Wetenschappers: 'Miljoenen tonnen nanoplastics in oceaan, niet meer op te ruimen'
Er zweeft naar schatting 27 miljoen ton aan nanoplastics in de Noord-Atlantische Oceaan. Dat blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en de Universiteit Utrecht. Het is de eerste schatting over de hoeveelheid nanoplastics in het zeewater.
"Deze schatting laat zien dat er meer plastic in de vorm van nanodeeltjes in dit deel van de oceaan zweeft, dan er aan grotere micro- of macroplastics in de Atlantische of zelfs alle wereldoceanen drijft", zegt Helge Niemann, onderzoeker en hoogleraar geochemie aan de Universiteit Utrecht.
Nanoplastics zijn extreem kleine deeltjes plastic die met het oog niet waarneembaar zijn. Ze kunnen ontstaan omdat plastic tassen of flessen langzaam afbreken in de natuur door bijvoorbeeld zonlicht of andere natuurlijke invloeden.
Vier weken onderzoek op zee
Voor dit onderzoek ging de Utrechtse masterstudent Sophie ten Hietbrink vier weken lang aan boord van een onderzoeksschip. In deze tijd voer het schip van de Portugese Azoren richting de Europese westkust. Op 12 verschillende plekken werden monsters genomen van het water. Vervolgens filterde Ten Hietbrink daar alle stukjes plastic uit die groter waren dan één micrometer (0,001 millimeter red.).
"Door het achterblijvende materiaal later te drogen en te verhitten, konden we in het laboratorium in Utrecht de karakteristieke moleculen van verschillende soorten plastics meten", zegt Ten Hietbrink.
Tot nu toe was het voor wetenschappers lastig om in te schatten wat de hoeveelheid nanoplastics in zee was. Er waren wel aanwijzingen dat het aanwezig was, maar het ontbrak aan de juiste methodes om dit inzichtelijk te maken.
Die schatting maken lukte nu dus wel. "En het is een schokkende hoeveelheid", zegt Ten Hietbrink. "Maar hiermee hebben we wel een belangrijk antwoord op de paradox van het missende plastic." Tot nu kon namelijk niet al het geproduceerde plastic in de wereld worden teruggevonden. Nu blijkt dus dat een groot gedeelte onzichtbaar als minuscule deeltjes rondzweeft in de oceaan.
Grote consequenties
De gevolgen hiervan kunnen groot zijn, zegt onderzoeker Niemann. "Het is al bekend dat nanoplastics diep in ons lichaam kunnen doordringen. Ze worden zelfs in hersenweefsel gevonden."
"Nu we weten dat ze zo alomtegenwoordig zijn in de oceanen, ligt het ook voor de hand dat ze in het hele ecosysteem doordringen; van bacteriën en andere micro-organismen tot vissen en top-predatoren zoals de mens. Wat de invloed is van die vervuiling op het ecosysteem moet verder worden onderzocht."
Niemann en collega’s gaan verder onderzoek doen naar bijvoorbeeld de verschillende typen plastics die nu nog niet werden gevonden in de fractie van 1 micrometer of kleiner. Hij benadrukt dat ondanks dat de bevindingen van hun onderzoek een belangrijk ontbrekend puzzelstuk vormen, er eigenlijk niks meer aan te doen is.
"De nanoplastics die er nu zijn, die ruim je nooit meer op. Een belangrijke boodschap van dit onderzoek is dan ook dat we op zijn minst de verdere vervuiling van ons milieu met plastics moeten voorkomen."
Alle kleine beetjes helpen, en Erik helpt met zijn zelfgemaakte stofzuiger mee om het strand in Nederland zoveel mogelijk plasticvrij te houden, dat zie je in onderstaande video:
