Wie zit naast wie? Niets aan toeval overgelaten bij diner met koning Willem-Alexander
Op de eerste avond van de NAVO-top nodigt koning Willem-Alexander belangrijke regeringsleiders en staatshoofden uit voor een diner. Op het eerste oog lijkt het een klein detail tussen de belangrijke overleggen die deze week plaatsvinden, maar niets is minder waar, zeggen experts.
Het diner zal dinsdagavond worden gehouden in de Oranjezaal in Paleis Huis Ten Bosch. Een bijzondere plek, volgens koningshuiskenner Kemal Rijken. "De zaal hangt vol met wandschilderingen uit de 17de eeuw. De ruimte is ook niet geopend voor publiek, dus wij burgers mogen daar niet naar binnen", legt Rijken uit.
Geen haring, wel ronde tafels
De hooggewaardeerde gasten zullen volgens Rijken in stoeten met politiebegeleiding één voor één aankomen, met Donald Trump als hekkensluiter. Als hij überhaupt komt, gezien de ontwikkelingen in Iran. "Hij is als president van het belangrijkste NAVO-land ook de belangrijkste gast die aanwezig zal zijn", zegt de koningshuisexpert.
Van het menu tot aan de tafelopstelling; over álles is nagedacht, zegt Tess Wouda Kuipers. Zij kan het weten; als oud-diplomaat en etiquettekenner weet zij maar al te goed wat van belang is bij zo'n diner. "Het idee is om zoveel mogelijk nuttige contacten te creëren tussen de gasten", legt Wouda Kuipers uit. "Daarom verwacht ik bijvoorbeeld ook dat er ronde tafels zullen zijn. Bij rechthoekige tafels zit er iemand links en rechts van je, en daar houdt het dan op."
Het is niet bekend wat de wereldleiders gaan eten, maar Wouda Kuipers verwacht dat het een niet al te ingewikkeld verhaal zal worden. "Ze zullen geen kreeften hoeven kraken of artisjokken moeten afpellen. Dat kost te veel tijd en niet iedereen heeft daar ervaring mee", vertelt zij.
Een oer-Hollandse delicatesse als haring zal de binnenkant van de Oranjezaal waarschijnlijk ook niet zien. "Het is leuk om te laten zien wat je als Nederland in huis hebt, maar niet iedereen kan rauwe vis evenveel waarderen. En als je dicht naast iemand zit, doet dat natuurlijk ook iets met je adem."
Ondanks het feit dat het een diner is, zal het eten niet het belangrijkste onderdeel van de avond worden, volgens Wouda Kuipers. "Het gaat echt om de functie van de avond. Het is belangrijk om daar goed met elkaar in contact te komen."
Wie zit waar?
Niets wordt aan het toeval overgelaten, zo ook niet waar iedereen zal gaan zitten. "Er worden voor dit soort dingen ook nog wel eens belrondjes gedaan, om te overleggen wie het best naast wie kan zitten", legt Wouda Kuipers uit.
Volgens koningshuiskenner Rijken zou de Amerikaanse president Donald Trump - als belangrijkste gast van de avond - kunnen rekenen op een plekje naast onze koning. Ook politiek verslaggever Roel Schreinemachers beaamt dat vermoeden. "De VS is het belangrijkste NAVO-land. Zij dragen het meeste bij van alle lidstaten, daarom is het aannemelijk om naast de koning gezet te worden", zegt Schreinemachers.
In overleg met alle lidstaten worden ook niet-NAVO-leden uitgenodigd in de Oranjezaal, zoals de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Volgens Wouda Kuipers is zijn mogelijke komst spannend. "De chemie tussen Trump en Zelensky is niet optimaal, maar tegelijkertijd kan je daar tijdens zo'n diner juist ook iets aan doen", legt de oud-diplomaat uit.
Diplomatieke tactieken
Het belangrijkste doel van de Nederlandse regering is dat alle wereldleiders op een mooie en ceremoniële manier worden ontvangen, meent Rijken. Met als belangrijkste speler: Donald Trump. "Hij smelt weg bij de monarchie", vertelt Rijken. "Trump is snel onder de indruk van de pracht en praal. Monarchie doet iets met deze man, dus waarschijnlijk gaat dat nu ook zo zijn."
Op woensdag staat dé grote vergadering op de planning, waarbij het bespreken van het verhogen van de NAVO-bijdragen per land op de agenda staat. Dus het diner werkt niet alleen bevorderlijk voor de onderlinge contacten van de leiders. "Zeker aan de vooravond van zo'n top, dan hebben mensen elkaar toch even gezien. Dat helpt voor de dag zelf", zegt Wouda Kuipers. "Daarbij werkt een diner heel goed. Dat is een stuk informeler. Zo kan je ook via een andere ingang gesprekken voeren."
Toch worden volgens politiek verslaggever Schreinemachers de meeste grote beslissingen al vóór de NAVO-top gemaakt. "De belangrijkste onderhandelingen vinden achter de schermen plaats. De top is wel een mooie plek om nog even één op één te praten. Daarvoor gebruikt iedereen de mogelijkheden die hij heeft, dus dan kan je ook met jouw tafelpartner bij het diner nog een paar punten bespreken".
"Maar", zegt Wouda Kuipers, "wat er écht besproken zal worden tijdens het diner, zullen we nooit te weten komen."
Tijdens de NAVO-top gaan er belangrijke afspraken worden gemaakt over defensie-uitgaven van de leden:
