komen met informatie die de ander niet weet. Daarmee creëer je een band tussen jou en je vrienden of familie. Het onderschrijft jouw positie in de groep; je laat ermee zien dat mensen jou in vertrouwen nemen.”
'Mijn vriendin bekende dat ze vreemd was gegaan met mijn vriend. Dat houd ik geheim voor háár vriend: ik wil niet nog meer drama'
Dat klinkt nogal dubbel: je wilt dus laten zien dat andere mensen je vertrouwen, maar vertelt vervolgens wel hun geheim door. “De korte termijnwinst is dat je publiek even denkt dat jij een betrouwbaar persoon bent, omdat anderen hun geheimen met jou delen. Maar op de lange termijn komen mensen erachter dat jij altijd alles doorvertelt. Uiteindelijk gaat dat tegen je werken”, zegt Wismeijer. “De echte helden, die hoor je juist niet. Die kunnen de verleiding weerstaan om geheimen door te vertellen.”
‘Ik zal het hem nooit vertellen’
Lotte (30) is zo’n held. Zij kreeg ooit een ontzettend pijnlijk geheim te horen. “Mijn relatie met mijn vriend Sander liep al een tijdje moeilijk. Op een dag kwam mijn goede vriendin Bridget bij me langs. We bespraken mijn relatieproblemen en opeens keek ze me resoluut aan en zei: ik moet je iets vertellen, maar dat kun je echt niet met Sander bespreken. Vertel maar, zei ik. En toen zei ze: ik heb seks met hem gehad. Twee keer, benadrukte ze nog na de eerste bom gedropt te hebben. Natuurlijk heb ik toen gezegd dat ze toch ook wel snapte dat ik Sander daarmee moest confronteren. Ik kan niet doen alsof ik van niks weet. Bridget had trouwens zelf ook een relatie. Tegen haar vriend heb ik het nooit verteld.”
De relatie van Lotte en Sander hield in eerste instantie stand. “We hebben het nog even geprobeerd. Sander voelde zich verraden door Bridget. Hij wilde hetzelfde bij haar terug doen, door het haar vriend te vertellen. Toen heb ik gezegd dat hij dat niet moest doen. Ze loopt vanzelf wel een keer tegen de lamp. Dat was voor mij ook de overweging om het niet verder te vertellen. Ik had al genoeg drama in mijn leven op dat moment. Ik was er klaar mee.”
'Op een gegeven moment dacht iedereen dat wij een stel waren. Niks van waar, maar ik wilde zijn geheim niet verklappen'
Uiteindelijk ging de relatie van Lotte toch kapot. Ook haar vriendschap met Bridget was voorbij. “Ik heb haar vriend nog weleens gezien. Ze zijn nog steeds samen en hij weet nog steeds van niks. Maar ik zal hem nooit vertellen wat ze heeft gedaan. Ik wil geen gezeik meer hebben.”
Seksualiteit en relatieproblemen
Er is veel onderzoek gedaan naar welke geheimen het meest gedeeld worden. “Met stip op 1 staan geheimen over seksualiteit en seksuele fantasieën”, zegt psycholoog Wismeijer. “Gevolgd door relatieproblemen, op de tweede plek.”
Annewil (29) werd ongewild onderdeel van een geheim over seksualiteit. “Tijdens mijn studententijd kwam mijn goede vriend Jack bij mij in het studentenhuis wonen. Daarna begonnen we steeds meer samen op te trekken en werd hij mijn beste vriend. Op een dag waren we met z’n tweetjes een film aan het kijken en zei hij uit het niets: ik ben homo. Hij had het nog nooit aan iemand anders verteld. Ik reageerde heel relaxed; homoseksualiteit is in mijn omgeving geen big deal. Maar in zijn Zeeuwse familie lag het moeilijk, althans dat dacht hij. Hij wilde het pas aan iedereen vertellen als hij daar echt klaar voor was, dus hij vroeg mij of ik het stil kon houden. Prima natuurlijk.”
Maar het werd minder prima toen hij het na anderhalf jaar nog steeds aan niemand anders had verteld. “Dat zorgde voor een heel rare situatie voor de buitenwereld. Wij waren een jongen en een meisje die samen in één huis woonden en ook nog eens ontzettend close waren. Jack was ook helemaal niet gay in zijn doen en laten. Op een gegeven moment dacht iedereen dus dat wij een stel waren, hoe vaak ik het ook ontkende. Niet alleen onze gezamenlijke vriendengroep, maar ook zijn familie. Jack vond dat wel lekker makkelijk. Hij was comfortabel in zijn alias als niet-homo. Maar ik vond het enorm moeilijk. Zijn moeder begon mij bijvoorbeeld kaartjes te sturen. De feestdagen kwamen eraan en ze schreef: ik zie je met kerst! Ik heb me eruit gered door te zeggen dat ik dan op wintersport was. Het gaf mij een enorm schuldgevoel: zijn moeder dacht serieus dat ze een schoondochter had, terwijl dat niet zo was.”
'Ik heb me anderhalf jaar zitten opvreten, terwijl dat nergens voor nodig was'
“Het irritante was dat ík steeds excuses moest verzinnen om zíjn geaardheid te verbergen, maar het was niet aan mij om het te vertellen. Op een gegeven moment heb ik gezegd dat hij actie moest ondernemen. Zeker toen hij via een dating-app een vriendje kreeg die ver weg woonde. De druppel was toen ik bijna ruzie kreeg met Jacks beste vriend, die zei dat ik Jack te veel claimde. Terwijl hij gewoon bij zijn vriendje sliep! Toen heb ik gezegd dat ik er klaar mee was.”
Wat bij Annewil erg heeft geholpen, is dat ze het geheim van Jack wel mocht delen met een aantal mensen in haar persoonlijke kring. “Van mijn individuele vrienden en familie kwamen ook vragen, of Jack mijn vriendje was. Mijn moeder en beste vriendinnen heb ik toen verteld hoe de vork in de steel zat. Dat heeft me goed gedaan. Als dat niet had gekund, dan was de bom al veel eerder gebarsten.”
Schrijf het van je af
Maar wat nou als je een geheim weet dat je écht met niemand kunt delen? “Schrijf het op”, zegt geheimenpsycholoog Wismeijer. “Als je merkt dat je last hebt van een geheim, omdat je je schuldig voelt of erover piekert, dan moet je het uit je hoofd halen en ergens opschrijven. In een dagboek, of in een brief die je niet verstuurd, of anoniem op een website. Probeer het ergens te uiten. Daarmee kun je voorkomen dat je het doorvertelt.”
Annewil vindt achteraf dat ze het überhaupt anders aan had moeten pakken. “Dat realiseerde ik mij toen Jack uiteindelijk tegen zijn twee beste vrienden vertelde dat hij homo was. Die vrienden werden een beetje boos op hem, niet om zijn geaardheid, maar omdat hij al jaren smoezen verzon. Ze voelden zich verraden. Ook omdat ze niet in vertrouwen waren genomen. Zij hebben gezegd dat ze niet voor hem wilden liegen. Toen was het nieuws al snel algemeen bekend en iedereen nam het heel luchtig op. Het resultaat was dat ik me erg stom voelde. Ik had mijzelf anderhalf jaar zitten opvreten, wat nergens voor nodig was geweest. Mijn loyaliteit stond me in de weg. Als ik ooit weer zo’n geheim zou horen, zou ik zeggen: luister, dit heb ik eerder meegemaakt. Ik ga mezelf niet meer in allerlei bochten wringen om een geheim te verbloemen.”
'Het geheim gaf me een schuldgevoel, ook al was ik niet degene die vreemdging'
Hoe minder je weet, hoe beter
Voorkomen is inderdaad beter dan genezen, zegt Wismeijer. “Het is heel vervelend als jij in een lastig parket terecht komt door het geheim van iemand anders. Voorkom dus dat die info met jou gedeeld wordt. Zelf doe ik dat ook. Als mensen tegen mij zeggen: dit moet je echt horen over persoon X, dan zeg ik: liever niet, want die ken ik ook. Hoe minder je weet, hoe beter.”
Sarah (25) kwam ooit in een situatie terecht waarbij ze ook liever minder had geweten. “Mijn broer kreeg een relatie met mijn beste vriendin. Vanaf het begin was ik al bang dat dat fout zou aflopen.” En dat gebeurde ook. “Mijn broer vertelde tegen mijn vriend dat hij al een poosje vreemdging. Mijn vriend vertelde dat vervolgens aan mij. Vervolgens zat ik onwijs in dubio. Het ging om mijn beste vriendin! Moest ik het haar vertellen? Ik heb toen besloten mijn mond te houden. Ik ga mijn broer niet verraden, family first. Als we daarna met z’n vieren afspraken, was dat heel moeilijk. Ik vond het ‘gemaakt’ gezellig. Het gaf me een soort schuldgevoel, ook al was ik niet degene die vreemdging.”
“Uiteindelijk is hun relatie gestrand. Mede daardoor ben ik geen vriendinnen meer met haar. Ik denk dat ze erachter is gekomen dat hij haar bedroog en misschien was ze daarna boos op onze hele familie. Ik heb haar in elk geval nooit verteld dat ik het wist. Wat voor zin heeft dat nog?”
Sarah heeft het geheim ook nooit tegen anderen verteld. “Gelukkig kon ik het wel met mijn eigen vriend bespreken. Dat scheelde enorm.” De tip van Wismeijer om geheimen voortaan maar niet te willen horen, vindt ze te moeilijk. “Ik vind het heel sterk als je dan zegt dat je het niet wil weten. Ik wil een geheim toch altijd wel horen, daarvoor hou ik iets te veel van roddelen!”