'Els Rechts' zamelde 20.000 euro in voor demonstratie, dit is wat ermee gebeurde

"Ik zoek mensen die mij financieel willen steunen", schreef organisator Els in juli op een GoFundMe-pagina. Ze riep mensen op om bij te dragen aan 'een duidelijke maar vreedzame demonstratie'. "Voor minder immigratie, eerlijk woningbeleid en transparantie richting de bevolking." Het protest stond ook bekend als 'Elsfest'.

De vrouw noemt zichzelf Els Rechts. Ze wordt uit angst voor bedreigingen liever niet met haar echte naam genoemd. De 26-jarige organisator van de demonstratie is groot fan van Geert Wilders en de ideeën van de PVV. 

Podium en toiletvoorzieningen

Aan de oproep om te doneren werd - ruim - gehoor gegeven. Meer dan 20.000 euro werd ingezameld door sympathisanten. De hoogste donatie was 750 euro. In aanloop naar de demonstratie op 20 september vroeg Els haar volgers op onder meer X en Facebook herhaaldelijk om te doneren. Daarbij zette ze een paar keer (de verwachte) kosten op een rijtje. 

Zo wilde ze bijvoorbeeld een podium, toiletvoorzieningen, gele hesjes, muziek, EHBO'ers en beveiliging. Ook moest 'het Malieveld worden afgehuurd', en zou een stroomaggregaat nodig zijn geweest.

Sommige volgers twijfelden aan Els' intenties. Waren de kosten om een demonstratie te organiseren wel echt zo hoog? In reactie daarop deelde de activist begin augustus een aantal offertes.

Ondanks herhaaldelijke verzoeken is het RTL Nieuws niet gelukt om in contact te komen met organisator Els Rechts. Wel sprak onze redactie met meerdere ondernemers die betrokken waren bij de demonstratie zaterdag. Allen zeggen de boodschap van het protest 'heel belangrijk' te vinden. Daarom rekenden ze een vriendenprijs voor de organisator. Een enkeling wilde zelfs helemaal geen geld zien. Sommigen benaderden Els zelf om te helpen. 

'Boel is netjes afgehandeld'

Geen enkele ondernemer wil exacte bedragen noemen, omwille van de privacy van hun klanten. "Daarvoor moet je bij Els zijn." Wel geven ze schattingen, en zeggen ze allemaal dat 'de boel netjes is afgehandeld'. 

Sommigen staan media liever niet te woord. "Ik ben het niet altijd eens met wat jullie opschrijven", zegt een ondernemer die podium-, licht- en geluidsinstallaties verhuurt, als RTL Nieuws hem vraagt naar de kosten. "Ik snap ook niet wat jullie hiermee te maken hebben."

Een ander betrokken bedrijf in showtechniek wil wel iets zeggen. "We zijn er met een mannetje of vijf geweest", aldus de eigenaar. "We hebben alleen spullen geleverd. Dan praat je wel over een paar duizend euro."

"Wij staan achter haar boodschap", zegt ook Jesse van Smile Security. Zijn bedrijf werd ingehuurd om alles in de gaten te te houden. Omdat het niet is toegestaan voor beveiligers om in een publieke ruimte te werken (dit is voorbehouden aan de politie), spreekt hij liever van 'toezichthouders' die aanwezig waren op het Malieveld zaterdag. 

'Water bij de wijn gedaan'

"Wij hebben wat water bij de wijn gedaan om de kosten niet te hoog te laten oplopen", legt hij uit. "Dat is niet gebruikelijk, maar ik vind haar boodschap heel belangrijk. Ik heb zelf gereageerd op een oproep van haar op sociale media." Om hoeveel het precies ging, wil hij niet zeggen. "Maar het kost behoorlijk wat. Een beveiliger kost zo 40 à 50 euro exclusief btw per uur. En we zijn zo'n zes uur lang ingehuurd. En dan zijn er nog reiskosten bijvoorbeeld." 

25 medewerkers, onder wie Jesse zelf, waren aanwezig. Een snelle rekensom, rekening houdend met de korting, doet vermoeden dat het om zo'n 7000 euro ging.

In een video die Els begin augustus op X plaatste, roept ze mensen op om zich aan te melden om 'orde te houden' op 20 september. Volgens Jesse was inderdaad ook 'een aantal vrijwilligers' aanwezig dat niet bij zijn bedrijf hoorde, maar wel toezicht hield. Hoeveel, en waar zij vandaan kwamen, kan hij niet zeggen. "Rondom het podium is de demonstratie gewoon gegaan zoals het hoort. Het was rustig. Iedereen was vriendelijk. Wat ik lees in de media staat niet in verhouding met wat ik zelf heb gezien toen ik daar aanwezig was."

Op beelden van het evenement is te zien hoe Els door een aantal personen wordt begeleid als zij van en naar het podium loopt. "Wij liepen met haar mee. Zij voelt zich in haar positie onveilig en dus deden we dat. Wij hebben onze plicht gedaan."

Kosten 'Elsfest'

• Uit een factuur die Els Rechts zelf op sociale media plaatste blijkt dat voor het podium, een geluidstoren, een geluidssysteem en een geluidstechnicus 2432,10 euro is gerekend. Uit gesprekken met betrokken ondernemers lijkt dit bedrag te kloppen. Dit is een bedrag na gerekende kortingen van 50 en 20 procent.
• Voor toiletvoorzieningen zoals mobiele toiletten en kruisurinoirs is 935 euro gerekend. Ook dit wordt bevestigd door de betrokken ondernemer. Het gaat om een gereduceerd bedrag.
• Het bedrag van de 'toezichthouders' moet rond de 7000 euro zijn geweest. Dit is een schatting van RTL Nieuws na het gesprek met de betrokken ondernemer. Het gaat om veruit de grootste kostenpost. Ook hier was sprake van korting.
• Staatsbosbeheer laat aan RTL Nieuws weten dat voor het gebruik van het Malieveld 500 euro is gerekend aan de organisator. Het gebruik van een stroomaggregaat is haar afgeraden, er kon stroom van het Malieveld zelf worden gebruikt. De kosten van de opgelopen schade op en rond het Malieveld worden niet aan Els doorberekend.
• Voor de twaalf aanwezige EHBO'ers werd volgens de betrokken ondernemer geen bedrag gerekend.
• RTL Nieuws heeft de kosten voor de dj niet kunnen achterhalen. Els Rechts schatte die kosten eerder zelf op 375 euro.
• Er zouden ook veel gele veiligheidshesjes zijn besteld, blijkt uit berichten van de organisator op sociale media. Dit gaat om vermoedelijk een kleiner bedrag.
• Per donatie gaat er 0,25 eurocent naar platform GoFundMe. Ook wordt een transactievergoeding gevraagd van 2,9 procent. Dat komt neer op 768,04 euro voor het platform.

Na deze berekening blijft er dan nog zo'n 8404 euro over van de 20.415 euro die werd gedoneerd. Dit is een ruwe schatting, het exacte bedrag zal iets afwijken. Volgens een woordvoerder van donatieplatform GoFundMe is zo'n 18.000 euro inmiddels uitgekeerd aan Els Rechts.

Voor de toiletvoorziening werd 935 euro gerekend, bevestigt het bedrijf dat onder meer de mobiele toiletten leverde. "Dat was een symbolisch bedrag", zegt een medewerker van het bedrijf. "Het was deels sponsoring."

"Maar blij zijn we niet", zegt de medewerker. "Er is bij de rellen heel veel beschadigd." Hoeveel schade het bedrijf heeft opgelopen en wat er dan precies kapot is gegaan, wil de vrouw niet zeggen. "Ik denk dat Els alle goede bedoelingen had, en niet heeft kunnen inzien dat het zo fout kon gaan. Wij gaan in ieder geval geen toiletten meer leveren voor dit soort demonstraties." Het bedrijf zegt aangifte te gaan doen.

"Ik ben ook PVV-aanhanger", zegt de eigenaar van het bedrijf dat de twaalf aanwezige EHBO'ers verzorgde. "Het sprak mij aan. We hebben aangegeven dat we dit wilden doen voor haar. Weet je, zo'n demonstratie kost geld en zo'n organisator heeft dat gewoon niet."

'We willen geen geld'

Volgens de man heeft Els 'geen kosten gehad' aan de inzet van de EHBO'ers. "Als er geld over zou zijn, zouden wij daar wel een deel van krijgen", zegt de eigenaar. "Maar we willen geen geld. Het is prima zo."

De ondernemer vertelt dat ze zaterdag 'de handen vol hadden' aan (licht)gewonden. "We hebben ook mensen naar het ziekenhuis doorgestuurd. Het is gewoon triest dat het op deze manier is gegaan. Iedereen mag voor zijn mening uitkomen, maar geweld hoort gewoon niet."

Onkostenvergoeding Staatsbosbeheer

Staatsbosbeheer, de beheerder van het Malieveld, zegt een onkostenvergoeding van 500 euro (inclusief btw) te hebben gerekend aan de organisator. "Als het Malieveld wordt gebruikt voor een commercieel evenement dan zijn de kosten hoger. Dit is het maatschappelijk tarief voor demonstraties", zegt een woordvoerder. 

De prijs voor een dag is 250 euro. Vanwege de voorbereidingen en opbouw van bijvoorbeeld het podium waren twee dagen nodig, en kwam het op 500 euro neer.

Organisator Els Rechts lijkt zich onbereikbaar te houden voor RTL Nieuws en is sinds maandag ook niet meer actief geweest op sociale media. Daardoor blijft onduidelijk waar het geschatte resterende bedrag van 8404 euro voor wordt gebruikt. Veel ondernemers wilden niet met naam of bedrijfsnaam in de media, omdat ze bang zijn voor slechte reacties. De namen zijn bij de redactie bekend. De donatiepagina is gesloten.

Stenen, flessen en vuurwerk

De demonstratie op het Malieveld liep zaterdag behoorlijk uit de hand. De politie werd belaagd met onder meer stenen, flessen en vuurwerk. Ook werden ruiten van het partijkantoor van D66 in het centrum van Den Haag ingegooid. Bij de bouwplaats van het vernieuwde Binnenhof werden vernielingen aangericht. Gisteren en vandaag stond een aantal relschoppers voor de rechter, zie je in onderstaande video: