'Dit monument maakt zelfdoding onder politiemensen bespreekbaar'

"Het is mij in 2009 overkomen", zegt Geertje. "Mijn man Ron Spijkerman, toen 47 jaar, maakte dat jaar een einde aan zijn leven. Toen kwam ik erachter dat ik eigenlijk maar heel weinig wist over zelfdoding. En: dat er binnen en buiten de politie ook weinig over bekend was. Er werd niet of nauwelijks over gesproken. Ook niet in mijn directe omgeving trouwens."

Een optelsom

Allebei werkten ze bij de politie. Ron als coördinator bij de meldkamer Noord-Nederland. Geertje, die ooit op 17-jarige leeftijd als straatagent in Den Haag was begonnen, had veel functies bij de politie gehad. In 2009 was ze centrale vertrouwenspersoon in het korps Noord-Nederland. "Ik ben van oorsprong een Friese, en daar woon ik nu ook weer."

Of het werk bij de politie Ron tot zijn beslissing heeft gedreven? Geertje: "Dat is een belangrijke vraag, maar onmogelijk te beantwoorden. Want, en dit is belangrijk: zelfdoding is altijd een optelsom van veel factoren. Dingen die in je leven gebeuren, in je werkende leven en in je privéleven."

In Nederland plegen gemiddeld vijf mensen per dag zelfmoord. Onder politiemensen gebeurt dat gemiddeld zes keer per jaar, zegt een woordvoerder. "Het is overigens niet zo dat politiemensen vaker suïcide plegen dan andere mensen."

Ze verdiepte zich in het onderwerp, knoopte banden aan met de suïcidepreventie-organisatie 113, en begon aan een tour langs politieteams door heel Nederland om er met collega's over te praten. "Zo rolde ik als vanzelf in mijn nieuwe rol. Ik ben nu adviseur suïcidepreventie, zorg en nazorg. Dat doe ik landelijk."

Geertje en haar collega's informeren politiemensen en trainen leidinggevenden over bijvoorbeeld het herkennen van signalen bij iemand met suïcidale gedachten. Ook bieden ze acute hulp als het nodig is. "Het onderwerp staat nu gelukkig landelijk op de agenda. Inmiddels zijn in elke eenheid artsen, bedrijfsmaatschappelijke werkers en psychologen beschikbaar."

Met toenmalig korpschef Erik Akerboom besprak ze het idee iets voor de nabestaanden te doen. Diens opvolger Henk van Essen vroeg haar te onderzoeken waar zij behoefte aan hebben. "Het bleek dat er grote behoefte is aan drie dingen: hun dierbaren herdenken, erkenning dat die persoon belangrijk was geweest voor de organisatie en de maatschappij, en meer bewustwording creëren over het onderwerp."

Boodschappen op een steen

Dit heeft nu, 'na een traject van jaren', geleid tot het monument op het terrein van de Politieacademie in Apeldoorn. "Het is een groot stuk van het terrein", zegt Geertje, "met een vijver, wandelpaden en bankjes. Daarin ligt De Spiegelvijver. Er liggen stenen bij, en watervaste stiften. Alle nabestaanden mogen een boodschap op een steen schrijven en die dan in de vijver gooien."

Zelf deed ze dat afgelopen zaterdag, samen met zo'n 200 nabestaanden - zowel familieleden als collega's van de overleden politiemensen. "Het was een erg emotioneel moment. Ik voelde dat het leven van Ron op deze manier bijna iets eeuwigs kreeg. En tegelijk voelt het ook als het loslaten van iets. Dat hoor ik ook van de andere nabestaanden."

Het monument beantwoordt volgens Geertje aan de drie behoeften van nabestaanden: "Je kunt hier in een mooie omgeving bezinnen en herdenken. In het feit dat de politie niet een hoekje, maar een soort parkje heeft vrijgemaakt voor deze collega's, daarin ligt de erkenning dat ze belangrijk waren. En het creëert bewustwording. Ook bij de studenten die hier op de academie rondlopen. Die komen hier en praten erover. Zo wordt het hopelijk makkelijker voor politiemensen om erover te praten als je niet lekker in je vel zit. Ik ben er heel trots op dat we dit voor de collega's en hun nabestaanden hebben kunnen doen."