Therapieën om homo's te 'genezen' strafbaar: 'Middeleeuws'

Wouter Huijser is 15 jaar als hij wordt meegenomen naar een Brabantse boerderij door evangelisten van een speciale stichting. Via de kerkleider van de streng christelijke kerk waarbij hij zit, wordt hij naar 'therapie' gestuurd.

"Ze zeiden dat God mijn gevoelens voor jongens niet zo had bedoeld. Ze konden me daarbij helpen", zegt Wouter.

Trillen en huilen

Wouter wil God niet teleurstellen. "Ik werd ook niet gedwongen, ik raakte overtuigd van hun verhaal." Het duurt een half jaar. De 'finale' is een uitdrijvingssessie in die boerderij. "Met z'n drieën is toen geprobeerd via handopleggingen, gebeden en tongentaal (onverstaanbare taal) de homoseksuele gevoelens uit te drijven."

Wouter moet trillen en huilen. "Maar de gevoelens voor de jongen op wie ik verliefd was, bleven", vertelt hij in de volgende video:

In landen als België en Duitsland zijn deze zogenoemde conversietherapieën, die grote psychische gevolgen kunnen hebben, verboden. De Verenigde Naties riepen in 2020 nog op tot een wereldwijd verbod. Volgens experts is er ook geen wetenschappelijke basis voor de werkzaamheid van deze therapieën.

In ons land is er veel over gesproken, maar tot een verbod kwam het nooit. Het kabinet wilde meer onderzoek en een verbod zou weinig toevoegen, vinden critici.

Na al die jaren gesteggel, dienen D66 en VVD vandaag, op Valentijnsdag, een initiatiefwet in die deze therapieën dan toch strafbaar moeten maken. Een Kamermeerderheid ondersteunt de wet die er voor zorgt dat het uitvoeren leidt tot een gevangenisstraf van een jaar of een geldboete tot 22.500 euro. De wet gaat nu voor consultatie naar de Raad van State. Over een jaar kan de wet dan ingaan.

'Middeleeuws'

Middeleeuws, vindt VVD-Kamerlid Hatte van der Woude deze therapieën. "Het is echt onverteerbaar dat er jongeren in Nederland zijn die, terwijl ze al worstelen met hun seksualiteit, zo mishandeld en getraumatiseerd worden onder het mom van homogenezing."

Mede-initiatiefnemer Jeanet van der Laan (D66): "Personen en organisaties die deze activiteiten aanbieden, er reclame voor maken of ze uitvoeren worden door deze wet strafbaar. Maar belangrijker: we beschermen mensen, en vooral jongeren, zo veel beter tegen sociale en psychische druk."

Castratie

Homogenezing kent een lange geschiedenis in ons land. Tussen de jaren 30 en 70 werden jongens en mannen naar speciale therapeuten gestuurd. Homoseksualiteit werd als ziekte gezien. Tot in de jaren 60 werd ook bij homoseksuelen castratie toegepast. (er zijn ruim 400 gevallen bekend). Psychiaters, medici en ook politici zagen dat als een zegen voor de mensheid.

Onder invloed van de homo-emancipatie is de kijk op geaardheid veranderd. De meeste mensen die vandaag de dag proberen hun geaardheid te veranderen hebben een conservatief religieuze achtergrond. Uit onderzoek blijkt dat de motivatie bij de meesten voortkomt uit religieuze overwegingen.

Aantallen aanbieders

Het ministerie van Volksgezondheid liet in 2020 een grote studie uitvoeren naar de therapieën. Daaruit blijkt dat er zeker 15 aanbieders bekend zijn. In ons land zijn volgens die studie toen 68 slachtoffers gevonden. 

Volgens het COC Nederland is dit het 'topje van de ijsberg', omdat veel achter de schermen en in besloten gemeenschappen plaatsvindt. 

Verschillende manieren

De manieren van 'homogenezing' verschillen. Soms gaat het via individuele hulpgesprekken, die kunnen gepaard gaan met verbaal of zelfs fysiek geweld.

Maar het kan ook gaan via indringende gebedssessies om demonen uit te drijven. Via handopleggingen of het praten in tongen, onzin uitslaan. 

Ook meisjes

Vaak wordt gedacht aan jongens, maar ook meisjes zijn slachtoffer. Zoals Femke van Hettema (33). Zij werd op haar dertiende verliefd op een meisje en kreeg de therapie vanuit de baptistische gemeenschap Bethel in Drachten. "Een jeugdmedewerker zei dat mijn homoseksuele geaardheid niet bestaat. Het was een leugen van satan. Hij deelde zijn verhaal en ik kreeg veel misinformatie."

Door veel te praten en te bidden, zouden haar gevoelens verdwijnen. "Als ik trilde, werd mij verteld dat ik werd aangevallen door demonen. Ik moest geloven dat God mij zou bevrijden en me zou helen."

'Wij bieden hulp'

RTL Nieuws benaderde de betreffende kerk met duizenden leden. Een woordvoerder laat weten: "Wij willen mensen ondersteunen in al hun hulpvragen. Als gemeenteleden van hun seksuele geaardheid af willen, dan willen we daarin ondersteunen en hulp bieden. Maar dat betekent niet dat wij actief mensen helpen om van hun seksuele geaardheid af te komen. De mensen die dat willen zijn ook uitzonderingen."

Hoe hulp geboden wordt? "Dat ligt heel erg aan de hulpvraag en waar behoefte aan is."

Paniekaanvallen en depressies

De gevolgen van de therapieën kunnen groot zijn voor de slachtoffers. Paniekaanvallen, gevoelens van angst en twijfel, depressie en zelfmoordgedachten komen voor.

Een hulpverlener op het gebied van verwerking van religieuze trauma’s zegt hierover: "Ik ken voorbeelden van mensen die in zo'n spagaat terecht zijn gekomen dat ze zelfmoord hebben gepleegd. Het is afschuwelijk dat dit het gevolg kan zijn." 

Ook Femke noemt het traumatisch wat ze heeft meegemaakt. "Ik heb de diagnose PTSS gekregen." Aan de nieuwe wet heeft zij niets meer, maar zij ziet het als een ontzettend grote en belangrijke stap. "Dit is een overwinning. Ik hoop wel dat kinderen hierdoor beschermd worden."

'Zijn zoals je bent'

Wouter heeft de donkere periode van eenzaamheid achter zich gelaten. Hij ziet de nieuwe wet als een goede, eerste stap. Maar er moet veel meer gebeuren, vindt hij. 

"Homogenezers laten zich niet tegenhouden door een wet omdat zij denken hier goed aan te doen. Als je echt wilt voorkomen dat dit soort praktijken gebeuren, moet je veel meer investeren in seksuele diversiteit. Je bent goed zoals je bent. Dat moet iedereen weten en accepteren."

Wie zijn de aanbieders?

Stichting Different bood jarenlang homoseksuele christenen therapie aan. In 2020 stopte de stichting omdat 'men niet de gewenste kwaliteit meer kon garanderen vanwege personeelstekort'.

Ook binnen pinkster-, baptisten- en evangelische gemeenten worden dergelijke sessies gegeven. Dat gebeurt via groepsdiensten (denk aan seminars, bijbelscholen of conferenties) of op individuele basis. Over de islamitische gemeenschap is weinig informatie bekend.

Verder zijn er individuele therapeuten actief die één-op-één counseling bieden. Er zijn ook gevallen bekend van predikanten die zich op Facebook aanbieden. Een van die predikanten deelde een verhaal over een lesbienne die nu getrouwd is met een man, maar nog steeds goed bevriend is met haar ex-vriendin. Zijn boodschap is eigenlijk: 'Zie, dat kan!'