Miriam (41) ontvluchtte 'hypernerveuze' samenleving: 'Stel vaker mensen teleur'
Ons mentale welzijn wordt 'ernstig bedreigd' door de 'hypernerveuze samenleving', waarschuwt de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving. Dat weet Miriam Lancewood (41) als geen ander. Al jaren leeft ze zelfvoorzienend in buitenlandse natuurgebieden, maar afgelopen weken was ze op bezoek in Nederland. Binnen korte tijd merkte ze fysiek en mentaal een enorm verschil. "Ik moet ervan bijkomen."
Onze maatschappij is doordrongen van versnelling, prestatiedruk en 'doorgeschoten individualisme', concludeert de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) in een vandaag gepubliceerd kritisch rapport. "Werk, school, vrije tijd – overal is de verwachting om beter en sneller te presteren", zegt de belangrijke adviseur voor de overheid. "Tegelijk wordt het individu zelf als enige verantwoordelijk gehouden voor het eigen geluk."
Er is volgens de RVS 'geen rem meer' en we gaan door 'totdat mensen erbij neervallen'. Dat gebeurt niet alleen op het werk, maar zit ook in kleine dingen die alsmaar vlugger worden. Denk aan pakketjes die dezelfde of volgende dag worden bezorgd of appjes die direct 'moeten' worden beantwoord. Het rapport pleit voor een 'fundamentele sociaal-culturele verandering' met meer verbinding en momenten van rust.
'Ik slaap hier veel te weinig'
"Ik was hier maar een paar weken en ik merk gelijk fysiek verschil", zegt Miriam. Even was ze in Nederland om haar nieuwe boek te promoten, en ze staat te popelen om weer te vertrekken. Terwijl ze wacht op een vliegtuig richting India vertelt Miriam aan RTL Nieuws hoe het was om weer even in de drukke maatschappij te zijn.
"Ik sliep hier veel te weinig, onder meer door het elektrische licht. Ik ging later naar bed en werd vroeg wakker. En ik heb een verkoudheid opgelopen omdat ik met veel mensen in contact ben geweest. Ik kan dit niet volhouden."
In 2010 vertrok Miriam samen met haar man naar de wildernis in Nieuw-Zeeland. Alles gaf ze op: telefoon, sociale media, computer, 'we hadden zelfs geen klok'. Momenteel woont ze in een klein stenen hutje in Bulgarije. Ze eten uit de natuur. "We hebben geen keuken, wc of douche. We koken op een vuurtje." Een paar jaar geleden vertelde Miriam haar complete verhaal aan RTL Nieuws voor een zondaginterview.
Voor Miriam was het leven in het wild 'een experiment'. "Ik wilde weten wat er met je zou gebeuren als je vertrekt uit de samenleving", legt ze uit. Al heel snel kreeg ze daarop een antwoord: "Er is veel meer ruimte in de hoofd. Je komt helemaal tot rust. En je wordt je ook fysiek bewuster van dingen. Soms heel basaal, zoals wanneer het gaat regenen."
'We zijn verslaafd aan presteren'
"Mensen vinden het steeds lastiger om met prestatiedruk om te gaan. Het zijn mentale vaardigheden die we niet op school leren", zegt prestatiepsycholoog Renate Hensen, directeur van het Instituut voor Sport- en Prestatiepsychologie.
Het is volgens Hensen logisch te verklaren dat we alsmaar willen presteren, en dat de maatschappij daarmee doordrongen is. "Van nature willen mensen niet afgewezen worden. In een prestatiemaatschappij als deze moet je dus presteren om erbij te horen."
"We zijn verslaafd aan prestaties", zegt Hensen, "en het is ingewikkeld je daartegen af te zetten, dat kost veel energie. Elke keer dat je je doel bereikt geeft dat voldoening en dat gevoel wil je blijven krijgen."
Om om te gaan met al die druk, kun je jezelf trainen, legt de prestatiepsycholoog uit. "Ben je ervan bewust dat je door iets wordt afgeleid, of doe ademhalingsoefeningen bijvoorbeeld." En misschien nog wel belangrijker: "Stel prioriteiten, vermijd het woord 'moeten'. Je mág of wíl iets afhebben vandaag. Het móet niet."
In die paar weken in Nederland moest ze veel harder werken om die rust in haar hoofd te behouden. "Het is hier veel stressvoller. Opeens had ik op een briefje allerlei afspraken, iets wat lijkt op een agenda. Alles gaat heel snel." In verband met haar boek gaf ze meerdere lezingen en workshops. "Jeetje mina, wat kan er veel worden gedaan in korte tijd. Heel erg leuk, maar er is wel een prijs te betalen voor al die snelheid. Deze manier van leven is niet duurzaam."
'Normaal heb ik geen meditatie nodig'
"Hier moest ik middagdutjes en wat meditaties doen. Echt even gaan zitten om mijn hoofd te ontspannen en tot mezelf te komen. Normaal heb ik dat helemaal niet nodig. De hele dag in de natuur zijn is al mindfull genoeg." Toch vind Miriam het wel leuk om 'even in de storm van Nederland te zijn'. "Ik houd van extremen."
Natuurlijk is Miriams manier van leven niet voor iedereen een optie. Wel heeft ze wat tips, hoe je de rust en ontspanning kunt blijven vinden in die 'hypernerveuze samenleving'. De belangrijkste: "Ga naar buiten, zoek de ruimte op."
"Bomen hebben een heilzame werking, en daarmee wil ik niet zweverig klinken. Ga maar eens gewoon tien minuten in een parkje zitten, en je voelt je al beter. Of, als het kan, overweeg een hond. Dan móet je wel naar buiten."
'Veel moed voor nodig'
Volgens Miriam is het 'heel moeilijk', om je eigen weg te vinden. Zeker door verwachtingen van anderen en de 'druk om erbij te horen'. "Daar is heel veel moed voor nodig. Want je moet nee zeggen, en niet iedereen accepteert dat. Als je eenmaal je eigen pad hebt gevonden komt daar heel veel energie voor terug."
"Stel eens wat mensen teleur", oppert ze ook. "Als je iets lang genoeg doet, wordt het normaal, ook voor anderen. Niet meer met kerst naar je ouders gaan bijvoorbeeld, als je dat niet wil. Gewoon volhouden, en op een gegeven moment wordt er niet meer naar gevraagd. Je moet niet alleen jezelf, maar ook anderen trainen", lacht ze.
