Afschieten of niet? 'Olifantenplaag' in Botswana

​Maar volgens Christiaan van der Hoeven, adviseur ecologische netwerken en bedreigde diersoorten bij het WNF, is het doodschieten van de olifanten geen goede methode. Een grensoverschrijdend natuurgebied zou een veel betere oplossing zijn. Want waar je in Botswana en Zimbabwe vrij veel olifanten hebt, is het in omringende landen veelal armoedig gesteld met de olifantenstand.

Groot natuurgebied

Van der Hoeven pleit daarom voor één groot natuurgebied dat verschillende landen beslaat, waardoor olifanten vrijelijk kunnen bewegen. Nu is het zo dat olifanten in Botswana, zodra het eten in het gebied op is, zich uit noodzaak tegoed doen aan de oogst van boeren. Als een olifant naar een gebied waar nog wel eten is kan migreren, is dat probleem opgelost.

Plannen voor zo'n gebied zijn er al onder de naam KaZa: Angola, Botswana, Namibië, Zambia en Zimbabwe worden in dit plan met elkaar verbonden door een natuurreservaat. Maar om het idee te realiseren, gaat er veel geregel en politiek gedoe aan vooraf, vertelt Van der Hoeven. "Toeristen krijgen nu een visum voor een bepaald land. Als het grensoverschrijdende natuurpark er komt, moet er bijvoorbeeld een visum voor de vijf landen worden afgegeven. Er zijn al een aantal stappen gezet, maar we zijn er nog niet."

Boeren

Volgens de regering van Botswana leven er nu 230.000 olifanten in het land, volgens natuurorganisaties zijn dat er zo'n 130.000 "Een behoorlijk aantal", zegt Van der Hoeven, "maar dat boeren er last van hebben, komt niet zozeer omdat de populatie groeit, maar omdat het leefgebied van de olifanten kleiner wordt. Boeren claimen steeds meer delen van de wildernis voor hun oogst."

Daarnaast zijn er op veel plekke blokkades voor de veeteelt gezet, waardoor de natuurlijke migratieroutes van de olifanten zijn afgesneden. Het WNF is een van de deelnemende partijen die onderzoekt welke versperringen opgeheven moeten worden om te zorgen dat de beesten weer van het ene naar het andere gebied kunnen bewegen. 

Goed geheugen

Vroeger liepen de beesten ook van het zuiden van Afrika helemaal Angola in, zegt Van der Hoeven. "Olifanten hebben een enorm goed geheugen, zij weten waar het voedsel is en waar er water is om uit te drinken." Als je de blokkades opheft, kunnen ze die plekken volgens hem dan ook nog feilloos vinden.

"Het is natuurlijk als boer zijnde verschrikkelijk als je oogst door een kudde olifanten wordt vernield", zegt Van der Hoeven. "Maar afschieten is niet de oplossing. Daarmee dring je de populatie nauwelijks terug."

Plezierjacht

Wel kan het toestaan van de plezierjacht voor meer geld voor de gemeenschap zorgen en boeren die hun oogst verloren hebben zien gaan, compenseren. "Een jager koopt een safari van 10 tot 60.000 euro en betaalt ook nog per dier dat wordt afgeschoten", vertelt de bioloog van WNF. "Dat geld zou dan gedistribueerd moeten worden onder de lokale bevolking die last van de dieren heeft."