Heeft Israël naoorlogs plan voor Gaza? 'Netanyahu wil er niet over praten'

De afgelopen dagen kreeg Netanyahu tot driemaal toe een verzoek van de hoogste bazen van de Israëlische veiligheidsdiensten en de legertop. Zij willen - mede onder druk van de Verenigde Staten - zo snel mogelijk praten over de toekomst van de Gazastrook zodra de oorlog met Hamas voorbij is.

Maar Netanyahu heeft voorlopig alle verzoeken afgewezen, zo onthulde de Israëlische nieuwszender Keshet 12. Dat terwijl de druk wordt opgevoerd. "De tijd dringt en er moeten al beslissingen genomen worden over hoe te handelen met betrekking tot alle relevante partijen binnen en buiten de Gazastrook, de Amerikanen willen uitleg", zegt een Israëlische veiligheidsfunctionaris op anonieme basis tegen de nieuwszender.

Drie voorwaarden

Netanyahu zette zijn drie voorwaarden voor vrede tussen Israël en 'zijn Palestijnse buren in Gaza' maandag nog eens op een rij. "Hamas moet worden vernietigd, Gaza moet worden gedemilitariseerd en de Palestijnse samenleving moet worden gederadicaliseerd", schreef de Israëlische premier in een ingezonden stuk aan de Amerikaanse krant The Wall Street Journal.

Maar hoe het vervolgens verder moet met het Palestijnse gebied? Daarover laat Netanyahu weinig los. Behalve dat Israël ook in de nabije toekomst de 'hoogste veiligheidsverantwoordelijkheid over Gaza zal moeten behouden' - waarmee hij lijkt te doelen op langdurige bezetting. Veel vertrouwen in de Palestijnse Autoriteit (die de Westelijke Jordaanoever bestuurt) heeft Netanyahu in ieder geval niet. Volgens hem 'financiert en verheerlijkt' de Palestijnse Autoriteit terrorisme.

Het roept eens te meer de vraag op hoe de toekomst van Gaza eruit zal zien. "Het is heel moeilijk om te zeggen wat precies de strategie van Israël is", zegt historicus Peter Malcontent, specialist Israëlisch-Palestijns conflict aan de Universiteit Utrecht. "Israël benadert het conflict met de Palestijnen nog steeds niet als een humanitair probleem, maar als een veiligheidsprobleem. Dus: zoveel mogelijk veiligheid voor Israël opbouwen, of dat nu betekent verder bombarderen of niet."

Tweestatenoplossing?

De Verenigde Staten willen een zogenoemde tweestatenoplossing, waarbij Israël en Palestina naast elkaar bestaan en elkaars grenzen erkennen. Maar Netanyahu heeft in het verleden beloofd dat onder zijn bewind nooit een Palestijnse staat zal bestaan.

Malcontent: "Bij een tweestatenoplossing zal de Palestijnse Autoriteit het linksom of rechtsom voor het zeggen krijgen in Gaza. Nu zijn er met Hamas erbij eigenlijk twee Palestijnse autoriteiten. Israël beschouwt Hamas echter als terroristen waarmee het niet wil onderhandelen. Maar als de Palestijnse Autoriteit het voor het zeggen krijgt in Gaza, dan moet Netanyahu onderhandelen. Daarom is hij daar ook zo tegen."

Ondertussen staat de positie van Netanyahu stevig onder druk. De bloedige verrassingsaanval van Hamas van 7 oktober - met 1200 doden en zo'n 240 gijzelaars tot gevolg - wordt hem binnen Israël zwaar aangerekend. Volgens critici heeft hij de positie van Hamas alleen maar versterkt en doet hij te weinig om gijzelaars vrij te krijgen. Driekwart van de Israëliërs wil dat Netanyahu vertrekt, bleek vorige maand uit een opiniepeiling.

Netanyahu zelf blijft hameren op 'het vernietigen' van Hamas. Volgens de premier doet Israël daarbij zijn best om het aantal burgerslachtoffers 'tot een minimum te beperken door pamfletten te laten vallen, sms-berichten te sturen en andere middelen te gebruiken om de inwoners van Gaza te waarschuwen dat ze uit de gevarenzone moeten blijven'.

Volgens het door Hamas geleide gezondheidsministerie in Gaza zijn sinds het uitbreken van de oorlog nu ruim 21.000 Palestijnen omgekomen. Israël zegt daarbij tot dusver zo'n 8000 Hamas-strijders te hebben gedood.

Malcontent: "Aan het begin van de oorlog schatte Israël het aantal strijders op 30.000. In dat geval zitten er dus nog zo'n 22.000. Hoe Israël hen allemaal wil uitschakelen, weet ik eerlijk gezegd ook niet. Dat blijft het irreële van deze oorlog: Hamas helemaal willen vernietigen, maar hoe dan? Dit kan geen maanden aanhouden en nog eens tienduizenden burgerdoden als gevolg hebben."