17-jarigen krijgen vanaf dinsdag dienstplichtbrief met enquête
Nederlandse jongeren die dit jaar 17 jaar oud zijn of worden, kunnen vanaf dinsdag een brief van Defensie op de deurmat verwachten. Het gaat om de tweede zogenoemde dienstplichtbrief van dit jaar. Maar geen zorgen: het is géén oproep om in dienst te gaan. In de brief zit voor het eerst een enquête waarin jongeren kunnen aangeven hoe zij aankijken tegen werken bij Defensie.
"Met de enquête willen we polsen hoe jongeren naar de krijgsmacht kijken", zegt een woordvoerder van Defensie tegen RTL Nieuws. "Het biedt jongeren ook meteen de kans om bijvoorbeeld reservist te worden of verder te kijken naar een baan bij Defensie."
Maandagmiddag wordt de Kamer geïnformeerd over de brief. "Dinsdag valt hij bij de eerste jongeren op de deurmat. De brief wordt in batches verstuurd, in de loop van de week moet iedereen de brief gehad hebben."
Geen actieve dienstplicht
Alle jongens en meisjes krijgen in Nederland als ze 17 jaar worden een dienstplichtbrief thuis. Daarin staat dat je dienstplichtig bent, maar Nederland kent op dit moment geen actieve dienstplicht (en je wordt dus ook niet opgeroepen). De brief is dus alleen een mededeling. In de enquête kun je wél aangeven of je geïnteresseerd bent in een opleiding bij Defensie.
De enquête komt niet uit de lucht vallen. Defensie kampt al jaren met een groot tekort aan personeel, begin vorig jaar stonden er nog meer dan 10.000 vacatures open. Ruim 2000 van die vacatures is volgens de laatste cijfers van de Stand van Defensie inmiddels ingevuld. Toch blijft het gewenste groeitempo achter bij de ambities van Defensie en blijven maatregelen nodig.
Om dat tekort te dichten, besloot staatssecretaris Gijs Tuinman begin dit jaar dat de krijgsmacht de komende jaren moet doorgroeien naar 100.000 medewerkers, op dit moment werken er 79.323 mensen. Demissionair staatssecretaris Gijs Tuinman denkt zelfs na over een verdubbeling op de lange termijn, naar een leger van 200.000 mensen.
Om die ambitieuze groei mogelijk te maken, probeert Defensie jongeren op verschillende manieren aan zich te binden. Er zijn banen voor wie fulltime militair wil worden, maar er is ook een zogeheten dienjaar, waarbij jongeren een jaar lang meedraaien in het leger en daarna zelf kunnen beslissen of ze verder willen. Voor wie naast een studie of baan wil bijdragen, bestaat de mogelijkheid om reservist te worden. Dan werk je bijvoorbeeld een dag per week mee, maar kun je in tijden van nood worden opgeroepen.
Ook wordt er geëxperimenteerd met werk- en leertrajecten. Het bekendste voorbeeld is het Defensity College, waar studenten een militaire basisopleiding krijgen en parttime meedraaien bij Defensie. Daarmee kunnen jongeren ervaring opdoen zonder zich meteen voor lange tijd te binden. Zelfs kroonprinses Amalia is na de zomer begonnen als werkstudent bij dit programma.
Zweeds voorbeeld
Het versturen van een enquête is nieuw in Nederland. Het idee is afgekeken van Zweden, waar de vragenlijst al langer wordt gebruikt om gemotiveerde jongeren te selecteren.
Hoe dat eruit ziet, zie je in deze video:
Het invullen van de enquête is vrijwillig, maar wie aangeeft interesse te hebben, moet daarna nog een medische en fysieke keuring doorlopen voordat hij of zij kan starten met een opleiding of functie.
Andere landen
Defensie onderzoekt of de enquête in de toekomst een verplicht karakter kan krijgen. Zo zou Nederland sneller militairen kunnen werven in tijden van oorlog of een andere crisis.
Andere landen zijn al verder. In Duitsland krijgen vanaf 2026 alle jongeren die achttien worden automatisch een brief van het leger. Mannen moeten de vragenlijst daar dan verplicht invullen. Vanaf 2027 wil Duitsland de dienstplicht opnieuw invoeren.
