De situatie in Afrika: ebolacentra omgebouwd tot coronaruimtes

Het is niet de eerste keer dat Afrika wordt getroffen door een dodelijk, besmettelijk virus dat wereldnieuws wordt. In 2014 was er een grote ebola-uitbraak in West-Afrika die ook bij veel Nederlanders nog vers in het geheugen ligt. In totaal overleden toen ruim 11.300 mensen aan ebola. Vooral in Guinee, Sierra Leone en Liberia. 

In 2018 sloeg het virus opnieuw toe, toen in het oosten van Congo. Eind januari dit jaar stond de teller daar op 2236 dodelijke slachtoffers.

Speciale ruimtes

"In Nigeria en de Democratische Republiek Congo worden ebolacentra nu omgebouwd tot ruimtes voor Covid-19," zegt Mary Stephen van de Wereldgezondheidsorganisatie Afrika aan de telefoon vanuit Congo-Brazzaville. Volgens Stephen hebben landen in Afrika van de ebola-uitbraak hebben geleerd en kunnen ze nu 'bouwen op bestaande systemen'.

Inmiddels is in 30 van de 54 landen het virus vastgesteld. Officieel zijn 477 mensen in het enorme werelddeel Afrika besmet met het coronavirus. Een relatief laag aantal voor een continent waar ruim 1,2 miljard mensen wonen.

Dat moet vooral zo blijven, waarschuwt de Wereldgezondheidsorganisatie. Maar er zijn grote zorgen dat het coronavirus Afrikaanse landen met een zwak zorgstelsel hard zal raken. 

Voor landen in Afrika is het een race tegen de klok: elke dag duiken nieuwe gevallen op en moeten er nieuwe maatregelen worden genomen. In meerdere landen worden kinderen van school gehaald en zijn grote bijeenkomsten verboden. Vliegtuigmaatschappijen houden hun toestellen aan de grond en op steeds meer plekken worden mensen geweerd die uit een land met corona komen. 

Handen wassen

Staatshoofden, zoals de Ethiopische premier Abiy Ahmed, geven op sociale media het goede voorbeeld door te laten zien hoe burgers het beste hun handen kunnen wassen.

'Niemand is immuun'

In Kenia moeten mensen die de afgelopen twee weken in een 'coronaland' zijn geweest in thuisquarantaine, ongeacht of ze ziek zijn. En dat terwijl daar nog maar zeven mensen besmet zijn.

"We willen voorkomen dat we hier hetzelfde krijgen als in Italië of Wuhan", zegt Omu Anzala. Hij is viroloog aan de Universiteit van Nairobi en adviseert de overheid over de coronacrisis. "We wisten dat het een kwestie van tijd was voor het virus ook hier zou komen."

Verhalen dat corona Afrika mogelijk zou 'overslaan' vanwege het klimaat wuift hij weg. "Daar is geen onderzoek naar gedaan. Niemand is hier immuun voor."

Momenteel worden alle provincies in Kenia voorbereid op een eventuele uitbraak. Ziekenhuizen zijn opgedragen een speciale test- en isolatieruimte in te richten. Mogelijk volgen binnenkort meer maatregelen, zegt Anzala: "We kunnen meer mensen thuis laten werken, en ook het verkeer beperken."

Economische gevolgen

Maar mensen massaal thuis laten werken zoals nu in Nederland gebeurt, zal erg lastig worden in Kenia. "Veel Kenianen leven van dag tot dag", zegt econoom Crystal Simeoni, verbonden aan het African Women's Development and Communication Network. "Bijvoorbeeld mensen die op de markt werken. Voor een groot deel van de Kenianen is het onmogelijk om thuis te blijven."

Vooral het wegvallen van inkomsten uit toerisme drukt zwaar op de Keniaanse economie.

Simeoni is Italiaans-Keniaanse en ziet hoe haar beide thuislanden omgaan met de crisis. "Mijn vrienden in Bologna zitten in een totale lockdown. Het is interessant om te zien hoe landen hier mee omgaan."

Voor nu voelt ze zich veilig in Kenia: "We krijgen de indruk dat onze overheid er echt goed bovenop zit. Bovendien hebben landen in Afrika ervaring met dodelijke epidemieën, zoals ebola. En er is van geleerd: protocollen die toen zijn uitgezet worden nu weer uit de kast gehaald."

Afrika-correspondent Saskia Houttuin woont in Nairobi, de hoofdstad van Kenia. Ze zit momenteel in thuisquarantaine vanwege maatregelen van de Keniaanse overheid.