Kritisch partijrapport: D66 vaak 'betweterig', nieuw leiderschap was teleurstelling

Het rapport 'Het is aan ons' evalueert de afgelopen verkiezingsnederlaag en wordt zaterdag op het partijcongres besproken.

Zes jaar regeringsdeelname deed de partij niet altijd goed, is te lezen. Het zorgde ervoor dat de partij onvoldoende profiel opbouwde. "Nieuwe ideeën over grote thema’s als wonen, zorg en de economie verdwenen naar de achtergrond."

'Niet helemaal mee eens'

Namen worden door de opstellers van het rapport niet genoemd, maar vaak is het duidelijk waar het rapport op doelt. Zo is te lezen dat D66 zich in discussies vaak 'betweterig' opstelt en 'te veel redeneert vanuit 'de waarheid''. Partijleider Jetten zegt in een reactie het 'niet helemaal eens' te zijn met de conclusie dat D66 een betweterige partij is:

 

"Het resultaat is dat D66 uit frustratie kan doorslaan in een betweterige toon, waarbij de partij verzandt in diep confronterende en tegelijkertijd voor de kiezer onbeduidende discussies", aldus het rapport. 

Diepe conflicten

Over de stikstofdiscussie constateert de partij zelf: "Wat begon met een typisch vooruitstrevend D66-doel eindigde in diepe conflicten binnen het kabinet en de samenleving. Over jaartallen, pauzeknoppen, Europese wetgeving, rechterlijke uitspraken en bestuurlijke adviezen."

Over 'nieuw leiderschap' -de slogan waarmee D66 in 2021 volop campagne voerde- worden harde noten gekraakt. Door de lange formatie en het handelen van Kaag daarin, verloor een grote groep kiezers al snel het vertrouwen in de kreet, die bovendien nooit goed was uitgewerkt door de partij, waardoor iedereen er verschillende verwachtingen aan verbond.

'Interne kwesties leidden af'

"De verwachtingen die de slogan wekte, kwamen zo uiteindelijk als een boemerang terug."

Verschillende integriteitskwesties hebben zich bovendien 'te lang voortgesleept' en 'zijn niet adequaat afgehandeld', is te lezen. "Deze interne kwesties leidden af van ons inhoudelijke politieke verhaal. De vereniging en de politiek van D66 hebben hieronder geleden", stelt het rapport.

Eén van die kwesties is de affaire rond partijstrateeg Frans van Drimmelen. Hij maakte zich schuldig aan grensoverschrijdend gedrag, maar een vertrouwelijk deel van een rapport daarover werd door de partij lang onder de pet gehouden. Uiteindelijk moest Van Drimmelen opstappen en moest toenmalig partijleider Kaag haar excuses aanbieden.

Ook in een ander document genaamd 'Evaluatie interne processen en procedures Tweede Kamerverkiezingen 2023' is kritiek op de gang van zaken bij de partij.

Yesim Candan 

Zo waren er rond de kieslijst van D66 verschillende problemen. De nummer 11 op de kandidatenlijst, presentator en ondernemer Yesim Candan, vertrok al na één dag, nadat bleek dat ze in een column op de website van RTL Nieuws D66-kopstuk Sigrid Kaag fel had bekritiseerd. Ook was ze in het verleden actief voor andere partijen.

Daarom adviseert de commissie nu om kandidaten expliciet te vragen naar het lidmaatschap van andere partijen en meer informatie te verzamelen over kandidaat-Kamerleden.

Onvrede over kandidatenlijst

Het samenstellen van die kandidatenlijst verliep ook niet vlekkeloos. Een aantal van de 24 zittende Kamerleden kreeg een lage plek op de kandidatenlijst. Daar was intern onvrede over, want dat verdient een 'nette afronding', om de afgewezen kandidaten te behouden 'als D66-ambassadeur'.

Daarnaast constateert de commissie kritiek op het verkiezingsprogramma. Het programma was té lang en té gedetailleerd.