Brussel wil 3 miljard euro extra van Nederland

Dat blijkt uit een document dat minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De EU werkt met een meerjarenbegroting van zeven jaar. Zo'n begroting is het resultaat van maanden of zelfs jaren onderhandelen en biedt de lidstaten in principe voor meerdere jaren zekerheid over de afdrachten aan de EU.

Oorlog, inflatie, rente

Maar de Europese Commissie vindt het noodzakelijk dat er tussentijds extra geld bijkomt. Onder andere vanwege de oorlog in Oekraïne, hoge inflatie, extra personeel, migratiestromen richting Europa en hogere rentelasten is het volgens Brussel nodig dat er flink wat miljarden bijkomen. Ook wil de Commissie miljarden extra investeren in programma's om de Europese economie concurrerender te maken.

Vooral de gestegen rente op leningen en de gevolgen van de oorlog kosten heel erg veel geld. De extra rente-uitgaven worden begroot op 18,9 miljard euro (maar kunnen nog verder oplopen), de giften aan Oekraïne op 17 miljard.

De Commissie denkt in totaal 66 miljard extra nodig te hebben om de kosten op al deze terreinen te dekken. Ook wil het de mogelijkheid om nog eens 33 miljard euro aan extra leningen te verstrekken aan Oekraïne.

54 miljard

Dat geld hoeft niet allemaal opgehoest te worden door de lidstaten. Voor de leningen moeten de EU-landen een garantstelling afgeven maar ze hoeven niet meteen te storten. En een deel van de extra kosten kan naar verwachting opgevangen worden omdat op andere beleidsterreinen niet al het geld uitgegeven kan worden.

Dan nog blijft er een forse rekening openstaan van 54 miljard euro. Nederland zou daarvan 3,16 miljard euro op zich moeten nemen, verdeeld over de jaren 2024 tot en met 2027.

Dat zou zelfs nog verder kunnen oplopen. Op dit moment is de inschatting namelijk dat er 17 miljard aan giften wordt vrijgemaakt voor Oekraïne en 33 miljard aan leningen. Als uiteindelijk wordt gekozen om een groter deel te schenken, kunnen de kosten voor Nederland nog 1,8 miljard hoger uitvallen. En als zou blijken dat de rentekosten nog hoger uitpakken, zou dat ook nog honderden miljoenen extra kunnen gaan kosten voor Nederland.

Geen gelopen race

Maar dat is allemaal zeker nog geen gelopen race. Het kabinet is allesbehalve enthousiast over de meeste voorstellen van de Commissie, temeer omdat er nu juist was afgesproken dat de meerjarenbegroting niet halverwege opengebroken zou worden. Wat Nederland betreft moet de Commissie de extra kosten zo veel mogelijk maar zien te dekken door ergens anders op de begroting geld vrij te maken.

Dat geldt overigens niet voor de uitgaven die voor Oekraïne worden voorgesteld. Die zijn daadwerkelijk onvoorzien en het kabinet staat daar 'in beginsel positief tegenover', schrijft demissionair minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken.

Liever bezuinigen

Van de gigantisch gestegen rentekosten erkent het kabinet dat dit een probleem is dat opgelost moet worden, maar wat Nederland betreft geldt voor de EU hetzelfde als voor de lidstaten, die dat probleem ook hebben: ergens anders bezuinigen om de kosten op te kunnen hoesten.

Bovendien schrijft Hoekstra dat als dat niet zou lukken en de EU niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen, de lidstaten nu ook al garant staan voor die leningen.

Pittige onderhandelingen

Toch wordt de deur niet helemaal dichtgegooid. "Het kabinet zet in de onderhandelingen in op beperking van de omvang en verdere inkadering van het voorstel, met name het toevoegen van een duidelijk maximum bedrag aan het speciale instrument" schrijft Hoekstra over het extra potje om de rentekosten te dekken.

Die onderhandelingen zouden nog weleens vrij pittig kunnen worden. Dit soort begrotingsvoorstellen moeten namelijk unaniem goedgekeurd worden door alle lidstaten en ook het Europees Parlement moet daarmee instemmen.