Zijn leraren zeiden dat Sahin verder moest leren na vmbo, dat deed hij... en hoe
Sahin Yildirim (37) sprak geen woord Nederlands toen hij als 12-jarige zoon van een Turkse arbeidsmigrant naar Nederland kwam. Toch legde hij – aangemoedigd door docenten die zijn talenten zagen – een indrukwekkend traject af van vmbo naar de universiteit. Nu helpt hij met zijn eigen platform voor onderwijsondersteuning kinderen om ook het beste uit zichzelf te halen.
"De 11-jarige Marokkaanse jongen Ali, die herinner ik me nog heel goed. Hij was superslim en wilde graag piloot worden. Maar in leren had hij niet zoveel zin."
Achter de glazen van een zwarte bril, twinkelen Sahins bruine ogen vrolijk als hij terugdenkt aan Ali. Hij zag die jongen na hun eerste kennismaking opbloeien en zijn potentieel ontdekken. Het is precies wat zijn werk als bestuurder van het Nederlands Onderwijsplatform (NEDOP) zo mooi maakt.
Onder dat platform vallen verschillende instituten, waaronder Excellent Academy in de Haagse wijk Transvaal. Zittend achter een glanzend teakhouten bureau, vertelt Sahin - korte zwarte haren, grijzend stoppelbaardje - daar vandaag zijn verhaal. In de rest van het pand is het stil.
"Wauw, riep hij. Ik ga wél piloot worden meester. Je zult het zien!"
Op donderdagavond en zaterdag is dat wel anders. Dan weerkaatst de donkere marmeren vloer in het pand het geluid van kinderstemmen. In vijf kleurige lokalen wordt op die momenten bijles gegeven.
'Zo lukt het niet'
Ooit zat ook de ongemotiveerde Ali in zo'n lokaal. Later bereikte hij volgens Sahin de pilotenopleiding. De jongen zette zijn schouders eronder en het lukte.
Hij kreeg daarbij een steuntje in de rug. "Natuurlijk zei ik hem dat hij geen piloot zou worden zonder zijn best te doen."
Maar Sahin deed meer: "Mijn broertje Murat, met wie ik samenwerk, studeerde toen nog aan de TU Delft. Daar hebben ze een F16-straaljager. We hebben Ali meegenomen naar de universiteit om hem dat toestel te laten zien."
Sahin staat op uit zijn bureaustoel en doet Ali na. Ogen groot als schoteltjes van enthousiasme en verlangen, rennend naar de straaljager: "Wauw, riep hij. Ik ga wél piloot worden meester, je zult het zien!"
Onzekere tienerjongen
Gebrek aan motivatie, moeite met taal of met rekenen, faalangst; om 101 redenen kunnen kinderen op school vastlopen. Hoe waardevol is het dan om iemand tegen te komen die in je gelooft en je op weg helpt?
Héél waardevol, weet Sahin uit eigen ervaring. Ooit was hij zelf een onzekere 14-jarige jongen die zijn vinger niet durfde op te steken in de klas. "Terwijl ik het antwoord op vragen van de docenten vaak wel wist."
"Ik was het enige donkere kind op mijn middelbare school."
Die jonge Sahin – toen twee jaar in Nederland – voelde zich anders dan zijn klasgenoten. Hij wás anders, in elk geval aan de buitenkant.
'Sggggeveningen'
Turks accent, klein van stuk, afwijkende kledingstijl, gitzwarte haren: "Ik was het enige donkere kind op mijn middelbare school in Scheveningen."
Hij lacht en herhaalt de plaatsnaam nog eens. Diep vanuit zijn keel komt een overdreven harde, lange g. "Sgggggeveningen, zo sprak mijn vader het uit."
Die vader, Ahmet Yildirim, was eind jaren tachtig vanuit de Turkse stad Bursa naar de Schilderswijk in Den Haag vertrokken.
Eigenlijk wilde hij leraar worden. Maar ruim drieduizend kilometer van huis kon hij bij een bouwbedrijf in Nederland voor Turkse begrippen héél veel geld verdienen.
Maar voor even
Zoveel, dat hij er niet alleen zijn vrouw en kinderen mee kon onderhouden, maar ook zijn ouders én zijn broers en zussen kon ondersteunen.
Ahmet had het plan om na een jaar of wat weer terug naar Turkije te gaan. Sahin en zijn broertjes en zusje wachtten samen met hun moeder geduldig op zijn terugkeer.
"Ik had zelfs geen afscheid genomen van mijn vriendjes toen we naar Nederland vertrokken. Dat deed wel pijn."
Eén jaar in Nederland werden er twee. Drie, vier, vijf…tien, uiteindelijk. Van schoonmaker klom Ahmet op tot kraanmachinist. "De mensen hier waren ook heel tolerant, respectvol. Mijn vader werd ontvangen met bloemen. De buurvrouwen brachten hem eten."
Lachend voegt Sahin toe: "Met zijn grote zwarte snor en bos met donkere krulletjes was mijn vader nogal een opvallende verschijning. Dat vonden de Nederlandse vrouwen wel leuk, geloof ik."
Ahmet wilde niets liever dan zijn kinderen laten studeren. In Nederland kon die wens uitkomen, voelde hij.
Daarom besloot hij in 1999 – voor de dan 12-jarige Sahin totaal onverwacht – zijn gezin in Bursa op te halen. "Pak jullie spullen in, we gaan naar Nederland, zei hij."
Enkele reis
Koffers werden volgepropt en binnen drie dagen volgde een enkele reis naar Den Haag. "Ik had zelfs geen afscheid genomen van mijn vriendjes. Dat deed wel pijn."
Het gezin Yildirim betrok een portiekwoning in de Schilderswijk. "Wat is dit, dacht ik. Waarom lijken alle huizen hier op elkaar?"
"Je kunt het Sahin, zei mijn leraar. Je moet nu durven en doorzetten."
Zijn vader wees hem op de toren van de kerk in de Schalk Burgerstraat, vlakbij hun nieuwe huis. "Wanneer je verdwaalt, hoef je alleen maar daarheen te lopen."
Het bleek geen overbodig advies.
Sahins broertjes en zusje gingen naar een basisschool in de wijk. Hijzelf was bijna 13 jaar en net te oud. Hij ging naar een taalschool, om samen met andere kinderen uit migrantengezinnen Nederlands te leren.
Dat ging hem goed af. "Alle jongens uit mijn klas gingen na twee jaar naar een praktijkschool, om met hun handen te gaan werken. Dat was gebruikelijk."
Sahins docent Nederlands zag voor hem een andere toekomst: "Ik moest verder leren, zei hij. Hij vond een school in Scheveningen, waar ik kon beginnen met vmbo-basis."
'Fouten maken mag'
Daar ging hij dan. Elke dag van Den Haag naar 'Sgggggeveningen' op zijn tweedehands fiets, weer of geen weer. Anders dan de rest en daardoor onzeker.
Zijn leraar maatschappijleer merkte dat op. "Ik zie die man nog zo voor me. Ik was de kleinste van de klas, maar hij was nog net een beetje kleiner."
Sahin vergat zijn naam, maar nooit zijn woorden: "Je kunt het Sahin. Fouten maken mag. Je moet nu durven en doorzetten."
Eigen droom overboord
Na het vmbo volgde het mbo. Daarna een verkorte hbo communicatie-opleiding.
Sahin voelde – en voelt – de behoefte om de band tussen Turkije en Nederland te versterken en begon te dromen van een carrière als diplomaat. Op naar de Vrije Universiteit van Amsterdam dus, voor een master Beleid, Communicatie en Organisatie.
Toch werd hij geen diplomaat, maar oprichter van onder meer de bijles-instituten Finaal Educatiecentrum en Excellent Academy.
Je zou kunnen zeggen dat Sahin zijn eigen droom liet varen om die van anderen uit te laten komen. Dat groeide zo.
Tijdens hun studietijd hebben Sahin en zijn broer Murat in hun eigen Schilderwijk van alles georganiseerd voor de jeugd daar. Voetbaltoernooien, museumbezoeken en zelfs excursies naar de Tweede Kamer.
Op een dag in 2007 kwam er een Turkse moeder naar de broers toe en zei. "Ik zie wat jullie allemaal doen voor de jeugd. Heel mooi, maar ik mis nog iets."
Vragend hadden Sahin en Murat haar aangekeken. "Ik kan zelf veel voor mijn kinderen doen, maar ik kan ze niet helpen met hun huiswerk. Mijn Nederlands is niet goed genoeg en ik ken het onderwijssysteem hier niet. Kunnen jullie dáár iets mee?"
"We kochten tafels en stoelen in Turkije, dat was goedkoper. We stencilden het lesmateriaal."
Dat konden ze. In het buurthuis gingen ze bijles geven. Eerst aan een handvol kinderen, maar uiteindelijk kwamen volgens Sahin wel 300 gezichtjes voorbij.
In 2013 besloten de broers de boel naar een hoger plan te tillen. Ze huurden een ruimte, die ze konden betalen van een financiële bijdrage die ze aan de ouders van hun leerlingen vroegen.
Van minirok tot hoofddoek
Een lokaal fonds gaf een subsidie van 5000 euro. "Dat was veel geld, waarvan we tafels en stoelen konden kopen. In Turkije, want dat was veel goedkoper. We stencilden lesmateriaal. Later hebben we een eigen lesmethode ontwikkeld en schoolboeken laten drukken."
Finaal Educatiecentrum was geboren. Nu, tien jaar later, bestaat het nog steeds; laagdrempelig en toegankelijk voor kinderen uit kansarme gezinnen. Zij krijgen er voor tien euro per week hulp van studenten bij onder meer taal en rekenen.
Sahin schetst hoe in de loop der jaren ook vraag ontstond voor bijles en begeleiding van kinderen die niet specifiek uit kansarme gezinnen komen. In Rijswijk staat daarom nu Oxford Academy en in de Haagse wijk Transvaal de Excellent Academy.
"Hier in de buurt wonen veel ondernemers, met autobedrijven bijvoorbeeld. Zij vroegen of ik in Transvaal een instituut kon beginnen."
Zo geschiedde. "Alle nationaliteiten die je hier in de wijk ziet – en dat zijn er heel veel – zie je nu binnen onze muren. Van minirok tot hoofddoek."
Verlegen
Ouders betalen er aanzienlijk meer, tot een paar honderd euro, afhankelijk van de wensen en het aantal uren per week. Het aanbod is ook anders. Gediplomeerde docenten geven er klassikale en privélessen in rekenen, wiskunde en taal. Ook wordt er geoefend voor bijvoorbeeld de Cito-toets.
Onder de klanten zijn ook hoogopgeleide 'Nederlandse Nederlanders', zoals Sahin ze noemt. "Een moeder en een vader, beiden zelf docent, kwamen hier ooit binnen met hun 13-jarige zoon. Een heel verlegen jongen, dat zag je meteen. Hij keek mij niet aan en zei geen woord."
"Hij kwam lachend binnen met een bos bloemen, zijn diploma en zijn trotse ouders."
Het ging niet lekker op school, vertelden zijn ouders. Sahin vroeg hen of hij even alleen met de jongen mocht praten. "Mijn leraren zeggen dat ik naar het vmbo moet. Ik denk dat ik meer kan, maar ze geloven me niet. Mijn ouders zeggen alleen maar dat ik harder moet werken. Ik voel zoveel druk."
Niet allemaal piloot
De ouders van de jongen voelden zelf aan dat het beter was om werk en privé te scheiden en externe hulp in te schakelen om hun zoon te ondersteunen bij zijn schoolwerk.
Hij klom daarna op tot het vwo, zegt Sahin. "Hij kwam hier lachend binnen met zijn diploma en een bos bloemen in zijn handen, met z'n trotse ouders erachteraan. Het is me gelukt, zei hij."
Talenten ten volle kunnen benutten, dat gunt Sahin alle kinderen. "Niet iedereen hoeft piloot te worden of vwo te doen, maar iedereen moet wel het beste uit zichzelf kunnen halen."
Iets terugdoen
Wie Sahins achtergrond niet kent, ziet misschien alleen een succesvol zakenman met een glanzend bureau en een kantoor met een marmeren vloer, denkt hij weleens. Dat ís hij ook.
Hij werd het, vanuit een wens om deuren te openen voor anderen: "Ik ben een gelukkig persoon. Ik ben altijd de juiste mensen tegengekomen. Ik ben door anderen gezien, wegwijs gemaakt, gesteund, gemotiveerd en geïnspireerd. Nu wil ik iets terugdoen."
Zondaginterview
Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.
Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl
Lees hier de eerdere zondaginterviews.