OM eist tot 30 maanden gevangenisstraf voor verstrekken middel X

"Er is een systeem ontwikkeld waarmee de wet doelbewust werd overtreden om mensen te helpen bij zelfdoding", zo zei de officier van justitie in de rechtbank van Arnhem. Het OM spreekt van 'doorgeslagen idealisme' en een 'handel in de dood'. 

De officier van justitie stelde dat de verdachten 'allemaal op een of andere wijze betrokken zijn geweest bij zogeheten huiskamergesprekken'. Op die bijeenkomsten, die werden georganiseerd onder de vlag van Coöperatie Laatste Wil, zouden mensen over zelfdoding hebben gepraat.

'Zachte dood'

Dat is volgens het OM niet strafbaar, maar 'uit het strafrechtelijk onderzoek' is gebleken dat de verdachten het ook mogelijk maakten dat, rondom die bijeenkomsten, het 'middel X' werd verstrekt. En hulp bij zelfdoding is wél strafbaar. Het middel X is volgens het OM 'zeer giftig' en al dodelijk in een kleine dosis. "Zoiets kan zomaar in verkeerde handen vallen. Het middel kan gebruikt worden als moordmiddel." 

Een van de zeven verdachten heeft meer dan 600 doses verkocht, zegt de officier van justitie. Ook zou de gebruikers ervan zijn verteld dat zij een zachte dood tegemoet gingen, maar die claim was volgens het OM 'onterecht'.

Twee van de zeven verdachten worden ook verdacht van het daadwerkelijke verstrekken van het middel aan mensen die daarvoor bij hen aanklopten. De twee werden daarom ook vervolgd voor het helpen bij zelfdoding en het verschaffen van het middel. De geëiste straffen waren allemaal deels voorwaardelijk, 'als stok achter de deur', zodat de (oud-)leden niet opnieuw in de fout zouden gaan.   

In onderstaande video vertellen nabestaanden over Ximena, zij overleed na het nemen van het middel:

"Doodgaan hoort bij het leven", verdedigde een van de verdachten zich afgelopen maandag, tijdens de eerste dag van de inhoudelijke behandeling van de zaak. "En zelf de regie hebben over je leven, en dus ook over je levenseinde, hoort bij mijn generatie." Een andere verdachte gaf aan 'geen enkele wet te hebben overtreden'. "Ik vind het pijnlijk dat mij dat voor de voeten wordt geworpen." 

Ernstig verwijt

"We begrijpen dat het een ernstig verwijt is", zegt het OM. "Toch menen wij dat er sprake is van een criminele organisatie. Er was sprake van een distributiesysteem die als functie had het middel te verspreiden."

Eerdere zaken rond zelfdodingsmiddelen

De zeven verdachten die deze week terechtstaan, zijn niet de eersten die worden vervolgd omdat ze te maken zouden hebben gehad met de verstrekking van een zelfdodingsmiddel. Het Openbaar Ministerie vervolgt een 74-jarige man die het middel X via internet zou hebben verkocht. 

Eerder werd Alex S. veroordeeld tot 3,5 jaar cel, waarvan 1,5 jaar voorwaardelijk, voor het verkopen van een dergelijk middel. Hijzelf en het Openbaar Ministerie hebben in die zaak hoger beroep aangetekend. 

In het Brabantse Halsteren liep een rechtszaak over een mogelijke moord met een zelfdodingsmiddel. Verdachte Yvon K. zou daarmee haar partner, supermarkteigenaar Chris Grinwis, hebben vermoord. In die zaak werd geen uitspraak gedaan, omdat K. een paar dagen voor de uitspraak een eind maakte aan haar leven.

Ook stelde het OM dat het verstrekken en verspreiden van het middel gevaar voor anderen met zich mee bracht. "Een ongeluk zit in een klein hoekje", zei de officier. Hij doelde onder andere op postbezorgers die per ongeluk in aanraking kunnen komen met het middel als het per post wordt opgestuurd, of hulpverleners die bij iemand arriveren die het middel heeft gebruikt. "Via braaksel kunnen zij onbedoeld in contact komen met het middel." 

Levens in gevaar

Er zijn volgens het OM mensenlevens in gevaar gebracht. "Ik heb altijd mensen aan wie ik het heb verhandeld, goed geïnformeerd", verweerde een van de verdachten zich. "Ik heb altijd gezegd: 'Let goed op, doe het niet alleen'. Ik heb naar eer en weten heb gehandeld, met goede bedoelingen."

De zaak gaat later deze week verder: dan komen onder anderen de advocaten van de verdachten aan het woord. Het is een uitzonderlijke zaak, gaf de rechter aan het begin van de zitting aan, en de rechter stelde zichzelf daarna hardop de vraag of dit geen zaak was die 'eigenlijk thuishoort in de Tweede Kamer'. De roep om een wettelijk legale laatste-wil-pil klinkt al langer vanuit verschillende organisaties, maar ligt in politiek Den Haag erg gevoelig.