Abortusrecht VS in gevaar, kan dat ook in Nederland gebeuren?
Het Amerikaanse hooggerechtshof lijkt van plan het landelijke recht op abortus af te schaffen. Reden genoeg voor naar verwachting duizenden Nederlandse vrouwen om vandaag opnieuw te demonstreren voor de rechten van de vrouw, waaronder dat op abortus. "Het is een recht waar we ook in Nederland voor moeten blijven strijden."
In de VS is het recht op abortus nu landelijk geregeld, maar daar komt mogelijk verandering in. Als het vervalt, is het aan de staten zelf om te bepalen hoe ze abortus willen regelen. In de linkse, Democratische staten verandert dan niet zoveel, maar in meer dan twintig staten die worden geleid door Republikeinen wel. Daar liggen al wetten klaar die abortus vrijwel volledig verbieden.
Tot woede van duizenden Amerikanen die de straat op gingen om te protesteren.
'Abortus is mensenrecht'
Maar niet alleen in Amerika leidde de uitspraak tot enorme frustratie. Ook in Nederland is dat het geval. "Het is onvoorstelbaar dat het recht op abortus waar zo hard voor is gestreden, nu weer op het spel staat", zegt Annemieke van Straalen. Ze is een van de organisatoren van de solidariteitsdemonstratie '#BaasInEigenBuik voor het abortusrecht die om 13.00 uur begint op de Dam in Amsterdam.
Daarbij worden enkele duizenden demonstranten verwacht. "Het abortusrecht is een mensenrecht, maar het blijkt absoluut niet vanzelfsprekend."
De demonstranten gaan niet alleen de straat op om solidair te zijn met de Amerikaanse vrouwen, ze maken zich eveneens zorgen over het abortusrecht in Nederland. "Ook in Nederland is de anti-abortus lobby groot, die is velen malen groter dan je denkt", zegt Van Straalen. Een voorbeeld van een organisatie die een grote rol vervult in deze lobby, heet Stichting Schreeuw om Leven.
Die zorgt er onder meer voor dat anti-abortusdemonstraten vrouwen lastigvallen die naar een abortuskliniek gaan, zoals te zien is in deze aflevering van het BNNVARA-programma BOOS.
'Waakzaam blijven'
Ook de voormalige Dolle Mina's, een feministische actiegroep uit de jaren 70 die onder meer heeft gestreden voor zelfbeslissing over abortus ('Baas in Eigen Buik'), halen hun spandoeken weer van zolder om mee te doen met de demonstratie. Een van hen is Ida van Zijl. "We moeten niet in slaap sukkelen", zegt ze.
"Het risico dat het recht ons ontnomen wordt, is altijd aanwezig." Van Zijl vindt dat het in Nederland op dit moment redelijk geregeld is met het abortusrecht, in tegenstelling tot andere landen in Europa. "Maar we zien ook dat de tegenstand steeds feller en beter georganiseerd is. We moeten dus waakzaam blijven."
Abortusrecht in Nederland
Een abortus mag tot de 24ste week van de zwangerschap. Artsen gaan in de praktijk uit van 22 weken, omdat ze tot op twee weken nauwkeurig de duur van de zwangerschap kunnen bepalen. Daarna kan een abortus alleen om zeer zwaarwegende medische redenen.
Op dit moment is er nog sprake van een verplichte bedenktijd voor abortus, maar er is een heel grote kans dat dit binnenkort wordt afgeschaft. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde namelijk het wetsvoorstel waarin deze verplichte bedenktijd de prullenbak in gaat.
De zwangerschap kan zowel met de abortuspil als via een ingreep afgebroken worden. Op dit moment mogen alleen abortusklinieken een abortuspil geven, maar sommige huisartsen willen dat ook zelf mogen doen. Als het aan de Tweede Kamer ligt, gebeurt dat ook binnenkort. Een meerderheid steunde kort geleden een wetsvoorstel waarin dit is toegestaan. Het is de tweede verandering in korte tijd in de abortusregels.
Rol politiek klimaat
Ook Ineke van der Vlugt vindt dat we 'alert en waakzaam' moeten blijven. Ze is expert abortus en anticonceptie bij kenniscentrum seksualiteit Rutgers. "We hebben op dit moment een heel liberale wetgeving in Nederland als het gaat om abortus", zegt ze. "En we hebben lang gedacht dat het wel goed zit met het recht op abortus, maar dat is niet zo."
De kern van het probleem zit volgens Van der Vlugt in het feit dat je bij abortuswetgeving afhankelijk bent van het politieke klimaat. "Je weet daardoor nooit wat de toekomst brengt."
'Dichterbij dan je denkt'
"Er hoeft maar een gek aan de macht te komen en het recht kan je ontnomen worden", zegt organisator Van Straalen daarover. Ze noemt Polen als voorbeeld. Daar werd vorig jaar een nieuwe abortuswet ingevoerd, waardoor er bijna nooit meer een abortus mag worden gepleegd, zelfs niet als een foetus ongeneeslijke afwijkingen heeft. "Het is dus dichterbij dan je denkt."
Van der Vlugt tot slot: "Het is goed dat vrouwen vandaag opnieuw aandacht vragen voor het abortusrecht, dat we de krachten bundelen. Het is een recht waarvoor we moeten blijven strijden."