Duizenden sportclubs hebben wachtlijst of ledenstop vanwege ruimtegebrek
Het is belangrijk dat kinderen en jongeren sporten, maar veel clubs kampen met een wachtlijst. Voor het eerst heeft overkoepelende sportbond NOC*NSF onderzocht hoeveel wachtlijsten sportclubs hebben: landelijk heeft 1 op de 10 sportverenigingen een wachtlijst of ledenstop. In de Randstad is het zelfs 1 op 5. NOC*NSF wil daarom 'harde afspraken' over ruimte voor sport bij nieuwbouw.
Geen extra ruimte om te trainen, velden te weinig voor wedstrijden of simpelweg niet voldoende faciliteiten zodat sporters zich klaar kunnen maken voor een partijtje voetbal of handbal. Het blijkt een groot probleem voor sportverenigingen.
Van alle sportverenigingen in ons land met een wachtlijst of ledenstop, zegt meer dan de helft geen nieuwe leden aan te nemen door ruimtegebrek. Dat geldt voor binnen- en buitensporten. Ook een tekort aan vrijwilligers speelt een grote rol bij de alsmaar groeiende wachtlijsten, blijkt uit het onderzoek van NOC*NSF.
Vooral sportverenigingen met meer dan 250 leden hebben regelmatig wachtlijsten of ledenstops. Kleinere clubs hebben minder problemen. In totaal houden meer dan 3000 sportverenigingen in Nederland de deuren momenteel gesloten voor nieuwe sporters.
350 kinderen op wachtlijst
In veel gevallen staan vooral kinderen en jongeren op de wachtlijst, blijkt uit het onderzoek. Vooral verenigingen die al veel jeugdleden hebben moeten een wachtlijst gebruiken. Dat ziet ook Gijs van Geffen, voorzitter van Unitas '59, een voetbalvereniging in Eindhoven. "Er staan ongeveer 350 kinderen op onze wachtlijst", zegt hij. "We hebben onlangs de keuze gemaakt om de wachtlijst dicht te gooien."
Er is simpelweg geen ruimte om alle geïnteresseerden een plek te geven, legt de voorzitter van de club uit. "Dat kan alleen als we meer velden hebben. Of anders de lucht in ofzo", grapt hij. "In de praktijk betekent het dat sommige kinderen op de wachtlijst bij ons nooit aan bod zullen komen. Ze gaan ergens anders spelen of gaan zelfs al werken als ze richting de leeftijd van 16 of 17 jaar gaan."
Bij sommige voetbalverenigingen zou kunstgras zou kunnen helpen. Op kunstgrasvelden kan meer worden gespeeld. Ook gaan ze langer mee en worden ze niet drassig door bijvoorbeeld regen. Over een tijdje krijgt zijn club er twee kunstgrasvelden bij. Dat moet de druk wat verlichten.
In de hele stad Eindhoven zijn de wachtlijsten bij sportverenigingen een groot probleem. Voor alle voetbalverenigingen in de stad staan in totaal ruim 1500 kinderen op de wachtlijst. Als een van de oplossingen wil de gemeente de helft van alle grasvelden veranderen in kunstgrasvelden, omdat die meer belast kunnen worden.
Daarnaast is spelen op andere tijden een optie, zegt voorzitter van Unitas 59' Van Geffen, "maar dat kunnen wij niet zelfstandig beslissen". Maar, Van Geffen vraagt zich wel af of zijn vereniging eigenlijk wel zou moeten wíllen groeien. Want een grotere club brengt weer nieuwe uitdagingen met zich mee, bijvoorbeeld het vinden van nieuwe vrijwilligers.
'Druk op ruimte neemt toe'
Marc van den Tweel, directeur van NOC*NSF, wil dat gemeenten ruimte reserveren voor sport in woonwijken. Niet alleen in bestaande buurten, maar ook dat rekening wordt gehouden met ruimte voor sport bij het bouwen van een nieuwe wijk. "Met name kinderen en jongeren worden geraakt door de wachtlijsten en dan met name in sterk stedelijk gebied", zegt hij. "Juist daar wil je kinderen de kans geven op sport en bewegen. De druk op de ruimte zal alleen maar toenemen."
Volgens Den Tweel zijn er zijn er 'harde afspraken' hierover nodig. "We weten immers met z’n allen wat de negatieve impact zal zijn op gezondheid, ook mentaal, sociale cohesie en verbinding als we dat niet doen."
Staatssecretaris Judith Tielen reageert namens het ministerie van VWS op de oproep van NOC*NSF. Zij zegt de problematiek die geschetst wordt te herkennen.
"We zijn inmiddels gestart met een traject om een vrijblijvende richtlijn voor sport en bewegen te ontwikkelen. Deze richtlijn geeft aanknopingspunten voor onder meer de oppervlakte van en afstand tot sport- en beweegruimte. Dit is geen wettelijke norm, maar een richtlijn om lokaal mee te nemen in keuzes als het gaat om ruimtelijke ordening."
De staatssecretaris heeft toegezegd om in het voorjaar van 2026 een brief naar de Kamer te sturen over de te nemen stappen voor een eventuele sport- en beweegwet.
Atletiek is een van de meest toegankelijke en diverse sporten in Nederland, zie je in onderstaande video. Het is laagdrempelig, omdat sporters geen dure spullen of kleding hoeven aan te schaffen en aantrekkelijk voor atleten met verschillende achtergronden.
