Nadja bleef met baby achter na moord op haar man: 'Maar ik kan me weer gelukkig voelen'

Binnenkort gaat ze naar de gevangenis. Een groot, grijs gebouw, omringd met hekken en prikkeldraad. Dubbele deuren, pasjes om binnen te komen. Daarbinnen zitten mannen met heftige delicten op hun kerfstok. Moord, doodslag, geweld.

Met deze mannen gaat Nadja in gesprek. Want iedereen is 'mens', zegt ze vanuit haar woning in het Twentse Overdinkel. "En ik geloof dat de mens van origine goed is." In de gevangenis maakt haar verhaal vaak veel los. "Ik vertel hen wat voor impact moord op een gezin heeft en wat het voor mij als persoon en als moeder heeft betekend. Maar het gesprek is tweeledig, ik leer ook van hen. Door naar de verhalen van de gedetineerden te luisteren, leer ik hoe ze denken en snap ik beter hoe ze tot een delict komen. Ik leer een ander beter begrijpen."

'Dag lieverd, tot zo'

Tot eind 2015 had Nadja een fantastisch leven. Ze was net moeder geworden van Fleur, werkte als gedreven projectmanager bij een groot evenementenbureau in Londen en stond op het punt het bedrijf over te nemen. Haar man Jeroen was hoogleraar op de universiteit en reisde de wereld over om in andere landen de toegang tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen te verbeteren. Nadja en Jeroen reisden veel, met altijd als uitvalsbasis Londen. Dolgelukkig waren ze.

Tot die ene dinsdagmiddag in december 2015 alles veranderde. Fleur was elf dagen oud en Nadja zat met haar op de bank. Er zou zo kraamvisite komen en Jeroen bracht nog even snel de geboortekaartjes naar de brievenbus. 'Dag lieverd, tot zo', zei hij en hij gaf haar een heleboel kusjes en rook nog even aan Fleurs babyhaartjes voor hij de voordeur achter zich dichttrok.

Maar Jeroen kwam niet meer thuis. Terwijl Nadja op de bank zat, speelde zich buiten op straat een afschuwelijk drama af. Na een tijdje ging de bel. Het was niet Jeroen die voor de deur stond, ook niet de kraamvisite. Het waren drie agenten met een ernstige blik in hun ogen. "Is dit uw man?", vroegen ze en ze lieten de universiteitsbadge van Jeroen zien. "We moeten u iets vertellen. Wilt u anders even gaan zitten? Wij nemen de baby wel."

Geen haat

Haar lieve, leuke, lange en knappe Jeroen. De kersverse vader van Fleur, was zomaar op straat vermoord door een man die in een psychose zat. Later verklaarden psychiaters dat de dader aan paranoïde schizofrenie leed. Jeroen was op het verkeerde moment, op de verkeerde plaats. Het had iedereen kunnen overkomen.

Het jaar na zijn dood was een zwart gat, vertelt Nadja. Veel verdriet, onmacht. Eenzaamheid, totaal verloren. Hopeloos. Huilen, veel huilen. Ze voelde geen enkele vreugde meer. 

"Ik zie foto's van mezelf met Fleur en ik zie mezelf lachen en leuke dingen doen met haar, maar van binnen voelde ik niets. Ik was puur aan het overleven. Voordat Fleur kwam had ik verwachtingen van wat een goede moeder was: aandacht, liefde. Ik heb haar heel veel liefde gegeven, maar van binnen was ik leeg. Emotioneel was ik gewoon niet beschikbaar, iets waar ik me lang schuldig over heb gevoeld."

Want hoe moest dat? Rouwen als je net een baby had gehad? Hoe combineerde je gebroken nachten, hormonen, voedingen, luiers, flesjes en bergen verdriet? "Rouwen is een fulltimebaan. Het is eigenlijk iets onmenselijks. Ik had ook in bed kunnen blijven liggen. Tot een bepaalde tijd had iedereen dat begrepen. Maar opgeven is voor mij nooit een keuze geweest."

Na de moord op Jeroen deed Nadja zichzelf dan ook een belofte: ze zou niet hard en bitter worden. "Alle energie die ik de dader zou geven, zou ik niet aan Fleur kunnen geven. Dat wilde ik niet. Daarom stond ik mezelf niet toe om woede te voelen. Pas later kwam ik er achter dat die woede juist nodig was in het verwerkingsproces."

Op reis

Toen ook haar moeder na een kort ziekbed overleed, kon Nadja 'niet dieper zakken'. "Mijn moeder was mijn steun en toeverlaat. Na de moord op Jeroen wilde ik niet langer in Londen zijn en trok ik tijdelijk bij mijn ouders in, die in een dorp net over de Duitse grens woonden. Met mijn moeder kon ik niet alleen goed praten over Jeroen. Ze kookte, stuurde mij naar buiten voor een blokje om en stond midden in de nacht op om Fleur haar flesje te geven zodat ik kon slapen. Slaap is zo belangrijk als je rouwt, het kost bakken energie. Je kunt niets geven als je leeg bent. "

"Als ik niets zou veranderen, zou ik onderdoor gaan aan het verdriet." Dus moest er wat veranderen. Ze dacht aan de momenten waar ze het gelukkigst was: reizen, het avontuur aangaan. Dat had Jeroen en haar altijd verbonden. Het overlijden van haar moeder gaf de doorslag. "Ik pakte een paar tassen, nam de buggy mee en vertrok met Fleur naar Schiphol. Bangkok was de eerste bestemming."

Confronterende vragen

Haar omgeving verklaarde haar voor gek. Vluchtgedrag, noemden sommigen het. Gevaarlijk ook. Haar redding, zegt Nadja er zelf over. "Ik zat zo diep, ik zág de obstakels niet eens. Daarnaast: ik had al voor het heetste vuur gestaan. Een doordeweekse dag in Londen kan gevaarlijker zijn."

Dan, lachend: "Maar als ik had geweten hoe moeilijk het soms zou zijn, weet ik niet of ik was gegaan." Want obstakels waren er genoeg. Het gesleep met de spullen, het gesjouw met de peuter. Alles alleen doen, de eenzame avonden als Fleur sliep, maar ook de confronterende vaak gestelde vraag: zijn jullie maar met z'n tweeën? 

"Het korte antwoord was 'ja' en dan hoopte ik dat ze niet doorvroegen. Ik wilde niet continu bezig zijn met het verlies, maar soms even doen alsof er niets aan de hand was en gewoon een leuke dag met Fleur beleven."

Leren loslaten

Want Fleur straalde op reis. "Zij leerde binnen no-time met verschillende culturen omgaan en sprak snel vloeiend Engels. Ze legt snel contact met anderen, ook als ze niet dezelfde taal spreekt." De reis bracht mooie en bijzondere momenten. Andere reizigers die een paar uur op Fleur letten, zodat zij kon duiken. Of het personeel van het hotel dat moeiteloos de zorg voor Fleur overnam toen Nadja met koortsstuipen noodgedwongen op bed lag. "In de jungle van Sumatra, net nadat we Orang-Oetans hadden gezien, werd mijn grootste angst werkelijkheid. Het hotel lag aan een kolkende rivier en ik bleek knokkelkoorts te hebben. Ik moest loslaten en vertrouwen dat anderen goed voor Fleur zorgden."

Niet alleen het hotelpersoneel nam de zorg voor Fleur over. Ook gasten speelden met haar. En de taxichauffeur ging mee het ziekenhuis binnen om ervoor te zorgen dat ze goed werd opgevangen. "Terwijl ik in dat ziekenhuisbed lag met Fleur naast me, kwamen er ineens twee vrouwen de hotelkamer binnen. Een vriend van Jeroen had via zijn netwerk geregeld dat zij voor Fleur zorgden, zodat ik beter kon worden."

Vertrouwen op vreemden

"In die kwetsbaarheid leerde ik wat loslaten betekende. Ik moest vertrouwen op de goedheid van anderen. Dat ik niet voor Fleur kon zorgen voelde op dat moment als zwakte, maar nu weet ik dat vertrouwen en loslaten me sterker maakt. Op deze plek in de jungle, waar ik niemand kende, stonden vreemden belangeloos voor mij klaar. Zij waren mijn lifesavers. Ik leerde meebewegen en vertrouwen, een van de mooiste lessen van de reis."

Een tweede reis ging naar Afrika. Nu waren de reacties uit de omgeving enthousiaster. "Mensen zagen wat die eerste reis met me had gedaan en hoeveel sterker ik eruit was gekomen. Dit keer reden we met een oude Land Rover vol spullen en een daktent erop een jaar door Afrika. We bezochten projecten van Jeroen. De mensen die jaren met hem samen hadden gewerkt, deelden verhalen die ik niet eens kende. Heel bijzonder."

Inmiddels was Fleur ook wat ouder en stelde vragen. "Dagenlang reden we over een zandweg naar een project van Jeroen. Ineens vroeg Fleur: hoe heet de man die papa heeft vermoord? Ik had hem nooit bij naam genoemd, uit zelfbescherming. De Land Rover met dieselmotor maakte een hoop lawaai, maar de stilte in de auto overheerste. Ze vroeg door en ik kon niet anders dan met haar meebewegen en antwoord geven op al haar vragen."

Tegenslagen relativeren

De tegenslagen die Nadja moet omarmen, werken ook relativerend. "Ik denk dat de dood het begin is van iets nieuws: het maakt je zo bewust van waar het leven om gaat dat je andere keuzes gaat maken. Ik wil niet blijven hangen in het verleden, het definieert niet wie ik ben. Ik ben meer dan de weduwe van Jeroen. Jeroen en mijn ouders, mijn vader is inmiddels ook overleden, zullen altijd een onderdeel van mijn leven zijn, maar rouw kan ook een nieuw begin zijn."

"Ik zie iedereen om me heen zich druk maken om kleine – en grote – dingen. Dan denk ik: waar héb je het over? Waar wacht je op? Vaak stellen we bijvoorbeeld onze dromen uit. Soms kan dat praktisch handig of nodig zijn, maar sinds Jeroens overlijden denk ik vaak: als je morgen wat anders wil doen, ga er dan voor. Maak die keuze en gá."

Rouw verandert je

"Ken je dat liedje van Claudia de Breij? Proost op de verliezers heet het. Ze zingt: Nergens is meer leven, dan vlakbij de dood. Verliezen maakt je ziel zacht, en je hart groot. Wie niet weet wat verliezen is, proeft nooit de zoete winst. En wie niets te verliezen heeft, leeft het allerminst."

"Deze tekst is zo kloppend. Rouw verandert je in je hele zijn. Als een katapult ben ik uit de Londense zakenwereld geworpen waar ik zo vertrouwd mee was. Een leven in Londen zonder Jeroen zou betekenen dat ik twee nanny's zou moeten hebben, racen van werk naar huis, naar school, naar vrienden. Dit was niet meer het leven dat ik zocht en dat bij me paste. Ik wist dat ik rust nodig had en besloot naar Overdinkel te verhuizen. Het kostte wat tijd, maar het leven is nu veel voller en mooier dan ik ooit had kunnen bedenken."

Met haar boek 'Dag lieverd, tot zo' en als mentor begeleidt Nadja anderen die met rouw te maken hebben naar een betekenisvol leven. "Mijn ervaring is dat er is altijd meer mogelijk is dan je denkt. De regie over je leven ligt bij jezelf." Deze eerlijke visie deelt ze ook op social media. "Ik miste de échte verhalen die hoop gaven. Eerlijke verhalen die lieten zien dat er, ondanks alles, nog een toekomst is. Een toekomst die de moeite waard is om geleefd te worden. Daarom ben ik hier heel open over, want ik weet hoe belangrijk de herkenning is en daarmee de erkenning voor je eigen verlies."

"Er is zoveel ongemak in de wereld rondom de dood. Stiltes tijdens gesprekken, niet echt contact meer kunnen maken. In een ruimte vol mensen kan het gevoel van eenzaamheid overheersen. Rouw is ook egoïstisch: je vraagt je af wat jij nodig hebt om te overleven en dat kan iets anders zijn dan de mensen om je heen van je verwachten. Een afspraak met je schoonmoeder kan bijvoorbeeld als een verplichting voelen, en enorm veel energie vreten. Het vraagt best wat moed om te zeggen: dankje voor de uitnodiging, maar dit keer ben ik er niet bij. De vraag 'wat heb jij nu nodig' kan al helpen."

'Je bent niet alleen'

Ze weet hoe belangrijk het delen van verdriet is, want vlak na Jeroens overlijden kreeg ze een Facebook-bericht van iemand die ze niet kende. "Die stuurde: 'Je bent niet alleen. Ik heb ook mijn man verloren, als je behoefte hebt om te praten met iemand die snapt wat je voelt, dan kan ik die persoon voor je zijn.' Ze bleek dicht bij me te wonen en we vonden meteen herkenning en troost bij elkaar."

"Die herkenning en troost bied ik nu ook anderen. Het gaat hierbij niet om mijn verhaal, maar het gaat om in beweging komen als je iemand hebt verloren of als je een grote tegenslag moet verwerken. Dé rouwreis bestaat niet, en is voor iedereen anders. Maar het horen van andermans verhaal kan je helpen en hoop geven. Want mijn toekomst is totaal anders dan ik me had voorgesteld, maar niet minder mooi."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.