Wereldwijd lof voor Katie (29), de vrouw achter de foto van het zwarte gat
Katie Bouman (29) droeg lange tijd een geheimpje bij zich: zij was degene die het voor elkaar kreeg om in het heelal een zwart gat in beeld te brengen. Ze mocht er niemand iets over vertellen, op een handjevol collega's na.
Na jaren overleg, afstemmen en een beetje mazzel is het wetenschappers eindelijk gelukt om een foto te maken van een zwart gat. Niet met een gewone camera natuurlijk, maar met acht radiotelescopen over de hele wereld. Gisteren werd de foto wereldkundig gemaakt.
De 29-jarige Amerikaanse werkt als postdoctoraal onderzoeker al jaren aan dit project, dat de naam Event Horizon Telescope (EHT) draagt. Bouman had een belangrijk aandeel. Ze ontwikkelde een computerprogramma dat de doorbraak mogelijk maakte.
Schaduw
De ruimteobservatoria stemden hun radiotelescopen in april 2017 een week lang op elkaar af om samen het object vast te kunnen leggen. Strikt genomen is het niet het zwarte gat dat op de foto staat, maar de schaduw ervan. Een zwart gat zendt geen licht uit en kun je dus ook niet zien.
Enkele tientallen wetenschappers deden mee aan het project. Bouman, geen astronoom, kwam bij het project vanwege haar kennis van informatica en elektrotechniek. "Ik wist aanvankelijk niet eens wat een zwart gat was", vertelt ze tegen The Washington Post.
Geen flauw idee
Toch raakte ze gefascineerd, want ze wordt naar eigen zeggen in het algemeen enthousiast 'van alles wat onzichtbaar voor de mens is'. "Ik zat destijds bij een meeting en ik had geen flauw idee waarover gesproken werd. Maar toen ik wegliep wist ik dat dit iets was waar ik aan mee wilde werken."
Wetenschappers dachten vroeger dat alleen een telescoop zo groot als de aarde nodig zou zijn om een foto van een zwart gat te maken, maar Bouman en haar team bewezen dat het op een andere manier kon.
Ongeloof
Aan het algoritme dat nodig was, heeft Bouman drie jaar gewerkt. Op Facebook schreef ze hoe ze het moment van de waarheid beleefde. "Vol ongeloof kijk ik naar hoe de eerste foto van een zwart gat wordt gereconstrueerd."
Vlak na de onthulling gisteren werd de tot dan toe onbekende Amerikaanse via social media de hemel in geprezen. Wereldwijd.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Gelukkig
Zelf blijft Bouman bescheiden. Op Facebook schrijft ze: "Niet één algoritme of persoon heeft deze foto gemaakt. Het was er niet geweest zonder het geweldige talent van een team van wetenschappers over de hele wereld en jaren van hard werken. (...) Ik ben zo gelukkig dat ik de mogelijkheid heb gekregen met jullie allemaal samen te werken."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Volgens wetenschapsjournalist Govert Schilling is de foto 'een belangrijke mijlpaal'. De foto zou - in de toekomst - meer duidelijkheid kunnen geven over de werking van zwaartekracht en daarmee over de twee belangrijkste natuurkundige theorieën in onze wereld: de relativiteitstheorie van Einstein en de quantumfysica.
Bijtende theorieën
Die twee theorieën bijten elkaar nogal. Dat hoeft niet problematisch te zijn, want elke theorie werkt voor haar eigen gebied. Pas als je op een heel kleine schaal, heel sterke zwaartekracht hebt, botsen de twee. Bij een zwart gat is dat het geval: daarin is de zwaartekracht zo sterk dat alle materie in elkaar wordt geperst en dus heel klein wordt maar wel heel veel massa heeft.
De hoop is nu dat de foto van het zwarte gat in de toekomst meer duidelijkheid biedt over welke van de twee theorieën zou moeten worden aangepast. "Dat is spannend, want als we daarachter komen, zouden we ook weten wat er tijdens de oerknal gebeurde", zegt Schilling. "Dat is hetzelfde principe."