440.000 Spanjaarden slachtoffer van misbruik in de katholieke kerk

Ombudsman Ángel Gabilondo bood vrijdagmiddag zijn onderzoek aan aan de voorzitter van het Spaanse parlement. Voor het onderzoek zijn interviews gedaan met 8000 Spanjaarden. Op basis daarvan concludeert de Ombudsman dat 1,13 procent van hen werd misbruikt in de kerk of in katholieke internaten, kindertehuizen, kostscholen en weeshuizen. Spanje heeft een volwassen bevolking van 39 miljoen inwoners. Wie 1,13 procent daarvan neemt komt uit op ongeveer 440.000 mensen.

Grote schade

De Ombudsman oordeelt hard over de katholieke kerk. Er waren volgens hem zeer veel functionarissen binnen de kerk in Spanje die van het misbruik wisten, maar het stilzwijgend toestonden. ''Zij hebben daardoor heel veel Spanjaarden schade toegebracht", zegt de Ombudsman. "We zijn in het onderzoek mensen tegen gekomen die door het misbruik geen normale relaties kunnen aanknopen, die post traumatische stress hebben en die lijden omdat ze zich eenzaam voelen."

Fernando Salmones hoort tot de honderdduizenden slachtoffers. Als kind werd hij door een priester seksueel misbruikt in het internaat in Madrid waar hij zat. Meer dan 30 jaar zweeg hij erover. Dat de Ombudsman vandaag met het onderzoek kwam vindt hij een mijlpaal. "Het is als slachtoffer goed om te weten dat je niet alleen bent. Dat maakt het praten over wat er gebeurd is makkelijker, voor mij en ik hoop ook voor anderen."

Volgende stappen

Salmones ziet het onderzoek dat vandaag is gepresenteerd pas als een begin. "Hierna moeten volgende stappen worden gezet. Er zijn zoveel levens kapotgemaakt, levens die je niet meer herstelt, maar dat is geen reden om het erbij te laten zitten." Hij zou willen dat de katholieke kerk in Spanje erkent wat er is gebeurd en dat er een fonds komt, gevuld door de kerk, waar slachtoffers een beroep op kunnen doen als ze professionele hulp nodig hebben.

Ook de Spaanse Ombudsman ziet zijn onderzoek als een begin. Hij overhandigde vandaag een boekwerk van 777 pagina's en toch ontbreekt volgens de Ombudsman nog heel veel. De katholieke kerk in Spanje heeft niet aan het onderzoek meegewerkt. De kerk zegt zelf onderzoek te doen, maar op dat onderzoek is in Spanje veel kritiek omdat het wordt uitgevoerd door een advocatenkantoor waarvan de eigenaar is gelieerd aan Opus Dei, een zeer conservatieve tak van de katholieke kerk.

Meer onderzoek

De Spaanse Ombudsman vindt juist meer onafhankelijk onderzoek nodig, trouwens niet alleen naar misbruik van minderjarigen binnen de kerk. Tijdens de interviews met 8000 Spanjaarden zei ruim 11 procent van hen als minderjarige seksueel misbruik te hebben ervaren, Dat is volgens Ombudsman Ángel Gabilondo zo'n verontrustend hoog percentage dat het roept om meer onderzoek.

Spanje is laat met zijn onderzoek

Spanje is, vergeleken met andere Europese landen, laat met zijn onderzoek naar misbruik in de katholieke kerk. In Nederland presenteerde Wim Deetman al in 2011 zijn onderzoek naar misbruik in de kerk. Deetman kwam tot de conclusie dat tussen 1945 en 1981 tussen de 10.000 en 20.000 minderjarigen werden misbruikt in katholieke internaten, kindertehuizen, kostscholen en weeshuizen.

In Frankrijk werd in 2021 een onderzoek gepresenteerd. Dat onderzoek gaat over de periode 1950 tot 2020. Er kwamen 330.000 misbruikgevallen aan het licht. In Frankrijk werden vooral jongens tussen de 6 en 15 jaar slachtoffer.

In Spanje hadden zowel de kerk als de overheid lange tijd geen oren naar het instellen van een onderzoek. Dat is te verklaren uit de macht van de katholieke kerk die in Spanje veel groter is dan in bijvoorbeeld Nederland. Dat het onderzoek er toch kwam is te danken aan de krant El Pais de zijn eigen meldpunt opende. Toen daar in redelijk korte tijd duizend meldingen binnenkwamen, ging de overheid overstag en stemde het Spaanse parlement bijna unaniem voor het doen van een onderzoek.