Stuk ijs zo groot als Gelderland dreigt af te breken van Antarctica
Een enorm stuk ijs dreigt af te breken van Antarctica. Het gaat om een plaat met de oppervlakte van zo'n 5000 vierkante kilometer. Hoe kan het dat zo'n enorm stuk ijs losraakt en is dat erg? We vroegen het poolonderzoeker Jan Lenaerts van de Universiteit Utrecht.
De ijsplaat waar het om gaat is een deel van de Larsen C ijsplaat. Daarin is in 2010 een scheur ontstaan. "Die is gedurende het jaar 2016 zo'n 50 kilometer gegroeid", zegt Lenaerts. "Dat is sneller dan in de periode 2010-2015 bij elkaar, maar het heeft nog ongeveer 50 kilometer te gaan voor het volledig de ijsplaat kan afscheuren."
Hoe lang dat duurt, is onzeker, zegt Lenaerts. "Volgens sommigen kan die laatste 50 kilometer in een paar weken zijn overbrugd, aangezien het nu zomer is daar en het erg warm is voor de tijd van het jaar. Anderen menen dat het laatste stuk veel weerstand zal bieden en het veel langer zal duren. Kortom, het is erg moeilijk in te schatten. Er is zelfs al een gokwebsite waarop je kan inschatten wanneer het afbreekt!"
De scheur is zo'n 100 meter breed en 500 meter diep. Foto: NASA
'Een van de grootste ijsbergen ooit'
Het komt vaker voor dat ijs van Antarctica afbreekt, maar de ijsberg die nu ontstaat zou een van de grootste ooit zijn, zegt Lenaerts. "Het afbreken van ijsplaten is een natuurlijk proces. Het sneeuwt op de ijskap, de sneeuw transformeert in ijs, het ijs stroomt naar beneden, en kalft af in de vorm van ijsbergen." In een warmer klimaat verloopt dat proces sneller.
ZIE OOK: IJs op Antarctica smelt sneller dan verwacht
Twee andere ijsplaten in de regio, de Larsen A en de Larsen B ijsplaten zijn in 1995 en 2002 verdwenen nadat een deel was afgebroken, zegt de poolonderzoeker. Daardoor stroomt het ijs van het vasteland makkelijker in zee en dat leidt tot zeespiegelstijging. "We verwachten niet meteen dat hetzelfde met Larsen C gebeurt nadat dit stuk afbreekt, omdat Larsen C groter is, en er minder smeltwatermeren aanwezig zijn."
Video: hoe het ijs smelt op Antarctica (tekst gaat door)
'Gevaar voor de scheepvaart'
Wel is mogelijk dat het op de langere termijn de gletsjers op het vasteland versnellen en dat dat de ijsplaat instabiel kan maken. "Maar dat gebeurt wellicht niet in de komende weken of maanden", zegt Lenaerts. "Wij gaat met onze wetenschappelijke collega's de situatie van nabij opvolgen en de effecten bestuderen."
Als het stuk ijs eenmaal is afgebroken, zal het opbreken in kleinere ijsbergen, verwacht Lenaerts. "Deze zullen naar verwachting relatief snel naar het noorden drijven en sneller smelten omdat het daar warmer is, maar het kan tijdelijk voor scheepvaart een probleem vormen. Deze ijsbergen worden gevolgd door satellieten en hun posities worden gedeeld met schepen in de buurt."