Israel (30) helpt lotgenoten, vijf jaar na zijn ontsnapping uit Ruinerworld

Bij het praatprogramma Renze, zit de dertigjarige Van Dorsten er vrolijk en energiek bij. Het gaat goed met hem. Hij is zelfs met een studie sociologie bezig. "Als ik nu terugkijk en mijn leven vergelijk met een paar jaar geleden, voelt mijn leven nu eigenlijk best normaal. Alles wat er gebeurt is, ligt wat verder terug. Het is een bizarre nachtmerrie, maar het voelt niet alsof het mijn eigen verleden is. Het staat nu zo ver van mij af", zegt Van Dorsten tegen Renze.

Wereldnieuws

Dat was vijf jaar geleden nog heel anders. Zijn vader Gerrit Jan pretenteerde Gods zoon op Aarde te zijn: de grote verlosser die voor een nieuwe wereld zou zorgen. Bidden was in het gezin net zo belangrijk als ademen. Israel was ongeregistreerd en kende de wereld alleen vanuit de vier muren van zijn ouderlijke woning in Ruinerwold. Totdat hij op 13 oktober 2019 in één klap wereldnieuws werd toen hij over de sloot sprong en hulp zocht bij een lokale bareigenaar.

Het stemt hem hoopvol dat die tijd zo ver van hem af is gaan staan. "Dat het niet voelt als mijn eigen leven, voelt heel goed. Het laat zien dat je je oude leven achter je kunt laten, zonder dat dat verleden je achterhaalt."

Zijn verleden probeert hij nu te gebruiken om anderen die ook opgroeien in een sekte te helpen: met adviesbureau Vrijhartig. Dat doet hij samen met Jan van der Winden (54) en Joel Crosby (30), beiden ook ervaringsdeskundigen. Het doel van hun adviesbureau is dat overheden en zorginstellingen signalen van het ontstaan of bestaan van een sekte beter leren herkennen.

In Nederland zijn er ongeveer 200 tot 300 groeperingen met een sektarisch karakter. De laatste tellingen komen voort uit een onderzoek door Bureau Beke dat in opdracht van de Tweede Kamer in 2013 werd uitgevoerd. Sekte-expert Arjan van Dijk zei destijds tegen omroep WNL dat er veel groeperingen buiten de 'scope' blijven. 

Van Dorsten zegt dat hij geen beeld heeft van wat er in zijn algemeenheid speelt in Nederland. Wel kreeg hij een grote hoeveelheid berichten binnen via Instagram na het schrijven van zijn boek, Wij waren, ik ben weg. Weg uit Ruinerwold, en het uitkomen van de documentaire De kinderen van Ruinerwold. "Van mensen die zeggen dat ze in een sekte vastzitten. Of zich opgesloten voelen in een groep. Dat zie ik wel naar voren komen en die mensen weten mij te vinden omdat ze weten dat ik hetzelfde heb meegemaakt."

Psychische manipulatie

Opgesloten zijn, betekent niet altijd letterlijk achter gesloten deuren. "Vaak is het niet verbaal geweld. Maar wordt er juist heel vriendelijk gesproken en op je gevoel ingespeeld, waardoor je jezelf steeds meer opsluit. Dat herkennen we heel erg in de verhalen van andere mensen die we horen. Ze voelen zich opgesloten, niet omdat ze een slot op de deur hebben. Maar doordat ze zo opgesloten worden door deze psychische manipulatie", zegt Van Dorsten.

Met hun adviesbureau hopen ze dat reguliere instellingen en overheden dit atypische fenomeen beter gaan begrijpen. "Veel instanties herkennen het niet. Toen ik zelf wegging duurde het lang voordat men het begreep. Ik kwam verward over en dat was ook het enige wat men zag: een jongen die verward was. Dat was ook niet zo gek. Je stapt uit een wereld, de enige wereld die je kent, daardoor kunnen mensen verkeerd gelabeld worden. Daarom hopen we met ons adviesbureau te kunnen helpen." 

In Nederland is er nog niet een echte plek waar je mensen heen kunt sturen, waar hun gepaste hulp geboden kan worden. Medio januari komt er een meldpunt genaamd stichting Fier. Zij gaan mensen die vastzitten in een sekte helpen. Van Dorsten vindt dat sektarische groepen mogen blijven bestaan, zolang mensen zelf de keuze blijven behouden of ze eruit willen stappen en niet tegen worden gehouden. "Als je erin wordt geboren heb je vaak geen kans om eruit te treden."

Bekijk de video van Israel van Dorsten bij Renze hier:

Vermoed je een misdrijf dan kun je het melden via Misdaad Anoniem of 0800-0700.