Knap voor een dik meisje
Met hulp van het programma Obese viel Tatjana Amuli bijna zestig kilo af. Die zitten er nu weer allemaal aan. Het was een moeilijke weg om haar lichaam te accepteren, en kennelijk niet alleen voor haarzelf.
Als je dik bent, kun je van alle kanten commentaar verwachten. Tatjana weet dat als de beste en uit een oproepje dat we op Facebook deden blijkt dat ze lang niet de enige is met die ervaring. Van het milde: "Zou je niet eens afvallen, dat is het beter voor je gezondheid." Tot nare grappen als: "Hé dikke walrus, als je het zwembad inspringt, krijgen we dan een overstroming?" En subtiel rottige opmerkingen als "Stoer dat je dat durft te dragen met jouw figuur." Tatjana Almuli is haar hele leven al dik en schreef een boek over hoe graag andere mensen zich daarmee bemoeien.
Nooit een lieve man
"Iedereen bemoeide zich met mijn gewicht. Vaak kreeg ik ongevraagd advies of werd ik uitgescholden of nageroepen. Het raakte me het meest als mijn familie opmerkingen over mijn lichaam maakte. Pakte ik een handje nootjes op een verjaardag, dan was er altijd wel iemand die zei: 'Laat je wat over voor de rest?' Toen ik tien was, ging ik naar mijn oma die in Engeland woonde en ik een tijd niet had gezien. Het eerste wat ze tegen me zei was: 'Als je zo dik blijft, dan krijg je nooit een lieve man of een leuke baan.' Zoiets doet wat met je zelfbeeld."
Ik ben niet oké
"Steeds weer die negatieve opmerkingen over mijn figuur gaven me het gevoel dat ik niet oké was en ik niet werd geaccepteerd, zelfs niet door de mensen die van me hielden. Toen mijn vriendinnen bezig waren met flirten en vriendjes, kon ik me niet voorstellen dat een jongen mij ooit leuk of mooi zou vinden. Het duurde dan ook best lang voordat ik voor het eerst zoende."
"Begin 20 had ik er genoeg van. Ik wilde slank worden, succesvol zijn en een leuk leven hebben. Ik schreef me in voor het tv-programma Obese en was dolblij dat ik werd uitgekozen om mee te doen. Ik woog 156 kilo en mijn doel was om in tien maanden tijd 65 kilo af te vallen zodat ik aan het einde van de rit 91 kilo zou wegen. Zes dagen in de week trainde ik twee keer per dag en ik volgde een streng dieet. In het begin vlogen de kilo's eraf, maar in de laatste maanden kwam dat tot stilstand."
Falen
"Het schijnt normaal te zijn dat je zo'n plateau bereikt, maar ik had het gevoel dat ik faalde en probeerde toch af te vallen door extra hard te trainen en maaltijden over te slaan. Het resultaat was dat ik langzaam aankwam. Die 65 kilo haalde ik dan ook niet en daar baalde ik enorm van. Als ik nu beelden van die laatste aflevering zie denk ik: wat was ik slank! Terwijl ik toen alleen maar zag dat ik niet was geslaagd in mijn missie.
Ik had verwacht dat ik een leuker leven zou krijgen met mijn nieuwe figuur maar dat was helemaal niet zo. Obsessief was ik bezig met sporten, bewegen en eten en tóch kwamen er kilo's bij. Daar werd ik heel somber van. Ik had dagen dat ik in de spiegel en keek en dacht: zo durf ik niet naar buiten. Dan ging ik in bed liggen, woedend op mezelf. Dat ik inmiddels een lieve vriend had, maakte niet uit. Hoe vaak hij ook zei dat hij me mooi en lief vond, het veranderde niets aan hoe ik over mezelf dacht. Ik vond mezelf dik, lelijk en schaamde me. Wat ook niet meewerkte, is dat als ik mezelf slecht voel, ik eetbuien krijg, en daardoor werd ik natuurlijk nog zwaarder."
'Als je je hele leven gehoord hebt dat je lichaam niet oké is, zet je de knop naar zelfacceptatie niet zomaar om'
Gendefect
"In mijn jeugd had ik een onderzoek gehad waaruit bleek dat ik een gendefect had dat misschien van invloed was op mijn gewicht. Ik liet me opnieuw onderzoeken en de uitslag was dat ik de ziekmakende variant had van het MC4-receptordefect. Dit betekent dat ik een groot hongergevoel heb, soms geen verzadigingsgevoel heb en een lage verbranding. Of ik veel honger heb, kan per dag verschillen. Soms voel ik me duizelig en kan ik me niet concentreren van de honger terwijl ik die dag nauwelijks heb bewogen of zelfs net heb gegeten. Dat ik zoveel overgewicht heb, was dus niet mijn eigen schuld. Dat zette me aan het denken. Ik kon of me mijn hele leven wijden aan diëten, trainen, afvallen en weer aankomen, of mijn lichaam proberen te accepteren. Maar hoe dan?"
Body positivity
"In de VS heb je de body positivity beweging, dat als uitgangspunt heeft dat elk lichaam mooi is zoals het is. Op Instagram posten dikke vrouwen foto's van hun lichaam in volle glorie. Aan de ene kant vond ik dat heel goed, maar ik had er moeite mee dat ze deden of zelfacceptatie iets is dat je zomaar even doet. Als je je hele leven hebt gehoord dat je lichaam niet oké is, dan kun je die knop niet zomaar omzetten. In therapie heb ik geleerd om mezelf te accepteren. Wat me daarnaast veel heeft geholpen is om erover te praten met andere dikke vrouwen. Het is fijn als je erachter komt dat anderen met dezelfde dingen worstelen en daarom heb ik ook het boek Knap voor een dik meisje geschreven."
'Waarom hebben de stoelen op het terras altijd leuningen? En kunnen die bankjes in het openbaar vervoer niet breder?'
Ik ben dik
"Inmiddels ben ik bijna 28 en er wel klaar mee om alleen over mijn lichaam te praten. Ik ben zoveel meer dan alleen dik. Ja, afvallen wil ik nog steeds, want dan kan ik makkelijker leuke kleren vinden, en heb ik minder last van mijn knieën na het sporten. Maar ik wil de eeuwigdurende strijd niet meer aangaan. Dit is wie ik ben en dat is nu dik. Dik zegt alleen iets over mijn over omvang, net zoals lang iets zegt over je lengte. Dik zijn betekent niet lui, ongedisciplineerd of dom. Die vooroordelen over dikke mensen zijn zo irritant. Ik lig echt niet op de bank chips te eten, maar ga vier keer per week naar de sportschool, doe aan yoga en eet gezond.
Meer begrip
"Er mag wel wat meer rekening mag worden gehouden met dikke mensen. Waarom stoelen met leuningen op een terras? Waarom niet wat bredere bankjes in het openbaar vervoer? Ik hoop zo dat er meer begrip komt voor dikke mensen. Het is al niet makkelijk om dik te zijn, dus houd op met me het gevoel te geven dat ik me moet schamen voor wie ik ben."
Knap voor een dik meisje (Nijgh en van Ditmar, € 17,50) ligt vanaf 9 april in de winkel. En je kan Tatjana hier volgen op Instagram.
Geluk zit niet in kilo's
Hilde Jans is psycholoog bij Obese en de Nederlandse Obesitas Kliniek.
Waarom krijgen mensen met overgewicht zoveel negatieve reacties?
"Dik zijn wordt met allerlei negatieve eigenschappen geassocieerd zoals luiheid, ongedisciplineerd zijn en domheid. Dat zie je overal terug, kijk maar naar Laurel en Hardy, Bassie en Adriaan, Pino. De dikkere is altijd de 'simpele'. Daarnaast denken mensen dat dikzijn je eigen schuld is. Dan had je maar niet zoveel moeten eten en meer moeten bewegen. Terwijl overgewicht door veel meer factoren kan ontstaan."
Hoe kun je je tegen negatieve reacties wapenen?
"Als je onzeker bent, merk je vervelende reacties eerder op en trek je je er ook meer van aan. En door die opmerkingen word je ook weer onzekerder, en zo ontstaat een vicieuze cirkel. Aan cliënten vraag ik dan: hoe groot is de kans dat je anderen kunt veranderen? Die kans is nihil dus heb je geen andere keus dan zelf anders leren reageren. Dat betekent dat je moet werken aan je zelfacceptatie en zelfwaardering. Het is zelfs zo dat het voor je zelfbeeld vaak niet uitmaakt of je aankomt of afvalt. Geluk zit immers niet in kilo's. In Obese zien we vaak mensen die minder afvallen dan ze wilden, maar mentaal wel grote stappen zetten. Dat vind ik prachtig om te zien."
Het nieuwe seizoen van Obese start op 15 mei bij RTL.