Waarom verkoopt prinses Christina kunst (en waarom maakt dat ons boos)?

1. Welke mogelijke redenen zijn er voor Prinses Christina om de kunst te verkopen?

Een logische vraag, maar zo goed als onmogelijk om een écht antwoord op te kunnen geven. Het zou kunnen dat ze het geld nodig heeft, voor wat dan ook. Maar het zou ook kunnen dat ze het gewoon niet meer mooi vond, en graag wilde verkopen. Ze verkocht al eerder schilderijen en kunstvoorwerpen. In 1988 deed ze historische penningen van de hand. Toen deed ze dat omdat ze door haar 'beperkte gezichtsvermogen weinig kijkgenot aan de munten beleefde', schreef NRC.

2. Hoe is de kunst in haar bezit gekomen?

Christina kreeg de kunst van haar moeder Juliana, maar uiteindelijk is bijna alle kunst terug te voeren naar koning Willem II. "Samen met zijn vrouw Anna Paulowna stelde hij één van de mooiste kunstcollecties ter wereld samen", stelt Sotheby's. Sinds de dood van Juliana, in 2004, is het ontzamelen juist een soort van traditie geworden. Er werd vaker kunst verkocht, en vaak leverde dat schuine gezichten op, vooral van directeuren van Nederlandse musea. Zij zouden graag willen dat de kunst van Nederlandse bodem eerst aan hen zou worden aangeboden.

3. Waarom zijn mensen hier boos over?

Het zijn vooral musea die de gang van zaken niet prettig vinden. "Dit is niet de koninklijke weg", zei Sjarel Ex, directeur van museum Boijmans van Beuningen over deze zaak tegen het AD. Ze zouden graag zien dat zij een eerste optie zouden krijgen op de stukken. Dat gebeurt niet omdat het gaat om privébezit. Premier Mark Rutte vindt de verkoop om die reden ook geen probleem.

Politiek commentator Frits Wester zei eerder dat Rutte formeel gelijk heeft als het gaat om privébezit. "Maar de vraag is gerechtvaardigd of de Oranjes, een door de belastingbetaler zwaar gesubsidieerd instituut, niet de morele plicht hebben om nationaal erfgoed dat zij bezitten eerst aan Nederlandse musea aan te bieden. En volgens mij moet het antwoord op die vraag volmondig ja zijn."

Ook regeringspartij D66 maakt zich druk om de verkoop en heeft begin deze maand Kamervragen gesteld. De partij wilde graag dat er via de Erfgoedwet een zogeheten 'spoedaanwijzing' zou komen zodat de kunst in Nederland zou kunnen blijven.

De tekening van Rubens:

4. Had de politiek hier nog iets aan kunnen doen? Zo ja, hoe?

De politiek had hier via die Erfgoedwet iets aan kunnen doen, maar doet dat niet. De minister laat vandaag in de antwoorden op de Kamervragen van D66 weten dat het bij die wet gaat 'om de onvervangbaarheid en onmisbaarheid van de verzameling of van één of meer van de goederen die een onderdeel van de verzameling zijn'. Met die onvervangbaarheid en onmisbaarheid valt het wel mee, stelt de minister.

5. Wie gaan er allemaal bieden op de kunst?

Dat is niet te zeggen, want elke kunstverzamelaar kan komen bieden tijdens de veiling. Het lijkt er wel sterk op dat het Rotterdamse museum Boijmans van Beuningen zal proberen het stuk van Rubens te kopen, want zij hebben al een flinke verzameling van de schilder. Of het Rijksmuseum ook komt, is niet duidelijk, zij willen daar niets over zeggen. Want dat kan de prijs beïnvloeden.