In de VS kun je nu neusspray tegen griep bestellen en zelf toedienen

Het neussprayvaccin met de merknaam FluMist Home wordt geproduceerd door de farmaceut AstraZeneca. Het bestaat al twintig jaar, maar pas eind 2024 kreeg het bedrijf toestemming van de Amerikaanse Voedsel- en Warenautoriteit voor zelftoediening van het vaccin. 

Met enkele klikken kunnen mensen het vaccin bestellen, nadat ze een vragenlijst hebben ingevuld. Deze wordt beoordeeld door een zorgverlener om zeker te weten dat het vaccin geschikt is voor degenen die het aanvragen. 

Het vaccin wordt verzonden in een temperatuurgecontroleerde verpakking. Het flesje bevat twee doses: één om in elk neusgat te spuiten. Het griepneussprayvaccin is nog niet beschikbaar in Nederland. "Het is nog niet bij ons geregistreerd door de producent", aldus een woordvoerder van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). "Als het geregistreerd wordt, moet er eerst nog een advies van de Gezondheidsraad komen voordat het beschikbaar komt."

Prikangst

Volgens Marien de Jonge, hoogleraar Infectie en Immuniteit aan het Radboudumc, is het vanuit de volksgezondheid wel nuttig om te kijken naar andere vormen van toediening. "We hebben in Nederland te maken met een dalende vaccinatiegraad. Die tendens zou je misschien kunnen keren. En daarnaast: naar schatting heeft 10 procent van de mensen serieuze prikangst, en die groep zou je kunnen helpen met een spray", zegt hij. 

Overigens zijn er nog wel wat kanttekeningen bij nasale toepassing, zoals het medisch heet. "Je moet er zeker van zijn dat bij zelftoediening de volledige dosis wordt toegediend. Daarom zullen er nog de nodige klinische studies moeten worden gedaan voordat het in de Europese Unie wordt goedgekeurd."

Volgens AstraZeneca neemt het vaccin veel praktische redenen weg waarom mensen zich niet laten vaccineren tegen griep. "Het maken van afspraken, het gemak en het feit dat mensen niet altijd de mogelijkheid hebben om naar de dokter te gaan, kunnen mensen tegenhouden om het vaccin te nemen", zegt Elizabeth Bodin, vicepresident van AstraZeneca, tegen CNN.

Minder effectief bij volwassenen

Volgens Anke Huckriede, hoogleraar Vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, werkt het griepvaccin via neusspray vooral goed bij kinderen, maar minder bij volwassenen. "Voor kinderen werkt het neussprayvaccin goed, maar voor volwassenen duidelijk minder", zegt ze. "De reden daarvoor is dat volwassenen in de loop van hun leven herhaaldelijk besmet zijn geraakt met het griepvirus. De immuunrespons die daarbij wordt opgewekt, vermindert de werking van het vaccin."

In Nederland worden kinderen normaal gesproken niet ingeënt tegen griep, behalve als ze een onderliggende ziekte hebben, zoals astma. "In die gevallen wordt het neussprayvaccin toegediend door artsen. Je kunt het niet zelf kopen of bestellen, omdat het receptplichtig is", legt Huckriede uit. "Volwassenen krijgen het vaccin niet via de neus, maar via een injectie in de spier. Juist omdat 60-plussers kwetsbaarder zijn dan kinderen voor de gevolgen van griep, is het extra belangrijk dat zij goed beschermd worden."

Overweging waard

Het vaccin FluMist was tot 14 juli onder de naam Fluenz Tetra in EU-landen beschikbaar voor gezondheidsinstanties. Maar de Europese Commissie heeft de handelsvergunning ingetrokken. De intrekking vond plaats op verzoek van AstraZeneca. Het bedrijf informeerde de Commissie dat de handel in het product om commerciële redenen definitief is gestaakt.

Omdat het griepvirus steeds verandert, is nog niet zo makkelijk om het vaccin te maken. Elke keer moet het weer wat anders worden gemaakt. Daarom duurt een half jaar om het te maken. Hoe dat in zijn werk gaat, zie je hier: