Feiten over de muur van Trump: nog geen meter gebouwd, minder illegalen dan in 2000

President Trump beweert dat er een crisis is aan de grens tussen de VS en Mexico en dat er daarom met spoed een muur gebouwd moet worden. Hoe zit het precies? Correspondent Erik Mouthaan zocht het uit.
Veel minder illegalen steken grens over dan vroeger
Mouthaan: elke dag houdt de grenspolitie zo'n duizend mensen aan die zonder toestemming de VS inkomen. Dat zijn er veel minder dan vroeger. In 2000 werden meer dan een 1 miljoen mensen gearresteerd, afgelopen jaar 400.000. Dat is dus beduidend minder dan op de piek van de illegalencrisis, maar het stijgt wel ten opzichte van 2017.
De meeste illegalen komen niet over de zuidgrens
Er zijn naar schatting 11 miljoen ongedocumenteerde mensen in de VS. De overgrote meerderheid van hen kwam binnen met een geldig visum, maar vertrok niet toen dat visum verliep. En elk jaar komen er op die manier zo’n 700.000 ongedocumenteerden bij. Die mensen zijn niet via een grenspost aan de zuidgrens binnengekomen, dus een muur bouwen houdt hen niet tegen.
Grote druk komt nu van asielzoekers
De illegalen die de zuidgrens overstaken, waren traditioneel Mexicanen. Maar naar mate het in dat land beter gaat, zien we dat de meerheid nu komt uit landen als Guatemala, El Salvador en Honduras.
Die landen hebben een zeer slechte economie en worden geteisterd door geweld van criminele bendes. De mensen uit die landen zeggen dat zij geen gelukszoekers zijn, maar vluchtelingen die hun leven niet zeker zijn in eigen land. Zij proberen dan ook asiel te verkrijgen in de VS. In zo’n 85 procent van de gevallen wordt dat afgewezen, omdat ze geen 'gegrond gevaar' zouden lopen.
Andere regels voor andere groepen
Ongeveer 100.000 mensen hebben vorig jaar asiel aangevraagd. Zij kunnen zich volgens internationale verdragen melden aan de grens van een land, dat hoort dan hun aanvraag in behandeling te nemen. Trump vertraagt het tempo waarin hun verzoeken in behandelingen worden genomen en wil ook de regels rond asiel aanpassen zodat mensen sneller afgewezen kunnen worden.
Hij wil daarnaast dat de mensen in Mexico wachten op het oordeel. In het verleden bleek dat een asielproces soms wel jaren kan duren, en als de Midden-Amerikanen al die tijd op hun zitting konden wachten in de VS, gingen ze vaak zwart werken of doken ze de illegaliteit in bij een negatieve beslissing.
Trump heeft nog geen kilometer muur gebouwd
De grens met Mexico is 3100 kilometer lang. Langs duizend kilometer staat enige vorm van een barrière: dat kan een metershoog hek zijn, maar ook een versperring voor auto’s waar je wel onderdoor kunt kruipen. Een echte 'muur' (dicht, van beton, zoals Trump beloofde) staat nu nergens. De president zegt dat hij volop aan het bouwen is.
Maar sinds hij aan de macht is, zijn alleen bestaande kilometers hek vervangen of verstevigd. En het geld dat het congres hem daarvoor gaf, is niet eens allemaal uitgegeven. Hij wil nu bijna 5 miljard euro om nog eens 375 kilometer te bouwen. Ook dat zou voor een deel bestaande barrierès vervangen. Om de volledige grens van een hek of muur te voorzien, heeft de regering volgens berekeningen 25 miljard nodig, maar experts schatten het eerder op zeventig miljard.
Dit is de crisis nu
Trump heeft een aantal beleidswijzigingen doorgevoerd die leiden tot grote druk op het opvangsysteem aan de grens.
- Een tijd lang scheidde hij alle minderjarige kinderen van hun ouders, wat leidde tot ontzetting en rechtszaken, die regel is inmiddels teruggedraaid
- Hij beloofde een einde aan het vrijlaten van grensoverstekers als de detentiecentra vol zaten. Maar de druk op de gevangenissen werd zo groot dat nu toch elke week honderden illegalen vrij worden gelaten in steden vlak over de grens
- Onder de mensen die uit Midden-Amerika komen zitten veel meer gezinnen dan in het verleden. Het is nu al bijna de helft, terwijl het vijf jaar geleden minder dan tien procent was. De afgelopen maand stierven twee kinderen aan koorts en griep terwijl ze in hechtenis van de Amerikaanse overheid waren.
- Katholieke hulporganisaties en ook de grenspolitie zelf zeggen dat er te weinig faciliteiten zijn om de nieuw aangekomen ongedocumenteerden te verzorgen. Maar geld daarvoor wil Trump pas uittrekken als er geld komt voor ‘de muur’.