Vrouwen moeten langer wachten op borstkankercontrole en dat kost levens

De borstkankerscreening is in 1990 ingevoerd om borstkanker vroeg op te sporen. Als de kanker vroeg wordt ontdekt, is de behandeling vaak minder ingrijpend en de overlevingskans groter. 

Het is de bedoeling vrouwen van 50 tot 75 jaar elke twee jaar uit te nodigen voor het maken van een mammogram (röntgenfoto van de borsten). Alleen, door een tekort aan personeel zit er nu vaak meer tijd tussen twee uitnodigingen. In 2024 was dat opgelopen tot gemiddeld 2 jaar en 4 maanden, blijkt uit de laatste cijfers van het RIVM.

Vorige week schetste Judith Tielen, staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport, hierover een somber toekomstbeeld. Namelijk dat het 'simpelweg niet lukt voldoende personeel te werven en op te leiden'. Ze schrijft: "Ook ik zie op dit moment geen verdere mogelijkheden om de personeelskrapte tegen te gaan. Hierdoor lukt het niet om het interval terug te brengen naar de gebruikelijke twee jaar, en is de verwachting zelfs dat het interval de komende periode zal toenemen." 

30 tot 60 levens

Meer tijd tussen twee onderzoeken zorgt ervoor dat het minder goed lukt om borstkanker vroeg op te sporen. Het RIVM heeft uitgerekend dat bij borstonderzoek om de twee jaar ongeveer 1450 sterfgevallen per jaar worden voorkomen. Als er drie jaar tussen de onderzoeken zit, is de verwachting dat per jaar tussen de 30 en 60 vrouwen extra zullen overlijden aan borstkanker. Hier schreef het AD vandaag een bericht over. 

Het personeelsprobleem bestaat al enkele jaren. Sinds 2020 is het toegestaan dat er tijdelijk maximaal drie jaar tussen de twee uitnodigingen voor het bevolkingsonderzoek mogen zitten. Maar zoals gezegd ziet de staatssecretaris de situatie niet snel verbeteren. Tielen noemt het 'heel pijnlijk' dat door vertragingen in het bevolkingsonderzoek minder overlijdens voorkomen kunnen worden.

'Lang niet bij iedereen probleem'

Gerrit-Jan Liefers, hoogleraar oncologische chirurgie van het Leids Universitair Medisch Centrum, wil benadrukken dat lang niet bij iedereen een latere screening een (levensbedreigend) probleem zal zijn. "Ik hoop dat de bevolking geen angst wordt aangejaagd."

Bevolkingsonderzoek Nederland, dat de borstkankercontrole in Nederland uitvoert, wil niet reageren. 

1 op 7 vrouwen krijgt borstkanker

• Borstkanker komt vooral voor bij vrouwen en is de meest voorkomende kankersoort bij vrouwen.
• 1 op de 7 vrouwen krijgt borstkanker in haar leven. 1 op de 27 vrouwen overlijdt aan borstkanker.
• Jaarlijks krijgen 18.000 vrouwen in Nederland borstkanker, jaarlijks overlijden ruim 3000 aan de gevolgen ervan.
• In 2024 lieten 874.391 mensen een mammogram maken, dat is een opkomstpercentage van 65,3 procent. 31,6 procent werd ongeveer twee jaar na de vorige uitnodiging opnieuw uitgenodigd. 98,4 procent ontving binnen drie jaar opnieuw een uitnodiging.
• Bij 6303 deelnemers werd vorig jaar borstkanker geconstateerd, dat is ongeveer 0,72 procent van het totaal.

Bron: RIVM