VN roept op: nu geen tijd voor oorlog vanwege coronavirus

VN-topman António Guterres is duidelijk: "Gewapende conflicten moeten stoppen. We moeten samen focussen op onze echte levensstrijd, de strijd tegen Covid-19, oftewel het coronavirus". 

Jemen

Al jaren gaat Jemen gebukt onder een bloedige burgeroorlog, waarbij rebellen vechten tegen de regering die wordt gesteund door Saoedi-Arabië. Zowel de rebellen als de regeringstroepen zijn bereid de wapens neer te leggen. De VN wil zo snel mogelijk alle partijen om de tafel krijgen om 'hun woorden om te zetten in daden.'

De staat van de gezondheidszorg is in Jemen slecht en de ziekenhuizen die er zijn worden bovendien overspoeld door slachtoffers van de oorlog. Een corona-uitbraak kan de gezondheidszorg simpelweg niet aan.

Tot op heden heeft Jemen nog geen enkele besmetting, maar vanwege de oorlog is de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al begonnen met voorbereidingen om een eventuele uitbraak van het virus te kunnen controleren. 

De oorlog in Jemen

Net als in veel andere Arabische landen, ontstonden er in 2011 opstanden tegen de regering. De opstanden waren succesvol. Nog datzelfde jaar werd president Saleh verdreven. Hij werd opgevolgd door president Al-Hadi. Zijn regering is vooral soennitisch. Dat stuit tegen de borst van de sjiitische Houthi-rebellen.

In 2014 liepen de rebellen de hoofdstad Sanaa onder de voet in de hoop de nieuwe president te verdrijven. Dat lukte niet. Sindsdien is het conflict uitgelopen op een burgeroorlog, waarbij ook een internationale coalitie onder leiding van Saoedi-Arabië heeft ingegrepen om president Al-Hadi te helpen. Naar schatting zijn meer dan 100 duizend mensen omgekomen.

Syrië

Wat voor gevolgen het coronavirus voor de oorlog in Syrië zal hebben moet de komende weken blijken. Het land is al negen jaar verwikkeld in een bittere strijd tussen de regering onder leiding van president Bashar al-Assad, rebellen en jihadisten die strijden om de macht. Tot op heden hebben de partijen nog geen reactie gegeven op de oproep van de Verenigde Naties.

Turkije en Rusland, respectievelijk tegenstander en bondgenoot van Assad, zien nog geen reden om te stoppen met militair ingrijpen in Syrië. De landen stoppen alleen als hun eigen manschappen symptomen van het coronavirus vertonen. 

Het regime van de Syrische president Assad krijgt veel steun uit het zwaar door coronabesmettingen getroffen Iran. Bijna 30 duizend Iraniërs zijn besmet geraakt, ruim tweeduizend mensen zijn aan het virus overleden. Hoewel er in Syrië officieel slechts enkele besmettingen zijn is de kans groot dat het virus uit Iran naar regimegebied in Syrië is overgewaaid.

Een uitbraak van het coronavirus zou in Syrië grote gevolgen hebben. Aan de kant van het regime, maar vooral ook in de gebieden waar nog hard om wordt gevochten. Ziekenhuizen zijn daar vaak doelwit van Syrische troepen of Russische gevechtsvliegtuigen. De Syrische Naser Almhawish werkte als chirurg in verschillende ziekenhuizen in oorlogsgebied. Volgens hem zou een corona-uitbraak leiden tot een 'menselijke catastrofe.' Dat zegt hij in het Belgische blad Mo.

Chirurg hoort bommen

"Als chirurg heb ik in ziekenhuizen gewerkt, waarvan drie ziekenhuizen werden aangevallen terwijl ik aan het opereren was", vertelt Almhawish. Hij werkt als hoofdcoördinator voor de Assistance Coordination Unit, een non-profitorganisatie die noodhulp biedt aan conflictgebieden in Syrië.

"Ik probeerde kalm te blijven, want één fout kan fataal zijn voor de patiënt op de operatietafel. Bij een aanval stonden we enkele seconden stil. Als het dak boven ons nog intact bleef, dan konden we verder."

Met die ervaringen in het achterhoofd, weet Almhawish zeker dat een corona-uitbraak een ramp zou veroorzaken. "We zien dat landen met sterke gezondheidssystemen het virus amper kunnen indammen. Stel je dan voor wat het virus voor ons zal betekenen, waar de medische wereld al instortte voor het virus zelfs ter sprake kwam". 

Oorlog gaat door

De dringende oproep van de VN lijkt weinig effect te hebben. Hoewel er in Jemen bereidheid is, kijken beide partijen hoe het geïmplementeerd zal worden. Terwijl een uitbraak van het virus de gezondheidszorg of zelfs de slagkracht van een leger lam kan leggen, kan dat voor de vijand ook het juiste moment zijn om toe te slaan. 

Experts maken zich zorgen om de gevolgen van het coronavirus in het Midden-Oosten. In grote delen van Jemen en op veel plekken in Syrië ontbreekt het aan hele simpele hygiënische voorschriften. Afstand nemen is er onmogelijk. Ook in andere oorlogsgebieden in de regio, zoals Libië en Afghanistan, gaat de oorlog voorlopig gewoon door.