'200 miljoen mensen slachtoffer van klimaatrampen in 2050'
Als we niets doen, zullen er over tien jaar 1,5 keer meer mensen slachtoffer van de gevolgen van klimaatverandering zijn dan nu. Ook de kosten van hulpverlening aan de gedupeerden van overstromingen, stormen, droogte en natuurbranden zullen dan twee keer zo hoog zijn, blijkt uit een nieuw rapport van het internationale Rode Kruis.
Als er nu geen maatregelen genomen worden, hebben in 2050 200 miljoen mensen hulp nodig, zegt Maarten van Aalst, directeur van het Rode Kruis Klimaatcentrum en bijzonder hoogleraar rampenbestrijding aan de Universiteit Twente.
"Het is een soort bevestiging wat wij in de hele wereld voelen: dat de druk op humanitair werk toeneemt door klimaatverandering. Het is een waarschuwing dat we meer voor de kiezen gaan krijgen als we niet in actie komen."
Wie zijn de slachtoffers van klimaatverandering?
"In het rapport zijn slachtoffers de mensen die internationale hulpverlening nodig hebben na een klimaatgerelateerde ramp. De 400 mensen die in juli in Nederland overleden door de hittegolf zijn bijvoorbeeld niet meegerekend, omdat dat niet onder internationale humanitaire hulp valt. Wereldwijd zijn er naar schatting nu 108 miljoen slachtoffers van klimaatverandering. Dat zijn er dus 200 miljoen in 2050 als we geen preventieve maatregelen nemen. En dat zijn nog conservatieve berekeningen. Mogelijk ligt het echte aantal slachtoffers hoger."
Waar zullen de meeste slachtoffers vallen?
"Vooral in kwetsbare gebieden, zoals in landen waar zowel conflicten als natuurrampen voorkomen. Een voorbeeld daarvan is Somalië, waar al tientallen jaren oorlog wordt gevoerd. In dat land zorgt de overheid niet goed voor de bevolking en kunnen inwoners geen voedsel kopen als er droogte komt. Daardoor leidt het meteen tot hongersnood. Dat geldt ook voor landen als Zuid-Soedan, de Centraal Afrikaanse Republiek en Jemen."
Hoe komt het dat klimaatgerelateerde rampen over tien jaar 1,5 keer meer slachtoffers maken dan nu?
"Dat ligt aan de stijgende risico's van klimaatverandering, de bevolkingsgroei in kwetsbare gebieden en het aantal kwetsbare gebieden dat er zijn."
Hoe zit het in Nederland?
"Nederland is in de statistieken van het rapport niet meegenomen, omdat er hier geen internationale noodhulp op gang moet komen. Toch zien we ook in Nederland de risico's op rampen toenemen. Zo wordt de regenval grilliger, extremer en wisselvalliger."
"Daarom moeten we kijken hoe we onze steden bouwen en hoe we daarin bijvoorbeeld rekening houden met de hitte. En ook hier moeten we investeren in preventieve maatregelen. Sommige van die dingen zijn heel goedkoop, zoals voorlichting over wat je moet doen als er een hittegolf is. Mensen in Nederland doen bijvoorbeeld heel lacherig over een hitteplan, maar er zijn hier kwetsbare groepen zoals ouderen en mensen met chronische ziekten, die daar baat bij hebben."
Hoe kunnen we het aantal slachtoffers van klimaatrampen verlagen?
"Kwetsbare gebieden, steden en infrastructuur moeten worden versterkt. Ook moet er geïnvesteerd worden in rampenpreventie, bijvoorbeeld door het opzetten van betere waarschuwingssystemen. Daarnaast moet er geïnvesteerd worden in zogeheten shelters, waar mensen kunnen schuilen als er een storm komt."
We kunnen het tij dus nog keren?
"Ja. Door nu heel hard te investeren kunnen er levens worden gered en ook kosten worden bespaard. Als er op economisch gebied meer gelijkheid ontstaat en er geïnvesteerd wordt in het verminderen van onze kwetsbaarheid tegen extreem weer, dan zouden er in 2030 68 miljoen mensen hulp nodig hebben en in 2050 10 miljoen. Dat is een stuk minder dan de 108 miljoen mensen die nu al ieder jaar hulp nodig hebben door klimaatgerelateerde rampen."
"Met dit rapport doen we dan ook een oproep: laten we samen proberen op een beter pad te komen. Broeikasreductie is belangrijk, maar we moeten ons nu al aanpassen. We hebben op dit moment al moeite om alle slachtoffers te bedienen, terwijl internationale humanitaire hulp eigenlijk een noodoplossing is."