Is trillen van Merkel schadelijk voor haar leiderschap? 'Ze moet duidelijkheid geven'

Een goede leider is een gezonde leider. Vandaar dat de wereld foto's te zien krijgt van de Russische leider Vladimir Poetin, die met ontbloot bovenlijf op een paard zit. En daarom maakte de persoonlijke arts van de Amerikaanse president jaarlijks een rapport over de leider van de vrije wereld, vertelt hoogleraar leiderschap aan de Rijksuniversiteit Groningen Janka Stoker.

Lichaam van een jonge god

"De gezondheid van een leider is heel belangrijk. Want als er wordt gespeculeerd over je gezondheid, wordt er getwijfeld aan je capaciteiten. Daarom doen leiders er alles aan om te bewijzen dat ze in uitstekende gezondheid verkeren. Dat zie je veel in regimes met autoritaire en weinig democratische leiders, maar dus ook gewoon in de Verenigde Staten", zegt Stoker.

"Dat laatste is wel een van de mooiste voorbeelden, de lijfarts van de president die zegt dat de huidige president het lijf van een jonge god heeft. Terwijl je soms toch wel wat overgewicht ziet. De vraag is dan wel hoe geloofwaardig dat is", glimlacht Stoker.

Zorgen maken

Toch zit er wel iets in die openheid over gezondheid, zegt Stoker. "Op het moment dat Merkel niet in orde is, gaan we ons zorgen maken en ons afvragen: kan ze nog wel leiden? En het is ook goed voor leiders om zekerheid te creëren, want ze hebben tenslotte een belangrijke baan."

Door open te zijn over wat ze heeft, kan Merkel twijfels wegnemen, vindt Stoker. "Natuurlijk is gezondheid iets persoonlijks. Maar als de gezondheid dreigt je functioneren in de weg te gaan staan, dan hebben anderen er wel degelijk iets mee te maken. Je wilt zekerheid dat ze haar werk goed kan doen."

Angela Merkel: 'Ik ben in orde'

De 64-jarige Merkel die sinds 2005 bondskanselier is, kreeg voor het eerst in 2017 in het openbaar last van trilaanvallen. Dat gebeurde bij een bezoek aan Mexico waarin ze tijdens een militaire ceremonie begon te schudden. Vorige maand gebeurde het opnieuw tijdens een ontmoeting met de Oekraïense president, en deze week tijdens een bezoek aan haar Finse ambtgenoot. Al die momenten werden genadeloos vastgelegd door camera's. De beelden gingen de hele wereld over.

Aanvankelijk reageerde Merkel nog door te zeggen dat ze zich beter voelde na het drinken van een glaasje water, maar na de laatste trilaanval moest ze wel iets meer zeggen. "Ik ben in orde", zei ze op een persconferentie. "Ik heb recent al gezegd dat ik aan het verwerken ben wat er is gebeurd tijdens de militaire parade met president Zelenskiy."

"Dat proces is duidelijk nog niet voorbij, maar er is wel vooruitgang en ik moet hier een tijdje mee leven, maar het gaat heel goed met me, en je hoeft je geen zorgen over me te maken", zei ze.

"Ik denk dat het op een dag gewoon gebeurde en dat het op dezelfde manier zal verdwijnen. Daarnaast ben ik capabel (om mijn baan te doen)." Ze gaf verder geen details over een medische diagnose of over een behandeling die ze ondergaat.

Zieke wereldleiders veel voorkomend probleem

De Britse oud-minister David Owen schreef een boek over zieke wereldleiders. Dat waren er nogal wat. Zo schrijft hij over de Amerikaanse president John F. Kennedy, die leed aan de ziekte van Addison, enorme rugpijnen had en geplaagd werd door depressies. De Britse premier van 1955 tot 1957 Anthony Eden leed aan pijnen die gepaard gingen met stemmingswisselingen. Zijn medicijnen zorgden voor ernstige bijwerkingen zoals roekeloosheid, overdreven zelfvertrouwen en waanvoorstellingen.

De Russische leider Brezjnev kon tijdens zijn laatste levensjaar toen hij nog gewoon in functie was, weinig anders dan knikkebollen. President Nixon was door overmatig van alcoholgebruik en het innemen van talloze kalmeringsmiddelen in toenemende mate ontoerekeningsvatbaar. De Amerikaanse president Ronald Reagan leed in zijn tweede termijn aan Alzheimer,  waardoor zijn geheugen, spraak- en denkvermogen waren aangetast.