We praten wel over minder vlees eten, maar we doen het niet: dit is waarom
Het vegetarische schap in de supermarkt breidt uit, vleesvrije restaurants duiken op en 50.000 mensen doen deze week mee aan de 'week zonder vlees'. Je zou denken dat de vleesconsumptie een stuk lager is dan een paar jaar geleden, maar niets blijkt minder waar. Consumptiesocioloog Hans Dagevos legt uit waarom.
Vorig jaar berekende Wageningen Universiteit in opdracht van Wakker Dier het vleesverbruik. Dat deden ze op basis van statistieken van het Centraal Bureau voor de Statistiek over de productie, invoer en uitvoer van vlees. Er werd onderscheid gemaakt in rundvlees, varkensvlees, schapen- en geitenvlees, paardenvlees en pluimveevlees.
In 2017 aten Nederlanders per persoon gemiddeld 76 kilo vlees. Dat is inclusief de botten van de dieren. Zonder de botten is het ongeveer 38 kilo per persoon, per jaar. In 2016 en 2015 was het ook ongeveer 77 kilo inclusief botten. Van 2010 tot 2015 was er wel een dalende lijn, maar als we onze vleesconsumptie nu vergelijken met die van 2005 is er nagenoeg niets veranderd.
54 procent 'eet minder vlees'
In een enquête die DVJ Insights uitvoerde in opdracht van RTL Nieuws vroegen we of jullie bereid zijn om minder vlees te eten voor het klimaat. Daarin gaf 54 procent aan dit al te doen, 20 procent doet dit nog niet, maar is wel bereid om het te gaan doen en 26 procent doet het niet en is ook niet bereid om het te gaan doen.
De 54 procent die zegt minder vlees te eten voor het klimaat, verandert de laatste jaren dus blijkbaar weinig aan de totale vleesconsumptie. Eten ze dan toch stiekem vlees, of is er iets anders aan de hand?
Ja zeggen en nee doen
Volgens Dagevos hebben mensen echt wel de juiste intentie als ze zeggen minder vlees te willen eten. Toch is er een groot verschil tussen belangstelling voor een vegetarische leefstijl en daadwerkelijk minder vlees consumeren. "Een deel vindt het toch te duur, te ingewikkeld, weet niet wat ze dan als vervanging moet eten enzovoort", zegt Dagevos.
Bovendien maken mensen vaak een verkeerde inschatting als ze hun eigen gedrag moeten omschrijven. Ze maken een verkeerde schatting, of geven een sociaal wenselijk antwoord.
Compenseren
Een tweede uitleg voor de onverminderde vleesconsumptie is compensatie. Na een dagje minder of geen vlees, wordt er de volgende dagen extra veel vlees gegeten, bewust of onbewust.
''Mensen hebben snel het idee dat ze iets moeten opgeven, een gevoel van verlies. Dat willen ze compenseren. Mensen zullen niet snel toegeven dat ze na een vleesloze dag extra behoefte hebben aan vlees, maar na iets 'goeds' gedaan te hebben geven we onszelf onbewust toestemming om een 'slechte' keuze te maken", zegt Dagevos.
Structureel te veel
Tot slot is de groep die echt minder of geen vlees eet volgens Dagevos nog steeds maar klein in vergelijk met de groep 'verstokte vleeseters'. "Zie het als klein duimpje tegenover een olifant." Mensen die zes à zeven keer per week vlees eten, eten volgens Dagevos ook bij bijna alle maaltijden vlees en niet alleen bij het avondeten.
"Daar komt bij dat mensen bijna twee keer zoveel vlees eten dan de 70 gram die het Voedingscentrum voorschrijft." Dat zou kunnen verklaren waarom de groep vegetariërs de totale vleesconsumptie niet omlaag krijgt.