Oekraïne worstelt met aantrekken van soldaten: '2024 is erop of eronder'

De hoogste Oekraïense generaal Valerij Zaloezjnyj sprak gisteren tijdens zijn eerste persconferentie duidelijk drie wensen uit: "Wapens, munitie en mensen."

Met het einde van de oorlog ver uit zicht rijst meer en meer de vraag hoe Oekraïne honderden kilometers aan het front kan blijven verdedigen, dan wel gebied kan heroveren.

Zo slaagde het Russische leger er onlangs nog in de volledig verwoeste stad Marinka in te nemen, ten westen van Donetsk. Hoewel de stad strategisch geen grote meerwaarde kent, laat het zien dat Rusland op het slagveld de aanval blijft inzetten. Ook de Oost-Oekraïense stad Avdiivka wordt langzaamaan door de Russen omsingeld.

Grote verliezen

Hoeveel Oekraïense soldaten tijdens de oorlog zijn omgekomen houdt het leger geheim, maar Amerikaanse diensten gaan uit van inmiddels 120.000 doden en gewonden. "Dat is echt een hele hap uit de bevolking", benadrukt Mart de Kruif.

De oud-commandant der Landstrijdkrachten wijst op de bittere realiteit voor Oekraïne. "Poetin wil deze oorlog door middel van tijd winnen. Rusland kan zich vanwege zijn omvang simpelweg veel meer verliezen permitteren en hoopt dat de steun uit het Westen afbrokkelt naarmate de oorlog voortduurt."

Gevechtsmoeheid

Oekraïne moet daarom plannen maken om uitgeputte militairen aan het front te kunnen aflossen en volgend jaar een nieuw offensief te kunnen realiseren.

"2024 is erop of eronder voor de Oekraïners", zegt defensiedeskundige Peter Wijninga van HCSS. "Ik denk dat ze het op deze manier niet nog langer dan een jaar volhouden. Vandaar dat generaal Zaloezjnyj ook zei dat 'het echt anders moet'."

Want inderdaad, zegt Wijninga, gevechtsmoeheid is een probleem aan het worden. "Dat snap ik ook wel, als je twee jaar onafgebroken aan het front hebt gezeten. Het speelt op dit moment heel erg."

Rekrutering stokt

Duidelijk is wel dat het werven van nieuwe soldaten op dit moment moeizaam verloopt. Zo werden vanwege corruptieschandalen eerder dit jaar nog de hoofden van alle rekruteringsbureaus ontslagen.

Tegelijkertijd vlucht een groeiend aantal Oekraïners illegaal het land uit, onder meer naar ons land, uit angst te worden opgeroepen. Andere mannen duiken onder, zoals is te zien in onderstaande video:

Inmiddels is er een wetsvoorstel om de dienstplichtige leeftijd te verlagen, van 27 naar 25 jaar. Die relatief hoge leeftijd is volgens Wijninga onder meer bedoeld zodat jongeren bijvoorbeeld nog wel hun opleiding kunnen afmaken, of kunnen meedraaien in de (oorlogs)economie. "Er zijn veel nieuwe fabrieken gebouwd, onder meer voor drones en tanks. Ook daar moeten mensen werken."

De gemiddelde leeftijd van een Oekraïense soldaat is nu 43 jaar, al is dat niet direct per definitie 'te oud', zegt De Kruif. "Motivatie kan veel compenseren."

Moeilijke boodschap

Concreet zou Zaloezjnyj hebben aangedrongen op 500.000 extra manschappen, al werd dat gisteren door de generaal zelf ontkend. Mogelijk is het eerder genoemde getal bedoeld om de geesten rijp maken: blijkt het uiteindelijk om minder soldaten te gaan, dan is dat zo een makkelijkere boodschap om te verkondigen.

Het mobilisatiedossier zou inmiddels tot enige spanning leiden tussen president Zelensky en zijn opperbevelhebber Zaloezjnyj, al is dat volgens Mart de Kruif niet zo gek. "Het is een aloude discussie over wat er militair nodig is en wat de politieke werkelijkheid is. Zelensky moet de wens van zijn generaal aan zijn volk verkopen, en er zijn maar heel weinig landen waar dienstplichtigen staan te juichen. Die terughoudendheid van Zelensky is dus begrijpelijk."

Demobilisatie

Om de moraal aan het front hoog te houden, moeten soldaten kunnen rouleren, zegt De Kruif, die daarbij verwijst naar de Eerste Wereldoorlog: "Een van de grote verschillen was dat de Fransen en de Britten wel konden rouleren, maar de Duitsers deden dat niet."

Ook Zelensky hamert op het organiseren van zo'n zogeheten demobilisatie: een soldaat die een bepaalde tijd heeft gediend, gaat daarna uit militaire dienst. Maar Zaloezjnyj tempert de verwachtingen, en zegt nu dat soldaten die sinds het begin van de oorlog zijn opgeroepen, pas in 2025 uit het leger kunnen.

Trainen voor de toekomst

Ook als de nieuwe mobilisatieplannen worden aangenomen, zijn de soldaten in de loopgraven niet direct afgelost. "Die mannen moeten eerst worden opgeleid, wat onder meer in Engeland en Duitsland gebeurt. Als je op nul begint, ben je minimaal vier tot zes maanden bezig voor je naar het front kunt", aldus De Kruif.

Voor volgend jaar is de hoop gevestigd op een nieuw offensief, zegt Wijninga. "Ik denk dat de Oekraïners zich daar op focussen. En dan kijken ze met name naar De Krim. Het is in ieder geval een behoorlijke uitdaging voor de generale staf."