Miljard dieren dood bij bosbranden, buidelmuis waarschijnlijk uitgestorven
Van koala’s en kangoeroes tot wallabies, kakatoes en honingeters: meer dan 1 miljard dieren zijn doodgegaan door de Australische bosbranden. Sommige soorten worden bedreigd met uitsterven en het herstel kan nog jaren duren. Twee deskundigen en het Wereld Natuur Fonds over de effecten van de bosbranden.
In Australië woeden al weken hevige bosbranden. Daarbij kwamen zeker 24 mensen om het leven. 8,4 miljoen hectare bos is verwoest. Ook vele dieren werden gedood.
Hoeveel dieren zijn gedood door de bosbranden?
Het aantal gedode dieren wordt door Christopher Dickman, hoogleraar ecologie aan de University of Sydney, geschat op meer dan 1 miljard. Volgens hem sterven de dieren door het vuur, het inademen van rook of doordat de branden hun leefgebied verwoesten.
Dieren gaan in bepaalde gebieden dood omdat hun voedselbronnen verbrand zijn, zegt ecoloog Ignas Heitkönig van de Universiteit Wageningen. "Veel dieren kunnen een tijd overleven, maar komen om als ze geen voedsel vinden."
En zelfs dieren die wel weten te overleven, krijgen het moeilijk, zegt hij. "Lokaal kunnen de branden makkelijk tot het uitsterven van diersoorten leiden. Ook omdat vanaf de randen van de verbrande gebieden gemakkelijk roofdieren binnenkomen."
Denk aan katachtigen. "Die gaan prooidieren zoeken en die prooidieren kunnen zich nu nergens meer verbergen. Dus die zijn grotendeels ten dode opgeschreven, voor zover ze niet al zijn verbrand."
Welke dieren worden getroffen?
Het is nog te vroeg om te zeggen hoeveel dieren precies zijn omgekomen en wat de gevolgen zijn, omdat we nog midden in de noodsituatie zitten, zegt een woordvoerder van het WNF. Maar dat de dieren zwaar onder druk staan, is duidelijk.
In een belangrijk leefgebied van koala's in de oosthoek van het land is naar schatting een derde van de populatie omgekomen in de vlammen. Dat komt neer op zo’n 8400 dieren. Door het vuur blijven ook steeds minder eucalyptusbomen over. Koala's eten vrijwel alleen bladeren van deze boom.
Dickman denkt dat sommige dieren zullen uitsterven door de branden. Hij maakt zich zorgen om de reuzenkoeskoes en de grote suikereekhoorn, die net als de koala vrijwel alleen van de eucalyptusboom eten.
Welke soort staat het meest onder druk?
Volgens het Wereld Natuur Fonds is de buidelmuis (de sminthopsis aitkeni) zo goed als zeker uitgestorven in het wild. "Die leeft alleen in Kangaroo Island, in het zuiden van Australië. Daar zijn de branden heel hevig. Het hele ecosysteem is daar verdwenen, de hele boel staat in brand."
Ook de grote suikereekhoorn en de kwaststaartrotskangoeroe komen verder in het nauw door de branden.
Wat zijn de gevolgen van het uitsterven van die muis?
De muizen hebben een belangrijke rol bij de verspreiding van bomen en planten, zegt het Wereld Natuur Fonds. "Voor de bossen en planten, en de diversiteit daarvan zijn ze belangrijk." Bovendien eten sommige buidelmuissoorten insecten, zegt ze. "Ze zijn dus ook van belang om het aantal insecten in toom te houden. Een belangrijke functie dus in zo’n ecosysteem."
Hoelang gaat het herstel van de natuur duren?
Nog jaren, zegt Heitkönig. "Veel biologen vrezen dat de zaadlaag in de getroffen gebieden is aangetast vanwege de hoge intensiteit van de vuren." Die zaadlaag zorgt er normaliter voor dat er weer bomen en planten gaan groeien. "Dat heeft dan langdurige consequenties voor het herstel. Via verspreiding met de wind moet zaad van buitenaf het gebied binnenkomen." Zo kan er dan weer vegetatie groeien. "Dat kan jaren duren."
Als er eenmaal bomen en planten zijn, zullen ook dieren terugkeren. Maar dat heeft tijd nodig. Als er de komende twee tot drie jaar niet veel bosbranden zijn, zullen de getroffen gebieden wel vergroenen. "Maar sommige kwetsbare soorten hebben dan lokaal al het loodje gelegd. Het kan tientallen jaren duren voor we weer terug op het niveau van 2010 zijn."
Is er permanente schade?
In de hoge gebieden kunnen bepaalde boomsoorten, en daarmee dieren, helemaal verdwijnen. "Op grote hoogte heb je fragiele ecosystemen. Sommige boomsoorten herstellen daar niet. Eucalyptusbomen in die gebieden zullen bijvoorbeeld verdwijnen, want die kunnen niet tegen de hoge intensiteit en de hoge frequentie van de branden. Ze worden als het ware weggeconcureerd door andere boomsoorten. Diersoorten die sterk afhankelijk zijn van dat type vegetatie, gaan daardoor verdwijnen."
De biodiversiteit in Australië stond de laatste decennia al erg onder druk, zegt Dickman. "En het is waarschijnlijk vrij bekend dat Australië 's werelds hoogste uitstervingspercentage voor zoogdieren heeft. Gebeurtenissen als deze versnellen het uitsterfproces voor sommige soorten. Dit is een hele trieste tijd."
