Gehoorschade sluipt er al op jonge leeftijd in: 'Daarna wordt het erger'

Zo'n 14 procent van de kinderen tussen de 9 en 11 jaar heeft beginnende gehoorschade, ook lawaaischade genoemd. Dat bleek al in 2018 uit een groot bevolkingsonderzoek van het Erasmus MC, Generation R.

Feesten en festivals

Als daar op latere leeftijd, tijdens het stappen bijvoorbeeld, nog meer schade overheen komt, gaat het van kwaad tot erger. Kloet: "Het stapelt. Als je eerst als kind veel muziek luistert, later naar schoolfeesten gaat, weer later naar concerten of festivals, dan kan steeds meer schade aan de haarcellen in je oren ontstaan. En die is onomkeerbaar." 

De horrorverhalen over ernstige tinnitus zijn bekend: altijd last van herrie in je hoofd, van piepen, suizen en kloppen. 

Genezen kan niet, dus is voorkomen van lawaaischade het devies. Waar zitten de risico's? "De belangrijke blootstellers aan hard geluid zijn voor kinderen de telefoons en tablets. Ze luisteren muziek, spelen games, kijken filmpjes op YouTube. Vaak met koptelefoon op, omdat ouders ook niet altijd dat geluid willen horen."

Gebruik een begrenzer

Per week kun je in je vrije tijd 15 uur veilig worden blootgesteld aan 88 decibel, vertelt Kloet. "Stel een begrenzer in op de tablet of telefoon van je kind. Die zorgt ervoor dat het geluid nooit harder staat dan 85 decibel." Uit een onderzoek van VeiligheidNL in 2020 bleek dat een kwart van de jongeren hun geluid te hard heeft staan. 

Zonder zo'n begrenzer kan het geluid van een tablet of telefoon op de oren van je kinderen oplopen tot 100 db. En dat kan al behoorlijke schade aanrichten. Kloet: "Elke 3 db extra zorgt voor een verdubbeling van de impact van het geluid op je gehoor. En zorgt voor een halvering van je veilige luistertijd."

Meer tips voor ouders:

• "Geef je kinderen een koptelefoon met 'noice cancelling' functie. Als een kind in de woonkamer aan het gamen is en de ouders staan te koken met de afzuigkap aan, zetten ze het geluid misschien harder. Die speciale koptelefoons of oortjes filteren die omgevingsgeluiden weg."
• "Stel luistertijd in, dus laat je kind op tijd een oorpauze nemen." Volgens Kloet is er weinig onderzoek gedaan naar hoe vaak je dan precies zo'n pauze zou moeten nemen. "Maar wees jezelf er bewust van en laat ze niet uren achter elkaar luisteren. Eigenlijk zoals veel ouders ook schermtijd hanteren."
• "Luister vooral ook zelf eens een keertje waar je kind op dat moment naar luistert. Als jij iets anders aan het doen bent en je kind heeft de koptelefoon op, heb je niet meer in de gaten hoe hard het geluid is."
• "De laatste tip: check af en toe het gehoor van je kind online. Dat kan gratis, op Kinderhoortest.nl of Oorcheck.nl."

Op de politieke agenda

Voorkomen van gehoorschade is ook onderwerp van gesprek in Den Haag. Staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vroeg begin dit jaar aan de Gezondheidsraad een visie over de preventie van gehoorschade: "De WHO adviseert 100 db als maximaal geluidsniveau tijdens festivals en concerten. Nu is 103 in Nederland de norm, voor bezoekers vanaf 18 jaar. Daar heb ik advies over gevraagd."

Ook vroeg de staatssecretaris de Gezondheidsraad te kijken naar de preventie van gezondheidsschade in de privésfeer, door muziekspelers bijvoorbeeld. In het najaar moeten er aanbevelingen liggen.

Specifiek over jonge kinderen is aan de Gezondheidsraad nog een apart advies gevraagd, over extra gehoorscreening. "Dat komt op een later moment."

VeiligheidNL pleit voor een extra gehoorscreening voor alle kinderen aan het einde van de basisschooltijd of aan het begin van de middelbare school. Dit om gehoorschade op te sporen maar ook om juist dan nog eens aandacht voor de risico's te vragen. Nu wordt alleen het gehoor van baby's en kleuters standaard een keer getest. 

Iemand die zeker bekend is met de risico's op gehoorschade, is Dennis Kox. De KNO-arts van de Vijf Meren Kliniek onderstreept het belang van koptelefoons met volumebegrenzers voor kinderen. "Als een kind bijvoorbeeld aan het gamen is, is het geluid niet voortdurend 85 decibel. Maar er zijn af en toe harde uitschieters. Een begrenzer zorgt ervoor dat zo'n uitschieter dan ook binnen de veilige norm blijft."

'Jij hoort slechter'

Ouders moeten zich ook realiseren dat hun gehoor meer slijtage heeft opgelopen dan dat van hun kinderen. "Als jij een liedje extra hard zet, hoort jouw kind dat nog veel harder. Hou daar dus rekening mee."

Kox benadrukt dat al te panisch zijn, zeker niet nodig is. "We moeten niet bang worden voor muziek, bijvoorbeeld. Muziek is iets waar de mensheid altijd al plezier aan beleeft. En dat moet zo blijven. Die boodschap moet je denk ik ook aan kinderen willen overbrengen. Luister lekker naar muziek, ook naar muziek die je ouders niet leuk vinden. Maar niet te lang en niet te hard. En ga je naar een concert of festival, zorg dan voor oordoppen."

Een extra gehoorscreening voor kinderen aan het einde van de basisschool of aan het begin van de middelbare school, vindt Kox niet direct nodig. "Meten is niet altijd weten. Ik heb genoeg patiënten met klachten van oorsuizen, bij wie de uitslag van een gehoortest goed is. "

Tiktok-campagne?

De arts ziet meer heil in voorlichting op basisscholen, zoals hij die zelf ook geeft. "Ik leg dan uit hoe je oor en gehoor werken en wat er gebeurt bij teveel lawaai. En hoe je schade kunt voorkomen."

Hij vervolgt: "Mijn kinderen komen thuis met dingen die ze horen en zien op TikTok. De overheid zou na kunnen denken over een voorlichtingscampagne over dit onderwerp met een belangrijke influencer."