Nicaragua: van niets aan de hand tot dood en verderf in drie dagen
In een paar dagen veranderde Nicaragua van een lieflijk land dat economisch aan de weg timmert in chaos, dood en verderf. Pieter Nieuwenhuis woont in het land en is met stomheid geslagen. Hij ziet overal geweld en ellende om zich heen en vreest voor de toekomst van zijn 3-jarige zoontje.
Als je in Nicaragua rondloopt, zie je ze overal staan. De zogenoemde bomen van leven. Iedereen die in Nicaragua is geweest, kent ze. Geen echte bomen maar enorme stalen exemplaren, 134 stuks in alle kleuren van de regenboog. Elke boom kost zo'n 25.000 dollar. Ze geven 's avonds licht. Totale energiekosten: 1,1 miljoen dollar per jaar.
Ze werden jaren geleden op initiatief van de vrouw van president Ortega, Rosario Murillo, geplaatst. Ze heeft ze zelf ontworpen. Om de boel een beetje op te vrolijken, was het idee. "Nu staan de bomen in Nicaragua symbool voor de verkwisting door het regime", zegt Pieter Nieuwenhuis (55).
Altijd goed wonen
De Nederlander woont en werkt al jaren in de hoofdstad Managua en is getrouwd met een Nicaraguaanse. Ze hebben een zoontje van 3 jaar. Nog geen week geleden was er niets aan de hand in het land. Het is altijd goed wonen geweest in Nicaragua, zegt Nieuwenhuis die websites voor Nederlandse bedrijven maakt.
Het is wel een straatarm land. Toch leek het redelijk goed te gaan. Nicaragua was lange tijd een baken van veiligheid en rust in de regio. Tot afgelopen dinsdag. Gepensioneerden gingen de straat op omdat de regering de pensioenen wil versoberen en de bijdragen van werknemers aan de sociale zekerheid fors verhoogt.
President Daniel Ortega en zijn vrouw vice-president Rosario 'la Chayo' Murillo
Veel Nicaraguanen snappen niet waarom die verhoging nodig is, omdat het economisch best goed gaat in het Midden-Amerikaanse land. Ze denken dat het geld in de zakken van het regime terechtkomt. Terwijl ze juist vinden dat ze zouden mogen meeprofiteren van de economische vooruitgang. "Lonen zijn hier tien tot twaalf keer lager dan in Nederland. Voeding echter is maar vijf keer goedkoper. In verhouding is daarom het eten duurder voor de inwoners dan in Nederland", zegt Nieuwenhuis.
Bekijk hier de beelden:
Zeker dertig doden vielen er de afgelopen dagen tijdens protesten in Nicaragua.
Bebloede vrouw
"Het protest van de oudjes leek gemoedelijk te verlopen", vertelt Nieuwenhuis. "Maar toen was er ineens een bebloede oude vrouw in beeld." Ze bleek te zijn geslagen door de regeringsgezinde, veelal kansarme jongeren die waarschijnlijk door Ortega zijn opgetrommeld om de protesten in te dammen. "In Nicaragua hebben ze normaal veel respect voor ouderen. De vlam sloeg daarna heel snel in de pan."
Dit beeld van activiste Ana Quiroz zorgde voor een kettingreactie.
Gewone Nicaraguanen, onder wie duizenden studenten, sloten zich in de dagen die volgden bij de protesten aan. Nieuwenhuis die zich veel begeeft onder het volk zegt: “Lang is er angst geweest voor de macht van Ortega en zijn aanhang. Hij heeft belangrijke bedrijven in handen en het leger en de politie zijn op zijn hand. Maar nu lijkt de bevolking haar angst voorbij. Ze willen Ortega en zijn vrouw niet meer."
Lees door onder kader
Ortega kwam als revolutionair bevrijder
Ondanks dat het al decennia redelijk rustig was in Nicaragua heeft het land een geschiedenis met geweld gerelateerd aan macht.
In 1979 verdreef Daniel Ortega met zijn linkse sandinistenbeweging dictator Anastasio Somoza. In die tijd sloot Ortega nauwe vriendschappen met communistische bolwerken als Fidel Castro's Cuba.
Ruim tien jaar later vocht Ortega een bloedige idealistische burgeroorlog uit tegen de rechtse rebellen (de contra’s) die gesteund werden door de VS. Die Amerikaanse president Reagan wilde de toen nog linkse Ortega weg hebben. Er vielen tienduizenden doden.
Daniel Ortega na zijn verkiezingszege in 2006.
Ortega verloor de eerste vrije verkiezingen na de oorlog. Maar in 2006 kwam de leider van de sandinistenpartij FSLN opnieuw aan de macht. Sindsdien zijn er zaken wel verbeterd in het land, zoals de infrastructuur en economisch gaat het beter.
Tijdens zijn derde termijn veranderde hij de wet waardoor hij eind 2016 opnieuw gekozen kon worden. Hij benoemde tot onvrede van zijn tegenstanders zijn vrouw tot vice-president.
Volgens Nieuwenhuis is Ortega nu degene die bang is. Bang om zijn macht te verliezen. Eerst werd er met rubberen kogels geschoten, maar de afgelopen dagen waren het echte kogels die op de betogers werden afgevuurd. Met alle gevolgen van dien.
Op beelden die via sociale media worden verspreid zijn lichamen te zien met kogelgaten. Omringd door woedende mensen die schreeuwen dat 'het genoeg is'. Het aantal doden staat nu op 30 maar gevreesd wordt dat de werkelijkheid hoger ligt. Het geweld heeft zich als een olievlek over het land verspreid.
Journalist vermoord
Ook kritische journalisten wordt het werken onmogelijk gemaakt. Ángel Eduardo Gahona was bezig met een livestream op Facebook om verslag te doen, toen hij met één kogel door zijn hoofd werd doodgeschoten, zie beelden (let op, kan als schokkend worden ervaren):
Een collega filmde het en zei later dat de kogel werd gevuurd door een agent. Andere kritische journalisten zijn ontslagen of in elkaar geslagen toen ze aan het werk waren. Tv-stations die het regime niet steunen, is uitzenden onmogelijk gemaakt.
Nieuwenhuis staat elke dag weer met angst en beven op. Wat is er nu weer gebeurd? "We zitten hier met onze ogen te knipperen. Iedereen is met stomheid geslagen. Vooral de snelheid waarin het is gegaan." Het ene moment zit je nog op het terras in de zon, het andere moment ben je in een hel beland.
Denken aan gezin
Nieuwenhuis werkt thuis, maar zijn vrouw gaat elke dag naar haar werk op de scooter. Dwars door de gebieden waar de protesten zijn. "Dat is wel eng. Ik zou er graag op af willen gaan om te kijken hoe de situatie is. Maar ik moet denken aan mijn gezin. Ik moet er voor hen zijn."
Ortega heeft zondag gezegd dat hij het plan voor het versoberen van de pensioenen intrekt. Hij deed dat in een toespraak op de landelijke televisie. Nieuwenhuis voelt enige opluchting. "Maar ik ben nog niet helemaal gerust. Ik hoop dat het de gemoederen enigszins kalmeert", zegt hij. Toch is de Nederlander ook sceptisch: “De bevolking is klaar met het machtsmisbruik en de corruptie. De schandalen rondom zijn familie en vrienden in de politiek zijn legio.”
Bomen van leven afgebrand
De toekomst blijft onzeker. Het risico dat Nicaragua het Venezuela van Ortega’s vriend Maduro achterna gaat, ligt op de loer. Nieuwenhuis benadrukt dat het grote verschil met Venezuela is dat Ortega in tegenstelling tot Maduro de ondernemers in zijn land te vriend houdt. Die kunnen mogelijk de kalmte doen terugkeren.
Ortega liet in zijn toespraak waarin hij aangeslagen overkwam nog wel even weten dat vooral de betogers schuldig zijn aan het geweld. Hij beëindigde zijn toespraak met zijn lijfspreuk ‘vamos adelante’, wat ‘we gaan vooruit’ betekent. Die leus lijkt de afgelopen dagen zijn kracht te zijn verloren. Al enkele kleurige ‘bomen van leven’ in Nicaragua zijn tijdens de protesten platgebrand.
'Boom van leven' wordt in brand gestoken.