Gesprekken zware criminelen met hun advocaten vanaf nu gefilmd: 'Zorgelijke ontwikkeling'

Een bewaarder van de gevangenis kijkt niet alleen mee, het gesprek tussen de advocaat en de gedetineerde wordt ook opgenomen, maar zonder de audio. Als de bewaarder iets opvallends ziet in het gesprek, een emotionele reactie, een afwijkende lichaamstaal of een briefje dat van de een naar de ander gaat, dan kan die ingrijpen en het gesprek stopzetten. 

De directeur van de gevangenis kan het gesprek melden bij de deken, of de advocaat kan een klacht indienen bij een commissie. Als er geen bijzonderheden zijn in het gesprek, dan wordt de video gelijk gewist. 

Beperkt bellen

Naast het filmen van de gesprekken mogen gedetineerden nog maar met twee advocaten op vertrouwelijke wijze communiceren en worden ze beperkt in hun communicatie met familieleden en kennissen.

Deze nieuwe regels zijn ingesteld na incidenten met onder anderen Ridouan Taghi, die via familieleden ongeoorloofd contact zou hebben gehad met zijn neef. Maar hij zou ook via zijn voormalige advocaten, Inez Weski en Vito Shukrula, informatie hebben doorgespeeld naar personen uit zijn criminele netwerk.  

Onwerkbare situatie

Bij strafrechtadvocaten zijn er grote zorgen om deze nieuwe maatregelen rond de communicatie met zware criminelen. "Het ziet ernaar uit dat wij de verdediging van deze zware zaken niet goed meer kunnen voeren", zegt advocaat Nico Meijering. 

Hij wil dat advocaat en cliënt op normale manier kunnen communiceren en 'daar hoort dus soms ook emotie bij, zéker als het om grote belangen gaat'. "Dan zit je er niet op te wachten dat er elke keer een gesprek wordt onderbroken en je eerst weer naar een beklagcommissie moet waardoor het strafproces helemaal stil komt te liggen."

Het vertrouwelijke verkeer tussen advocaat en cliënt komt steeds meer onder druk te staan, aldus de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). Die vindt de nieuwe regels buitenproportioneel en vraagt zich ernstig af hoe de vertrouwelijkheid van de gesprekken gewaarborgd worden.

"We hebben nog veel vragen over het opnemen van de gesprekken. Waar hangen bijvoorbeeld de camera's, wat is er precies op te zien, en kun je liplezen?", vertelt Karin de Lange, bestuurder van het NOvA. 

Meer informatie

NOvA zegt voortdurend aan te dringen op meer informatie van justitie hoe ze de nieuwe maatregelen gaan invullen. "Maar onze vragen zijn nog steeds niet afdoende beantwoord. We weten daarom ook niet wat voor gevolgen deze wet nu gaat hebben op strafrechtadvocaten en het strafproces."

Strafrechtadvocaat Sander Janssen, die onder anderen Willem Holleeder bijstaat, vreest dat dit grote problemen gaat opleveren voor ernstige strafzaken. "Cliënten hebben straks niet meer het vertrouwen dat ze alles aan mij kwijt kunnen, omdat er camera's en geluidsapparatuur hangen. Maar ook voor mij geldt dat het een onaanvaardbaar risico is dat, wanneer iemand in de gevangenis die meekijkt iets ziet of denkt te zien dat hij niet begrijpt, het als verdacht wordt uitgelegd en ik binnen de kortste keren in de media moet gaan uitleggen dat dit ten onrechte is."

Belang voor advocaat

Misdaadverslaggever John van den Heuvel is altijd voor de nieuwe maatregelen van justitie geweest. "Ik heb te vaak gezien dat er via die kanalen met de buitenwereld wordt gecommuniceerd door een zware categorie criminelen. Dat blijkt bijvoorbeeld in de zaak-Taghi de achilleshiel te zijn, dat criminele activiteiten gewoon voortgezet worden vanuit detentie."

Volgens Van den Heuvel is het ook in het belang van de advocaat zelf. "Op deze manier wordt het risico op beïnvloeding van een advocaat door een zware crimineel geminimaliseerd."