Onderwijsraad: thuistalen in de klas helpen juist bij leren Nederlands

Kinderen in Nederland groeien op met een grote variatie aan talen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) spreekt ongeveer een kwart van de Nederlanders thuis een andere taal dan het standaard Nederlands. Vaak gaat het om een streektaal of dialect. Ongeveer 8 procent spreekt thuis een buitenlandse taal. 

Volgens de Onderwijsraad hoeven deze talen in het onderwijs niet te worden genegeerd. Voorzitter Louise Elffers van de Onderwijsraad legt dat uit: "Het is een misverstand dat thuistalen het leren van Nederlands in de weg staan. Onderzoek laat zien dat het juist helpt. Leerlingen leren sneller Nederlands én hebben er profijt van bij andere vakken."

Maar hoe ziet het er in de praktijk uit op scholen? Dat kan heel verschillend zijn. De Onderwijsraad benadrukt dat een schoolleiding zelf mag bepalen hoe ze talige diversiteit inzet, zolang er maar bewust over is nagedacht. 

Verschillende achtergronden

Als voorbeeld noemt de Onderwijsraad basisschool El Habib in Maastricht. Op deze school zitten leerlingen met heel verschillende achtergronden. Sommigen spreken thuis Nederlands, anderen Arabisch, Oromo, Turks, Berbers of een andere taal. Deze school heeft bewust gekozen om zo veel mogelijk Nederlands te spreken in de school en de oudergesprekken in het Nederlands te voeren. Tegelijkertijd stimuleert de school ouders om thuis aan de slag te gaan met een thuistaal.

Een heel andere aanpak wordt gekozen op IKC Sint Jozef in Heerenveen, waar sommige leerlingen thuis Nederlands of Fries spreken, maar er zijn ook leerlingen uit Nigeria, Liberia, Ghana, Frankrijk, Koerdistan, Turkije en de Filipijnen. Deze school geeft al die talen een plek en laat leerlingen die dezelfde taal spreken soms in groepjes samenwerken. "Die eigen taal is de basis om de Nederlandse taal op voort te bouwen", zegt directeur Francis Flapper. 

Beide scholen zijn op hun eigen manier succesvol, schrijft de Onderwijsraad, omdat er een duidelijke aanpak is gekozen.

Hulpmiddel voor leraren

In de praktijk blijkt dat leraren vaak worstelen met meertalige klassen. Ze geven aan dat ze zich niet goed voorbereid voelen om les te geven aan leerlingen met uiteenlopende taalachtergronden. Hoewel scholen verplicht zijn een taalbeleid te hebben, ontbreekt vaak een visie. 

Steeds meer ouders kiezen voor passender onderwijs door voor privéonderwijs te kiezen. Waarom? Dat zie je in deze video: 

De Onderwijsraad adviseert daarom dat er meer steun en training komt voor leraren. Denk aan nascholing, lesmaterialen en technologische hulpmiddelen waarmee thuistalen beter benut kunnen worden in de les.

De aandacht voor meertaligheid wordt binnenkort een vast onderdeel van het onderwijs. In de nieuwe landelijke kerndoelen en examenprogramma's komt de thuistaal expliciet terug. Scholen zullen daar dus beleid op moeten ontwikkelen.

Bewuste keuzes nodig

Elffers: "Leraren hoeven zelf geen tientallen talen te beheersen. Het gaat erom dat scholen erkennen dat meertaligheid er is, en dat ze nadenken over hoe je de kennis en taalvaardigheid van leerlingen kunt gebruiken als extra hulpmiddel. Dat maakt het onderwijs uiteindelijk sterker."