Blokkade Suez-kanaal is logistieke nachtmerrie: 'Chaos dreigt in havens'
Je kunt het met recht een logistieke nachtmerrie noemen: voorlopig kan geen enkel vrachtschip meer door het Suez-kanaal van Egypte. Sinds gisteravond is een gigantisch containerschip, de Evergreen, vast komen te zitten, dat de belangrijke handelsroute ter wereld volledig blokkeert. "Dit is alarmfase 1 in de havens."
"Spectaculair en ongehoord." Zo omschrijft haveneconoom Bart Kuipers van de Erasmus Universiteit het incident in het kanaal. "Dit hebben we nog nooit gezien", vertelt ook Rogier Spoel, die de ontwikkelingen op de voet volgt als beleidsadviseur zeevracht bij ondernemersvereniging evofenedex.
"Reken maar dat er een enorme noodoperatie op gang komt om het schip snel te verplaatsen. De belangen zijn zo groot", vertelt Kuipers. "Hoe langer dit duurt, hoe meer schepen zich gaan opstoppen. Dan dreigt chaos in de havens." Nu al is er een lange file te zien voor het kanaal in Egypte.
Vaarschema kan overboord
Volgens Kuipers is het alarmfase 1 in de Rotterdamse haven. Containerschepen varen volgens een strak schema, zodat havens en handelaren weten waar ze aan toe zijn. Als de blokkade niet snel wordt opgelost, kan die planning overboord. "Al die schepen die nu liggen te wachten, moeten straks ook weer worden afgehandeld in de containerterminals. Als ze straks massaal tegelijkertijd de havens willen binnenkomen, dan zorgt dat voor een enorme operatie. Ze zullen alles op alles moeten zetten om alles snel af te laden. Dat effect gaan we nu al zien. Het is alle hens aan dek."
"Dit is de belangrijkste verkeersader tussen Europa en Azië", benadrukt Spoel. "Ook het productieproces voor bedrijven kan hierdoor vertraging oplopen. En dat is weer slecht nieuws voor de leveringen, en bijvoorbeeld de marges."
Uitwijken via Zuid-Afrika
Toch zal een paar dagen vertraging in de eerste plaats de havens raken, vermoedt Kuipers. "Vertragingen tijdens zeetransport komen vaker voor, bijvoorbeeld doordat een schip besluit om te varen voor een tropische storm. De lading in de containers is vaak zo'n miljard euro waard, dus de keuze om een andere, veilige route te varen wordt vaker gemaakt. Ook al duurt dat langer."
Ook nu zal worden gekeken naar andere routes. "Rederijen kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om via Zuid-Afrika te gaan varen, langs Kaap de Goede Hoop. Dan doe je er al snel een week langer over, plus dat het natuurlijk extra brandstof en vervuiling kost", zegt Spoel.
Schepen extra volgeladen
Een geblokkeerd Suez-kanaal is altijd problematisch, maar het incident komt wel degelijk op een uiterst slecht moment. De transportsector moet nog altijd herstellen van de coronacrisis.
"Het was eigenlijk al een enorme puinhoop, en er is nog altijd een groot capaciteitstekort", vertelt Spoel. De sector was inmiddels bezig met een inhaalslag van leveringen die vorig jaar hebben stilgelegen. "Je ziet ook dat de schepen die voor het kanaal wachten grote voorraden containers hebben."
Nederlands bergingsbedrijf in gesprek
Behalve goederen wordt er ook veel aardolie en gas door het Suez-kanaal vervoerd. Nu kan dat alleen nog via de Sumed-pijplijn door Egypte worden gepompt. Spoel: "Je kunt zien dat het een effect op de prijs gaat hebben, maar dan moet het wel langer dan een paar dagen duren."
Hoe groot de problemen zullen zijn, valt nog moeilijk te overzien. Dat hangt af van hoe snel de gestrande Evergreen weer van zijn plaats kan worden gebracht. Het bergingsbedrijf Salvage, een dochteronderneming van het Nederlandse Boskalis, gaat daarover in gesprek. Kuipers verwacht snel een oplossing. "Ze zullen alles op alles zetten."