Pro-Palestinademonstrant Elise thuis opgezocht: 'Bezoek staat niet op zich'
Elise uit Amersfoort kreeg zondagmiddag thuis onaangekondigd bezoek van een wijkagent. Hij wilde weleens weten waarom ze vaak te vinden is bij pro-Palestinademonstraties. Emeritus hoogleraar Jan Brouwer denkt dat het bezoek niet op zich staat. "Is dit een incident, of zit hier een zeker beleid achter? Ik verwacht het laatste. Want hoe komt die wijkagent anders aan dat adres?", vraagt hij zich af.
De politie bood gisteren bij RTL Nieuws excuses aan voor het huisbezoek dat door Elise als onwenselijk en intimiderend werd ervaren.
In het gesprek bij Elise thuis liet de wijkagent blijken haar in de gaten te houden. "We hebben gemerkt dat jij een paar keer bij een demonstratie bent geweest. Hoe sta jij er nu in? Ben je van plan om nog eens te gaan", vroeg de wijkagent aan de vrouw. Hij merkt op dat Elise binnenkort verhuist, wat voor belangenorganisatie Privacy First bewijst dat de politie de vrouw in de gaten houdt.
Bekijk hier beelden van het bezoek:
Emeritus hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer heeft er geen goed woord voor over. "Demonstranten zoeken wel vaker de grenzen van de rechtsstaat op. De politie wil daar dan een zeker tegenwicht aan bieden. Maar dit kan absoluut niet. De politie mag het uitoefenen van de vrijheid van demonstratie niet ontmoedigen."
Op basis van de beelden denkt Brouwer dat er sprake is van een zeker ontmoedigingsbeleid bij de politie. "Hoe komt die wijkagent anders aan dat adres?", vraagt hij zich veelbetekenend af. "In het ernstige geval is dat beleid bedoeld om de vrijheid van demonstratie te ontmoedigen, in het gunstige geval om ervoor te zorgen dat iemand zich gedraagt. Om die reden valt het misschien te verklaren, maar het mag dus niet. Dit beleid moet zo snel mogelijk tafel."
Vragen hoeveel vaker de politie demonstranten preventief bezoekt, worden ondanks herhaald verzoek niet beantwoord.
Voor Elise (die voor haar eigen veiligheid alleen met haar voornaam in de media wil) blijft het gissen wat de wijkagent precies beoogde met zijn bezoek. "Ik kreeg aan de deur niet echt een duidelijk antwoord", zegt ze tegen RTL Nieuws. "Misschien zijn ze bang dat ik radicaliseer, misschien is het een poging tot intimidatie, of bedoeld om bepaalde informatie los te krijgen."
Als directe aanleiding voor het huisbezoek ziet ze twee mogelijkheden. De eerste is haar aanwezigheid bij een tegendemonstratie tegen pro-Israëlbetogers in Amersfoort. "Daar was niks aan de hand, maar ik werd wel gedwongen om me te identificeren."
De andere mogelijkheid is de betoging tegen racisme en fascisme in Amsterdam, één dag voor het politiebezoek. Die werd afgelopen zaterdag door meer dan 10.000 betogers bijgewoond, onder wie dus Elise.
Politie: dit hoort niet
Een woordvoerder van de politie laat desgevraagd weten: "Het beeld dat ontstaan is dat de politie demonstranten aan de deur opzoekt, is onwenselijk. Dat is niet de bedoeling. Enkel de deelname aan demonstraties is geen aanleiding om iemand thuis te bezoeken. Het staat iedere inwoner van Nederland volledig vrij om – binnen de grenzen van de wet – voor zijn of haar mening uit te komen en deel te nemen aan demonstraties of manifestaties."
Maar, voegt de woordvoerder toe: "De vragen die in het gesprek zijn gesteld, horen wij dan ook niet te stellen. Dat wil echter niet zeggen dat ons bezoek niet legitiem was. Waarom wij daar langs zijn gegaan, kunnen we in verband met de privacy van de betrokkenen niet zeggen. Er kunnen verschillende redenen zijn om met mensen in gesprek te gaan. Bijvoorbeeld als er zorgen zijn over mensen of hen te wijzen op strafbaarheid van bepaalde (voorgenomen) gedragingen."
Korpschef Janny Knol is ook kritisch op het politieoptreden. "Dit is niet de politie die wij willen zijn en dit had nooit op deze manier mogen gebeuren", zegt Knol vandaag. Knol wijst erop dat de politie mensen niet kan aanspreken op hun deelname aan een demonstratie.
Ook kan de politie niet vragen naar hun standpunten, vindt ze. "Wij zijn geen gedachtenpolitie. Het staat iedere inwoner van Nederland volledig vrij om voor zijn of haar mening uit te komen en deel te nemen aan demonstraties, uiteraard binnen de grenzen van de wet."
Elise zegt in het verleden weleens te zijn opgepakt. "Ik sta in het systeem bij de politie. Dus zo kunnen ze me kennen. Door die opmerking dat ik ga verhuizen, vraag ik me af of ze ook mijn sociale media in de gaten houden."
Waarvoor Elise in het verleden precies is aangehouden, wil ze niet zeggen. "Voor demonstreren. Voor het verstoren van de openbare orde. Niet voor geweld", is alles wat ze daarover kwijt wil.
Excuses
"De manier waarop het gesprek gevoerd is, is niet de manier waar wij voor staan", zegt de politie. "We willen vooropstellen dat de inwoonster niet op deze manier benaderd had mogen worden." De politie zegt daarover nog contact op te nemen met Elise.
Elise zegt daar geen behoefte aan te hebben. "Ik zou die excuses ook niet geloven, want dit is een patroon. Ik hoor dat het vaker gebeurt en al meerdere activisten thuis zijn opgezocht."
Extinction Rebellion naar rechter
Extinction Rebellion stapt naar de rechter vanwege de huisbezoeken van politieagenten bij dem onstranten. De klimaatactiegroep wijst erop dat deze huisbezoeken intimiderend overkomen en is al langer bezig met de zaak. Sinds 2022 hebben zo'n 35 mensen gemeld bij XR dat ze hier last van hadden.
Met een kort geding wil XR ervoor zorgen dat dit soort huisbezoeken niet meer voorkomen, zegt een woordvoerder van de klimaatactiegroep.
Vandaag was er nog een gesprek tussen XR en de politie over de huisbezoeken. "De politie zegt dat dit niet de intentie heeft om te intimideren, maar geeft niet toe dat het wel zo ervaren kan worden", zegt de woordvoerder. Na het gesprek heeft XR besloten een kort geding aan te spannen. "De kans is zeer klein dat de politie belooft niet meer onaangekondigd voor de deur te staan. Dan is het beter dat de rechter hierover oordeelt."